Kể từ khi Ngân hàng Nhà nước tăng lãi suất điều hành, các ngân hàng thương mại cũng đồng loạt tăng lãi suất huy động. Mức lãi suất trên 9%/năm đã không còn hiếm trên thị trường. Ngay cả lãi suất không kỳ hạn cũng từ mức 0,1 – 0,2%/năm tăng lên 1%/năm.

Trong báo cáo vừa công bố, Công ty Chứng khoán ACB cho biết, so với thời điểm đầu năm, lãi suất huy động đã tăng 2 điểm phần trăm ở các ngân hàng quốc doanh lớn và tăng 3-4 điểm phần trăm ở các ngân hàng tư nhân nhỏ. Nhìn chung, mặt bằng lãi suất huy động đã quay về thời điểm trước dịch Covid-19. Điều này dẫn đến lãi suất cho vay vọt lên rất cao, nhiều doanh nghiệp than phiền phải vay với mức lãi suất 15 - 16%/năm. 

Điều này là dễ hiểu vì lãi suất đầu vào tăng thì ngân hàng phải tăng lãi suất cho vay để giữ biên lợi nhuận (NIM). Tuy nhiên, vì thế, bên cạnh phải chịu lãi vay cao, khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp ngày càng khó khăn hơn. 

Đáng chú ý, diễn biến trên xuất hiện đúng thời điểm xảy ra cuộc khủng hoảng niềm tin đối với kênh vốn từ trái phiếu doanh nghiệp. Vì vậy, tình hình tài chính doanh nghiệp ngày càng trở nên u ám, đồng thời, tỷ lệ nợ xấu tiềm ẩn các ngân hàng ngày càng tăng cao. 
Đối với ngân hàng, nếu không tăng lãi suất tiền vay phù hợp với mặt bằng thị trường, ban điều hành sẽ không hoàn thành mục tiêu lợi nhuận đã cam kết tại đại hội cổ đông từ đầu năm. 

Trước tình hình này, ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, vào chiều ngày 7/12/2022, hiệp hội sẽ tổ chức cuộc họp với tất cả thành viên bàn về hỗ trợ thanh khoản và thống nhất không tăng lãi suất huy động lên quá cao vào dịp cuối năm. Qua đó, góp phần giảm lãi suất tiền vay, giảm áp lực chi phí tài chính đối với doanh nghiệp. 

Với thực tế trên, có thể thấy, câu chuyện thanh khoản và lãi suất ngân hàng đang là vấn đề rất nóng bỏng trên thị trường tài chính hiện nay. 

Trong bối cảnh như vậy, tính đến thời điểm hiện tại, đã có một số ngân hàng tiên phong triển khai chương trình giảm lãi suất tiền vay cho các nhóm khách hàng ưu tiên theo định hướng của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước như: cho vay xuất khẩu, doanh nghiệp nhỏ và vừa, nông nghiệp công nghệ cao, sản xuất kinh doanh các mặt hàng thiết yếu...

Mới đây nhất, một ngân hàng lớn khác là Agribank chủ động giảm tiếp 20% giá trị so với mức lãi suất cho vay đang áp dụng cho các khoản dư nợ bằng đồng Việt Nam tại thời điểm 30/11/2022 đối với khách hàng doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh đang gặp vướng mắc, chưa được hưởng chính sách hỗ trợ lãi suất từ ngân sách Nhà nước theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP. Đối với dư nợ phát sinh từ 01/12/2022 đến 31/12/2022, ngân hàng giảm tối đa 20% so với mặt bằng lãi suất đang áp dụng với từng đối tượng, lĩnh vực.

Nói nôm na, một khoản vay của khách hàng trong diện thụ hưởng chính sách nêu trên của Agribank đang phải trả ngân hàng 10%/năm thì nay chỉ phải trả 8%/năm.  

Ngoài ra, khách hàng doanh nghiệp, cá nhân có dư nợ bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 được cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi và giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư 01/2020/TT-NHNN, hoặc có mục đích vay vốn kinh doanh xăng dầu… cũng được áp dụng chính sách giảm lãi suất này.

Đại diện Agribank cho biết, ước tính trong năm 2022, ngân hàng đã tiết giảm khoảng 2.000 tỷ đồng để hỗ trợ giảm lãi suất cho 2,2 triệu khách hàng.

Agribank là ngân hàng thứ 3 giảm lãi suất cho khách hàng. Trước đó tối 24/11, Vietcombank công bố giảm lãi suất cho vay với mức giảm 1%/năm đối với các khoản vay bằng VND cho các khách hàng doanh nghiệp và cá nhân hiện hữu, với thời gian triển khai từ 1/11 đến hết 31/12/2022.

Còn HDBank giảm lãi suất cho vay lên đến 3,5%/năm đối với khách hàng cá nhân và doanh nghiệp ở các nhóm ngành nghề khác nhau, với số tiền giảm lãi suất lên tới 120 tỷ đồng. Thời gian áp dụng từ 1/11 đến 31/12/2022.

Đối với khách hàng cá nhân, HDBank thực hiện giảm lãi suất cho khách hàng vay sản xuất kinh doanh và kinh tế nông nghiệp nông thôn với mức lãi suất giảm 0,5-3,5%/năm. HDBank ước tính, sẽ có 38.000 khách hàng cá nhân trên cả nước với 45.000 khoản vay được giảm lãi suất. 

Đối với khách hàng doanh nghiệp, HDBank giảm lãi suất giảm từ 0,5-2,5%/năm với khách hàng thuộc các lĩnh vực: xuất nhập khẩu; tại các khu chế xuất - khu công nghiệp; nông nghiệp; giao thông vận tải; khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ; siêu nhỏ; công nghiệp chế biến, chế tạo, du lịch, giáo dục - đào tạo; dịch vụ thông tin; lưu trú ăn uống.

Cùng với cuộc họp toàn hội viên của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam như nói trên, thị trường kỳ vọng sẽ xuất hiện đợt giảm lãi suất diện rộng trong thời gian tới.