Trong bản báo cáo gần đây để giới thiệu chỉ số ML Frontier, tập đoàn tài chính Merrill Lynch đã đưa các tiêu chí để lựa chọn “giỏ” cổ phiếu lớn và có tính thanh khoản tốt nhất từ 17 quốc gia “tiềm năng” thuộc châu Âu, Trung Đông, châu Phi và châu Á.

Mục đích của chỉ số này là để giúp tìm ra cơ hội ở những thị trường chưa được khai phá. Hai năm một lần, Merrill Lynch sẽ rà soát lại các công ty trong chỉ số để xem xét.

Lựa chọn quốc gia

Các thị trường chứng khoán được Merrill Lynch phân làm 3 dạng: thị trường đã phát triển (developed markets) như Anh, Mỹ, Đức, Nhật…; thị trường mới nổi (emerging) như Hàn Quốc, Trung Quốc, Hungary, Thái Lan, Philippinnes….; thị trường “tiềm năng” (frontier market), như Việt Nam, Pakistan, Kenya, Ghana, Colombia…

Theo diễn giải của Merrill Lynch, “frontier market” là thị trường có nền kinh tế đang phát triển với thị trường chứng khoán còn chưa phát triển.

Các nước có cổ phiếu xuất hiện trong chỉ số ML Frontier (MLFI) có tổng số hơn 1 tỷ dân, GDP đạt 2,7 ngàn tỷ USD và thu nhập trung bình hàng năm dưới 6.000 USD/người. Tổng vốn hóa thị trường (chứng khoán) của các nước này đạt 1.900 tỷ USD.

Merrill Lynch đánh giá, tỷ lệ sở hữu tài sản của nước ngoài tại các thị trường này là chưa cao, mới đạt 1,2% tổng tài sản, nhưng sẽ tăng lên trong thời gian tới.

Nhưng Merrill Lynch cũng nêu rõ, mức độ rủi ro ở các thị trường này là cao.

Lựa chọn cổ phiếu

Merrill Lynch đưa ra 3 tiêu chí để lựa chọn cổ phiếu trong MLFI:

- Tiêu chí về tính thanh khoản: giá trị giao dịch trung bình hàng ngày của cổ phiếu đó trong 3 tháng liên tục ít nhất phải đạt 750.000 USD.

- Tiêu chí mức vốn hoá: vốn hoá thị trường của công ty phải đạt tối thiểu là 500 triệu USD.

- Tỷ lệ sở hữu cổ phiếu của nhà đầu tư nước ngoài: mức sở hữu nhiều hơn 15% và có khả năng nới thêm “room”.

Trong số 50 cổ phiếu đủ điều kiện trong MLFI, đa số là các công ty từ Kuwait, UAE, Qatar… Đại diện duy nhất của Việt Nam và khu vực Đông Nam Á góp mặt trong số đó là Công ty Cổ phần Chứng khoán Sài Gòn (SSI).

Merrill Lynch đánh giá gì về SSI?

Merrill Lynch xếp SSI thứ 13 theo thứ tự trong danh sách 50 công ty trong MLFI và SSI được xếp vào lĩnh vực “dịch vụ tài chính".

Theo tính toán của Merrill Lynch, có 4 thông số về SSI được đưa ra:

- Có mức vốn hoá thị trường đạt 1 tỷ USD.

- Giá trị giao dịch hàng ngày đạt trung bình 6,42 triệu USD.

- Hệ số thanh khoản đạt 0,8 (Hệ số thanh khoản được Merrill Lynch tính theo công thức: khối lượng bình quân giao dịch một ngày liên tục trong ba tháng chia cho số cổ phiếu đang lưu hành trong ba tháng đó. Trong bản báo cáo, hệ số thanh khoản cao nhất là 1, thấp nhất là 0,1 - PV).

- Tỷ trọng vốn hóa đạt 0,7% (So với tổng số công ty trong MLFI - PV).

Tại sao chỉ chọn SSI?

Một nhà phân tích tài chính (đề nghị không nêu tên) nói: “Nếu đưa ra những tiêu chí như vậy, có thể thấy ngoài SSI, vẫn còn một số công ty niêm yết khác của Việt Nam đủ tiêu chuẩn có mặt trong MLFI.”

Cũng cùng quan điểm với ông, chuyên gia tài chính Nguyễn Đức Thành cho rằng nếu chỉ căn cứ theo những chỉ tiêu Merrill Lynch đưa ra, Sacombank và ACB hoàn toàn đủ tiêu chuẩn góp mặt trong chỉ số đó.

Ông dẫn chứng: Sacombank và ACB đang có mức vốn hoá thị trường trên 1 tỷ USD (so với mức 500 triệu USD mà Merrill Lynch đề ra), cả hai cổ phiếu luôn có tính thanh khoản cao, hơn nữa “room” của nhà đầu tư nước ngoài hiện nay là 30% (so với mức trên 15% được đề ra).

Thử lý giải cho nguyên nhân tại sao chỉ mình SSI đại diện cho Việt Nam trong MLFI, ông Thành nói: “Có thể do ACB và Sacombank chịu nhiều tác động hơn từ Ngân hàng Nhà nước, nên khi điều kiện kinh tế vĩ mô bất lợi thì mức độ rủi ro của hai doanh nghiệp này có thể sẽ cao hơn. Một lý do khác: có thể do họ đã hết “room” với nhà đầu tư nước ngoài”.