Theo đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu), hệ thống tổ chức tín dụng hiện nay vẫn thiếu công cụ thị trường hiệu quả để xử lý nợ xấu.

"Hiện nay, Luật Các tổ chức tín dụng cũng như Dự thảo sửa đổi chưa có điều khoản điều chỉnh trực tiếp hoạt động mua bán nợ xấu trong bối cảnh nợ xấu ngày càng gia tăng. Tôi đề nghị bổ sung một điều luật mới, khuyến khích phát triển thị trường mua bán nợ, hình thành các quỹ đầu tư vào nợ xấu và đơn giản hóa thủ tục mua bán nợ quy mô lớn", bà Huỳnh Thị Phúc nói.

Một số đại biểu cho rằng nhu cầu phát triển thị trường mua bán nợ xấu không chỉ là biện pháp tình thế mà phải được xem là một cấu phần chính thức trong hệ sinh thái tài chính – ngân hàng để xử lý nợ xấu theo hướng thị trường, minh bạch và hiệu quả hơn. 

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu (Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Huế) cho biết hệ thống pháp luật hiện hành vẫn chưa định danh rõ các tổ chức mua bán, xử lý nợ – những đơn vị đóng vai trò chủ lực trong quá trình xử lý nợ xấu.

 “Tôi thấy tổ chức mua bán, xử lý nợ lại được ủy quyền thu giữ tài sản bảo đảm cho tổ chức tín dụng bán nợ. Điều đó cho thấy không chỉ có một loại hình tổ chức thực hiện chức năng này. Tuy nhiên, nội hàm của các tổ chức mua bán, xử lý nợ chưa được làm rõ; từ khái niệm, phân loại đến quy định về chức năng, điều kiện, tiêu chuẩn hoạt động như vốn điều lệ, quy trình thu giữ tài sản, xử lý tranh chấp… đều chưa có trong luật”, bà Nguyễn Thị Sửu nói. 

Thực tế hiện nay có các tổ chức như DATC (công ty mua bán nợ thuộc Bộ Tài chính), VAMC (thuộc Ngân hàng Nhà nước) hay các công ty AMC trực thuộc ngân hàng nhưng đại biểu Sửu chỉ ra: “Ngoài Quyết định 109 năm 2003 về thành lập DATC, hiện không có văn bản pháp lý nào điều chỉnh thống nhất các tổ chức này.”

Đại biểu Sửu đề nghị bổ sung quy định pháp lý rõ ràng về mô hình, cơ chế hoạt động, trách nhiệm phối hợp giữa các tổ chức xử lý nợ và các cơ quan quản lý nhà nước, tránh tình trạng “mỗi nơi một kiểu”, gây rủi ro pháp lý và làm giảm hiệu quả xử lý nợ xấu. 

Không chỉ dừng lại ở việc thiết kế một thị trường mua bán nợ vận hành hiệu quả, nhiều đại biểu cho rằng nội dung này cần được kết nối chặt chẽ với chiến lược tái cơ cấu các tổ chức tín dụng yếu kém, từ đó thúc đẩy xử lý nợ xấu theo hướng tổng thể.

Đại biểu Nguyễn Hải Nam (Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Huế) nhấn mạnh: “Nguyên tắc có vay thì phải trả, nhưng việc xử lý nợ cần đảm bảo quyền lợi của tổ chức tín dụng và người vay. Phát triển thị trường mua bán nợ là hướng đi tất yếu, giúp ngân hàng nhanh chóng làm sạch bảng cân đối, đồng thời huy động được nguồn lực xã hội vào việc xử lý nợ xấu.”

Tuy nhiên, ông Nam cũng lưu ý rằng nếu không đi kèm với hành lang pháp lý đầy đủ, các tổ chức mua bán nợ có thể gặp nhiều rủi ro, khó khăn trong thu hồi và xử lý tài sản.

Theo các đại biểu, thị trường mua bán nợ không chỉ góp phần xử lý nợ xấu, mà còn giúp khơi thông dòng vốn tín dụng. Khi nợ xấu được thu hồi hoặc chuyển giao, tổ chức tín dụng sẽ có thêm dư địa để cho vay, hỗ trợ khu vực doanh nghiệp, đặc biệt là khối tư nhân.

Theo đại biểu Huỳnh Thị Phúc, hoàn thiện hành lang pháp lý cho thị trường mua bán nợ là bước đi cần thiết nhằm hoàn thiện hệ sinh thái xử lý nợ xấu theo cơ chế thị trường. Nếu không nhanh chóng luật hóa và vận hành thị trường này một cách hiệu quả, áp lực nợ xấu sẽ ngày càng đè nặng lên hệ thống ngân hàng, kéo theo hệ lụy tới người gửi tiền, nhà đầu tư và cả nền kinh tế.