Đã qua nửa năm song chỉ có 8 bộ, ngành trung ương và 13 địa phương có tỷ lệ giải ngân cao trên 50% kế hoạch. Nhiều bộ, ngành trung ương và địa phương có số giải ngân thấp, có đến 35/56 bộ, ngành trung ương và 6/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân kế hoạch năm 2018 thấp hơn 25%.

Đây là những con số đáng chú ý tại Báo cáo mới nhất của Bộ Tài chính gửi Thủ tướng Chính phủ về tình hình giải ngân vốn 6 tháng qua.

Về giải ngân, ước thanh toán 6 tháng đầu năm 2018 là 130.013,784 tỷ đồng, đạt 32,53% so với kế hoạch Quốc hội giao và đạt 33,85% so kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (cùng kỳ năm 2017 đạt 25,59% kế hoạch Quốc hội giao và 29,6% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).

Cụ thể: vốn trong nước là 119.527,02 tỷ đồng, đạt 35,19% kế hoạch Quốc hội giao và đạt 36,05% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, trong đó, vốn trái phiếu chỉnh phủ là 6.664,061 tỷ đồng, đạt 13,33% kế hoạch Quốc hội giao và đạt 15,9% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao; vốn chương trình mục tiêu quốc gia là 2.743,907 tỷ đồng; đạt 24,83% kế hoạch giao.

Vốn ngoài nước là 10.486,764 tỷ đồng; đạt 17,48% kế hoạch Quốc hội giao và đạt 19,95% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (cùng kỳ năm 2017 đạt 26,74% kế hoạch Quốc hội giao và 28,15% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).

Dù kết quả đạt chưa cao song Bộ Tài chính cho rằng số liệu giải ngân vốn của các bộ, ngành trung ương và địa phương 6 tháng năm 2018 đã có những chuyển biến tích cực so với các tháng đầu năm và đạt cao hơn khoảng 10% so với tỷ lệ giải ngân cùng kỳ năm 2017.

Có 8 bộ, ngành trung ương và 13 địa phương có tỷ lệ giải ngân cao trên 50% kế hoạch. Tuy nhiên, có tới 35/56 bộ, ngành trung ương và 6/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân kế hoạch năm 2018 thấp hơn 25%.

Về nguyên nhân giải ngân chậm, Bộ Tài chính liệt kê: một số dự án có cơ chế cho vay lại, nhiều địa phương chưa đáp ứng được điều kiện giải ngân phần vốn cho vay lại; một số dự án xin tăng tổng mức đầu tư; một số dự án hết thời hạn thực hiện theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, nhưng vẫn chưa giải ngân hết; một số dự án giải ngân chậm do cơ quan chủ quản chậm giao kế hoạch vốn,...

Về phân bổ kế hoạch vốn Chương trình mục tiêu quốc gia năm 2018, theo quy định tại khoản 2 Điều 9 Quy chế quản lý, điều hành thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia ban hành kèm theo Quyết định số 41/2016/QĐ-TTg ngày 10/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ thì thời hạn phân bổ là đến hết ngày 31/3/2018.

Tuy nhiên, đến ngày 25/6/2018, ở khối trung ương quản lý, Bộ Thông tin và Truyền thông chưa phân bổ kế hoạch vốn năm 2018 được giao do dự án chưa được thẩm định nguồn vốn.

Ở khối địa phương quản lý, đã có 52/53 địa phương (Thái Bình chưa có báo cáo) gửi báo cáo phân bổ về Bộ Tài chính với số vốn được phân bổ là 10.809,223 tỷ đồng, đạt 97,82% kế hoạch giao.

Như vậy, các địa phương phân bổ vốn còn chậm so với quy định. Đa số các địa phương đều phân bổ vốn trong tháng 3, tháng 4, tháng 5.

Bộ Tài chính nhận định, việc phân bổ chậm dẫn đến giải ngân chậm do một số nguyên nhân như: các bộ chủ trì chương trình đến đầu tháng 3 và giữa tháng 3 mới có văn bản hướng dẫn địa phương triển khai phân bổ vốn Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững; đồng thời một số địa phương thực hiện trình Hội đồng nhân dân thông qua còn chậm và các dự án không thực hiện quy định đặc thù cũng chậm được phân bổ do yêu cầu đáp ứng điều kiện bố trí vốn có quyết định phê duyệt dự án trước 31/10/2017.

Mặt khác một số địa phương chủ yếu bố trí vốn thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản Chương trình Nông thôn mới nhưng đến thời điểm tháng 5, tháng 6 vẫn đang thực hiện rà soát nợ đọng xây dựng cơ bản Chương trình Nông thôn mới theo Nghị quyết 32/NQ-QH của Quốc hội nên chưa có số liệu làm cơ sở bố trí kế hoạch năm 2018.

Để đảm bảo thời gian và nội dung báo cáo tình hình thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công hàng tháng, Bộ Tài chính đã có văn bản số 6682/BTC-ĐT gửi các bộ, ngành, địa phương, các tập đoàn kinh tế và tổng công ty nhà nước để đôn đốc việc thực hiện báo cáo. 

Trong đó, để đảm bảo tính thống nhất và đầy đủ về nội dung báo cáo, Bộ Tài chính đã xây dựng mẫu biểu và nội dung báo cáo đề nghị các bộ, ngành, địa phương và các tập đoàn, tổng công ty triển khai thực hiện.

Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành và địa phương nghiêm túc thực hiện chế độ báo cáo tình hình thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công định kỳ hàng tháng theo đúng hướng dẫn của Bộ Tài chính tại văn bản nêu trên. Bộ Tài chính sẽ thực hiện công khai các bộ, địa phương chậm báo cáo hoặc báo cáo không đánh giá các nguyên nhân, khó khăn, vướng mắc, đề xuất các giải pháp thực hiện.