Ngày 15/8/2025 tại phường Rạch Giá, tỉnh An Giang, Đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Môi trường do Thứ trưởng Trần Thanh Nam dẫn đầu đã có buổi làm việc với các tỉnh, thành vùng Đồng bằng sông Cửu Long nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong giai đoạn đầu triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Theo phản ánh của các địa phương, việc sắp xếp tổ chức bộ máy và vận hành theo mô hình 2 cấp đã bộc lộ hàng loạt khó khăn, đặc biệt ở khâu nhân sự, phân cấp, phân quyền và thủ tục hành chính.

NHIỀU KHÓ KHĂN SAU SÁP NHẬP

Ông Lê Hữu Toàn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang, cho biết sau sáp nhập, sở này hiện có 3 phòng, 10 chi cục và 11 đơn vị sự nghiệp công lập. Tuy nhiên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chưa ban hành quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các đơn vị trực thuộc sau sắp xếp, dẫn đến lúng túng trong triển khai nhiệm vụ.

Một trong những vướng mắc lớn nhất nằm ở cấp xã. Việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền khiến khối lượng hồ sơ, công việc tại cơ sở tăng nhanh, trong đó nhiều loại hồ sơ mới, phức tạp mà trước đây chưa từng xử lý. Trong khi đó, cán bộ địa chính, môi trường ở Phòng Kinh tế xã vừa thiếu về số lượng vừa hạn chế năng lực chuyên môn, không đáp ứng được yêu cầu công việc.

Tỉnh An Giang cũng kiến nghị Bộ sớm công bố thủ tục hành chính nội bộ trong lĩnh vực khoáng sản, tài nguyên nước theo quy định phân cấp, phân quyền, bởi hiện nay nhiều địa phương chưa có cơ sở pháp lý để giải quyết.

Không chỉ An Giang, nhiều địa phương Đồng bằng sông Cửu Long cùng phản ánh tình trạng thiếu hụt nhân sự nghiêm trọng. Tại Cà Mau, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Sử cho biết trước sáp nhập, tỉnh Cà Mau và Bạc Liêu có gần 500 cán bộ, công chức lĩnh vực tài nguyên ở cấp huyện và xã. Sau khi sắp xếp, toàn tỉnh chỉ còn 64 xã, phường, nhưng việc bố trí nhân sự ở phòng chuyên môn cấp xã gặp nhiều khó khăn.

Ông Châu Văn Vũ, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Cần Thơ cũng thừa nhận, công chức cấp xã hiện nay đang quá tải. Phần lớn hồ sơ sau khi giải thể đơn vị chuyên môn cấp huyện đều chuyển về xã xử lý, chủ yếu là những hồ sơ khó, phức tạp, cần nhiều thời gian xác minh. Điều này khiến nhiều nơi rơi vào tình trạng “làm không xuể”.

Các địa phương Đồng bằng sông Cửu Long kỳ vọng Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ sớm ban hành những hướng dẫn cụ thể, nhất là về chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị sự nghiệp công lập sau sáp nhập; thủ tục hành chính trong lĩnh vực khoáng sản, tài nguyên nước, đất đai; cùng giải pháp tháo gỡ sự chồng chéo trong phân cấp, phân quyền giữa các bộ, ngành.

CHỒNG CHÉO TRONG PHÂN CẤP, PHÂN QUYỀN

Bên cạnh nhân sự, vấn đề chồng chéo trong phân cấp, phân quyền cũng nổi lên. Ông Phạm Ngô Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết cơ quan đã tiếp nhận trên 30 câu hỏi, kiến nghị của các địa phương liên quan đến các thủ tục tách thửa, chuyển mục đích sử dụng đất, thu tiền bảo vệ đất lúa, cấp mới quyền sử dụng đất… Dù các thủ tục này đã được giao cho cấp xã nhưng chưa có hướng dẫn cụ thể, khiến nhiều địa phương lúng túng, lo ngại sai sót.

Về xây dựng nông thôn mới, ông Trần Nhật Lam, Phó Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương, cho biết sau khi hợp nhất 2 - 3 xã thành một đơn vị hành chính, việc đánh giá, duy trì chuẩn nông thôn mới gặp nhiều vướng mắc do các xã trước sáp nhập có mức độ đạt chuẩn khác nhau. Văn phòng sẽ sớm ban hành hướng dẫn để địa phương thống nhất triển khai.

Trước những kiến nghị, Thứ trưởng Trần Thanh Nam khẳng định Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã thành lập 10 đoàn công tác, trực tiếp làm việc với các địa phương trên cả nước để lắng nghe và hướng dẫn tháo gỡ khó khăn. Riêng tại Đồng bằng sông Cửu Long, đoàn có sự tham gia của các đơn vị chuyên môn như Vụ Pháp chế, Vụ Kế hoạch, Cục Quản lý Đất đai, Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương…

Ngoài việc tổ chức các đoàn đi thực tế, Bộ cũng lập đường dây nóng, xây dựng sổ tay hướng dẫn để kịp thời hỗ trợ các tỉnh, thành khi vướng mắc trong quá trình vận hành chính quyền 2 cấp. Thứ trưởng yêu cầu các đơn vị trực thuộc Bộ sớm có văn bản trả lời chi tiết những kiến nghị mà địa phương đã gửi.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam đề nghị các địa phương nghiên cứu tổ chức mô hình trạm chuyên môn liên xã, nhằm tập trung đội ngũ cán bộ có chuyên môn cao trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường để hỗ trợ cho cấp xã.

Bên cạnh đó, cần xây dựng quy chế phối hợp giữa ngành Nông nghiệp và Môi trường với chính quyền địa phương, đảm bảo sự chia sẻ, phân công hợp lý trong xử lý công việc. Với đội ngũ công chức phụ trách ở cấp xã, Thứ trưởng nhấn mạnh việc thường xuyên tập huấn, nâng cao trình độ chuyên môn và ứng dụng công nghệ là yêu cầu bắt buộc. Ông cũng khuyến khích việc tăng cường trao đổi, tháo gỡ khó khăn kịp thời trong quá trình thực hiện.

Theo Thứ trưởng, những giải pháp đồng bộ này không chỉ giúp tháo gỡ rào cản về cơ chế, mà còn tạo điều kiện để ngành nông nghiệp và môi trường các tỉnh, thành Đồng bằng sông  Cửu Long vận hành hiệu quả mô hình chính quyền 2 cấp, đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập.

Đồng thời, vấn đề nhân sự ở cấp xã cần được giải quyết theo hướng vừa bổ sung biên chế hợp lý, vừa đẩy mạnh tập huấn, ứng dụng công nghệ, để giảm tải công việc cho đội ngũ công chức hiện nay. Việc thí điểm mô hình trạm chuyên môn liên xã cũng được xem là giải pháp khả thi, giúp tận dụng nguồn nhân lực và nâng cao chất lượng phục vụ người dân.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam bày tỏ kỳ vọng, với sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ và các địa phương, cùng sự chủ động của chính quyền cơ sở, những khó khăn ban đầu sẽ sớm được tháo gỡ, tạo đà để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đi vào ổn định và phát huy hiệu quả.