Nike và Adidas lại tiếp tục “cuộc chiến” bản quyền công nghệ

Mới đây, Nike Inc. đã yêu cầu Cơ quan Thương mại Hoa Kỳ ngăn chặn việc nhập khẩu các mẫu giày Adidas AG Primeknit với lý do mẫu giày này đã sử dụng loại chất liệu giống với sáng chế được đầu tư nghiên cứu bởi Nike đã đăng ký độc quyền công nghệ.

NIKE VÀ CÔNG NGHỆ FLYKNIT

Cụ thể, đơn khiếu nại, được đệ trình Ủy ban Thương mại Quốc tế ở Washington, ngăn việc nhập khẩu các mẫu giày Adidas Stella McCartney Ultraboost, Pharrell Williams Superstar Primeknit Shoes và giày đi bộ Terrex Free Hiker. Nike cũng đã đệ đơn kiện vi phạm bằng sáng chế lên tòa án liên bang ở Oregon với cáo buộc tương tự. 

Cuộc chiến lần này của hai ông lớn ngành thời trang thể thao liên quan đến công nghệ: sáng kiến FlyKnit của Nike, sử dụng sợi chuyên dụng từ các vật liệu tái chế để tạo ra phần trên của giày. Nike cho biết đây là kết quả của hơn 100 triệu đô la và một thập kỷ nghiên cứu – hầu như tất cả đều được thực hiện ở Mỹ – và “đại diện cho sự đổi mới công nghệ lớn đầu tiên trong ngành giày dép trong nhiều thập kỷ”.

Cho những ai chưa biết, Flyknit là công nghệ xuất phát từ Innovation Kitchen của Nike. Công nghệ này được nghiên cứu như một thứ vũ khí để cạnh tranh với công nghệ Primeknit của Adidas. Chính vì thế Nike tập trung và áp dụng công nghệ này cho khá nhiều mẫu giày của mình. Flyknit giúp tạo nên một thân giày nhẹ và ôm sát bàn chân giống như một đôi vớ. Các sợi Flyknit đàn hồi co giãn theo chuyển động của bàn chân giúp tối ưu sự linh hoạt và thanh thoát khi vận động.

Flyknit được áp dụng bên trên thân giày, tức phần upper. Nó sử dụng các loại sợi đặc biệt được đan khoa học để tạo nên một miếng vật liệu liền mạch mềm như len nhưng lại có khả năng đàn hồi rất chắc chắn. Flyknit thậm chí còn có thể thay thế hoàn toàn các vật liệu làm giày truyền thống như da, vải, mesh, … vốn sinh ra rất nhiều rác thải trong quá trình sản xuất cắt nhỏ. Nhờ vậy, Flyknit được đánh giá rất thân thiện với môi trường do sự thải rác trong quá trình sản xuất gần như bằng không.

FlyKnit được giới thiệu lần đầu tiên trước Thế vận hội London 2012 và đã được ngôi sao bóng rổ LeBron James, siêu sao bóng đá quốc tế Cristiano Ronaldo và vận động viên marathon Eliud Kipchoge sử dụng,” Nike dẫn chứng trong đơn khiếu nại và cho biết họ “buộc phải thực hiện hành động này để bảo vệ các khoản đầu tư vào đổi mới nhằm bảo vệ công nghệ của mình bằng cách ngăn chặn việc sử dụng trái phép của Adidas”.

ADIDAS VÀ CÔNG NGHỆ PRIMEKNIT

Phía Adidas cho biết họ đang phân tích đơn khiếu nại và “sẽ tự bảo vệ mình trước các cáo buộc”. Mandy Nieber, phát ngôn viên của Adidas, cho biết: “Công nghệ Primeknit của chúng tôi là kết quả của nhiều năm nghiên cứu chuyên dụng và cho thấy cam kết của chúng tôi về tính bền vững”.

Theo Mandy Nieber , quá trình phát triển ra Primeknit bắt đầu từ năm 2010, khi đội ngũ kĩ sư nằm trong tổ nghiên cứu Adidas đã cùng dự một hội trợ về công nghệ có tên là Techtextil tại Frankfurt, Đức. Trong buổi hội trợ này, họ tình cờ được trông thấy một đôi găng tay đan sản xuất từ chất liệu nhựa dẻo rất linh hoạt được trình chiếu trên màn hình. Điều đó khơi nguồn cảm hứng để các kĩ sư tài năng nảy ra ý tưởng về một chất liệu vải đan linh hoạt, thời trang mà vẫn thoáng mát bền bỉ.

Adidas liên hệ với nhiều nhà thiết kế nội thất để hợp tác nhằm biến ý tưởng đó thành hiện thực. Hãng đã tổ chức một cuộc nghiên cứu kỹ lưỡng với các loại máy dệt và công nghệ đan sợi, đồng thời tìm gặp nhiều chuyên gia có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực này nhằm tìm ra đường hướng phát triển tối ưu nhất. Đội ngũ sáng tạo của Adidas đã sử dụng công xưởng của họ để sản xuất ra những mẫu thử đầu tiên.

Sau cùng, các kĩ sư đã đem concept tới trình bày với Hermann Deininger – Giám đốc mảng Marketing của Adidas. Ý tưởng về những đôi giày làm từ vải sợi đan lập tức gây ấn tượng mạnh với Hermann, ông cho thành lập một dự án đặc biệt để phát triển công nghệ Primeknit nhằm cho ra đời thành phẩm sau cùng.

Thành phẩm từ dự án phát triển Primeknit thành công tới mức Adidas tự hào dùng mẫu giày đầu tiên dùng loại vải này để sản xuất Adizero Primeknit - phiên bản giày giới hạn đặc biệt dành cho Thế vận hội mùa hè Olympic 2012. Sau đó, hãng lần lượt ứng dụng vải Primeknit để thiết kế nhiều thương hiệu giày đình đám, sự ưu việt của công nghệ này trở thành điểm nhấn giúp giày Adidas quảng bá hiệu quả sản phẩm và được lòng những người yêu sneaker khắp thế giới.

Công nghệ Primeknit của Adidas đem đến sự linh hoạt, thoải mái cho từng bộ phận trên bàn chân, giúp trọng lượng giày nhẹ hơn, nguyên vật liệu tối giản hơn mà vẫn đảm bảo sức bền và sự thoải mái nhất cho người dùng. Công nghệ Primeknit này giúp lược bỏ đi những bộ phận không cần thiết trên đôi giày, tạo form ôm chân, đem lại những trải nghiệm tuyệt vời khi vận động.

CUỘC CHIẾN DAI DẲNG

Tóm lại, Flyknit (của Nike) và Primeknit (của Adidas) đều là hai công nghệ sản xuất giày với phần upper được làm chủ đạo từ chất liệu dệt với những điểm gia cố nhằm đảm bảo sự nhẹ nhàng, độ ôm nhưng đồng thời vẫn tạo nên cấu trúc vững chắc cho giày. Flykit và Primeknit đồng loạt được ra mắt vào năm 2012, nhưng Nike đã đi nhanh hơn một bước với việc ra mắt sản phẩm trước và được cấp bằng sáng chế ở nhiều nơi trên thế giới.

Cuộc chiến đầu tiên giữa Flyknit và Primeknit từng được "nổ súng" bởi Nike, với việc kiện lên tòa án ở Đức (nơi Primeknit được sản xuất và phát hành vào thời điểm đó) – yêu cầu ngưng vĩnh viễn việc sản xuất dòng sản phẩm Primeknit tại đây. Kết quả cuối cùng, chính Flyknit đã bị tước bằng sáng chế tại Đức (với việc Adidas đưa ra những bằng chứng cho thấy rằng công nghệ Flyknit mà Nike đăng ký bằng sáng chế thực chất đã có trong những bằng sáng chế trước đó).

Theo sau đó, Adidas Primeknit dần được mở rộng và phát hành tại nhiều nơi trên thế giới hơn. Điều này dẫn đến những xung đột tiếp theo giữa cả hai. Nhằm ngăn chặn việc tương tự tại Đức có thể tái diễn, Adidas đã chủ động có những hành động nhằm hủy bỏ bằng sáng chế Flyknit của Nike tại Mỹ.

Khởi đầu vào tháng năm 2012, Adidas đã gửi những yêu cầu đến Patent Trial and Appeal Board (một đơn vị có chức năng giải quyết các vấn đề pháp lý đối bằng sáng chế tại Mỹ) nhằm xem xét về giá trị hiệu lực của bằng sáng chế Flyknit của Nike. Cụ thể về cuộc chiến này khá phức tạp, với những lần phán quyết và sau đó lại là kháng cáo từ cả 2 phía Adidas lẫn Nike.

Sở dĩ lần này, đơn kiện của Nike được gửi đến trực tiếp Cơ quan Thương mại Hoa Kỳ được cho là vì Ủy ban này xử lý đơn kiện nhanh hơn so với các tòa án, các quyết định cuối cùng thường được đưa ra trong 15 đến 18 tháng. Phán quyết có thể ngăn chặn các sản phẩm ở biên giới Hoa Kỳ và áp dụng cả với những sản phẩm đã và đang được bán.