Ngày 27/3/2024 tại Hà Nội, Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) và Viện Quản lý Nước Quốc tế (IWMI) đã công bố một sáng kiến chung nhằm hỗ trợ các hộ nông dân quy mô nhỏ và các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) tại Cần Thơ, Đắk Lắk và Sơn La.

Sáng kiến này nhằm áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn trong chuỗi giá trị cà phê và lúa, dự kiến sẽ có tác động tích cực đến sinh thái nông nghiệp, nâng cao giá trị kinh tế và cải thiện cuộc sống của cộng đồng địa phương.

Ở Việt Nam, sản xuất lúa gạo đóng góp 19% tổng lượng phát thải khí nhà kính toàn quốc (NDC, 2022). Những khí thải này xuất phát từ các yếu tố khác nhau như phá rừng, việc sử dụng mật độ phân bón và nước tưới càng ngày càng tăng, và việc quản lý không tốt các sản phẩm phụ như rơm và vỏ trấu.

Tương tự, các vườn trồng cà phê cũng là một trong những nguy cơ trực tiếp và gián tiếp của nạn phá rừng. Để giải quyết những vấn đề này, kinh tế tuần hoàn là một phương pháp tiếp cận nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái nông nghiệp và cải thiện hiệu suất kinh tế.

Bà Ramla Khalidi, Trưởng Đại diện Thường trú của UNDP tại Việt Nam, cho rằng áp dụng nguyên tắc tuần hoàn trong nông nghiệp có tiềm năng giảm lượng khí thải carbon của Việt Nam, giảm thiểu chất thải và đồng thời còn tạo ra thêm các cơ hội việc làm. Do đó, sự hợp tác này sẽ xác định và lan rộng các giải pháp tuần hoàn liên quan đến chất thải nông thôn và chất thải đô thị tại các địa điểm được lựa chọn thông qua các khóa đào tạo thực tiễn tăng cường năng lực cho 200 nhóm nông dân.

Thêm vào đó, hai mô hình kinh doanh tiềm năng sẽ được chọn để xác định những khó khăn và tìm ra các giải pháp tuần hoàn phù hợp. Chẳng hạn, hỗ trợ tư vấn kỹ thuật sẽ hỗ trợ những mô hình này trở nên khả thi về mặt kinh tế, tiết kiệm tài nguyên và trở thành giải pháp nông nghiệp thông minh với khí hậu.

Mạng lưới Kinh tế tuần hoàn Việt Nam sẽ đồng chủ trì các buổi hội thảo để phổ biến các mô hình kinh doanh cải tiến để nhân rộng ở các tỉnh khác và thúc đẩy việc học hỏi bằng cách tạo điều kiện kết nối các bên liên quan, bao gồm các cơ quan chính phủ, các công ty tư nhân, các hiệp hội, cơ quan học thuật và đối tác phát triển.

Theo bà Ramla Khalidi, Mạng lưới Kinh tế tuần hoàn Việt Nam được thành lập vào tháng 10/2021 bởi UNDP cùng với Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường. Mạng lưới Kinh tế Tuần hoàn Việt Nam hướng tới tăng cường đối thoại, tạo ra tri thức và huy động hành động tập thể hướng tới quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam.

"Đây là nền tảng đầu tiên do Chính phủ lãnh đạo về kinh tế tuần hoàn và đã được nhắc tới trong Nghị định 08/2022/ND-CP. Mạng lưới Kinh tế Tuần hoàn Việt Nam mong muốn nâng cao nhận thức và xây dựng năng lực của tất cả các bên liên quan, bao gồm các bộ, ngành, doanh nghiệp, chuyên gia và người dân để áp dụng thành công các nguyên tắc Kinh tế tuần hoàn, tạo ra sức mạnh tổng hợp và tích hợp các nguồn lực tài chính và kỹ thuật", bà Ramla Khalidi thông tin.

Tiến sĩ Mark Smith, Tổng Giám đốc Viện Quản lý Nước Quốc tế (IWMI), cho hay IWMI là một tổ chức nghiên cứu phát triển quốc tế hoạt động cùng với chính phủ, tổ chức dân sự xã hội và các cơ quan tư nhân để giải quyết các vấn đề liên quan đến nước ở các nước đang phát triển và nhân rộng các giải pháp.

Thông qua sự hợp tác, IWMI kết hợp nghiên cứu về việc sử dụng bền vững của tài nguyên nước và đất, dịch vụ và sản phẩm với việc tăng cường kiến thức, đối thoại, và phân tích chính sách để hỗ trợ việc thực thi các giải pháp quản lý nước cho nông nghiệp, sinh thái, biến đổi khí hậu và tăng trưởng kinh tế bao trùm.

"Mục tiêu chung của chúng tôi là đảm bảo các giải pháp sinh thái tuần hoàn được sử dụng hiệu quả để tạo ra lợi ích kinh tế, môi trường và xã hội, giúp hộ nông dân và các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở các khu vực nông thôn và thành thị, từ đó đóng góp vào việc giảm lượng phát thải khí nhà kính”, ông Mark Smith nhấn mạnh.

Tiến sĩ Mark Smith khẳng định sự hợp tác giữa UNDP và IWMI, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của các đối tác trong việc đạt được sự phát triển bền vững. Bằng cách kết hợp kiến thức chuyên môn và nguồn lực, hai tổ chức đặt mục tiêu thúc đẩy quá trình chuyển đổi hướng tới các hệ thống nông nghiệp thực phẩm với khả năng phục hồi và thiên thiên tích cực.