Trong quý 3/2021, Trung tâm Dự báo nhân lực và thông tin thị trường lao động TP.HCM đã thực hiện khảo sát tác động của dịch Covid-19 với 11.502 doanh nghiệp thì có 9.858 doanh nghiệp trả lời bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, chiếm 85,71% tổng số doanh nghiệp khảo sát.

LAO ĐỘNG MẤT VIỆC, NGỪNG VIỆC CÓ XU HƯỚNG TĂNG

Những lĩnh vực, ngành bị ảnh hưởng nhiều nhất gồm: bán buôn và bán lẻ; sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy và xe có động cơ khác, chiếm 36,74%; công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm 16,42%; hoạt động chuyên môn khoa học và công nghệ chiếm 8,79%; xây dựng chiếm 8,77%; vận tải kho bãi chiếm 6,66%; hoạt động hành chính và dịch vụ hỗ trợ chiếm 4,85%; dịch vụ lưu trú và ăn uống chiếm 4,77%; hoạt động kinh doanh bất động sản chiếm 4,03%; thông tin và truyền thông chiếm 3,69%.

Doanh nghiệp gặp khó khăn nhiều nhất trong tìm kiếm khách hàng, tiêu thụ sản phẩm; khó khăn về vốn; chính sách hỗ trợ chưa kịp thời; thiếu vật tư, nguyên liệu sản xuất.

Đối với người lao động, trong 11.502 doanh nghiệp khảo sát với tổng số lao động đang làm việc là 251.027 người, thì có đến 129.582 người bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19, chiếm 51,62%.

Trong đó, lao động giãn việc/nghỉ luân phiên chiếm 48,18%; lao động chấm dứt hợp đồng lao động hoặc cho thôi việc chiếm 32,21%; lao động tạm hoãn hợp đồng lao động chiếm 8,2%; lao động tạm nghỉ việc có hưởng một phần lương chiếm 7,45%; lao động tạm nghỉ việc không hưởng lương chiếm 3,96%.

Số doanh nghiệp dự kiến cắt giảm lao động trong những tháng cuối năm 2021 là 4.493 doanh nghiệp, chiếm 39,06% tổng số doanh nghiệp khảo sát. Trong đó, phần lớn doanh nghiệp dự kiến giảm giờ làm việc/nghỉ luân phiên chiếm 59,02%; tạm thời cho người lao động nghỉ việc có hỗ trợ một phần tiền lương chiếm 20,74%; cho lao động thôi việc chiếm 11,49%; tạm thời cho người lao động nghỉ việc không hỗ trợ tiền lương chiếm 8,75%.

Theo đánh giá của Trung tâm Dự báo nhân lực và thông tin thị trường lao động TP.HCM, trong quý 3/2021, dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, đặc biệt từ tháng 7 đến nay, toàn thành phố đã thực hiện biện pháp giãn cách xã hội nhiều giai đoạn.

Theo đó, doanh nghiệp đã chịu áp lực không nhỏ khi phải tạm dừng hoặc thu hẹp quy hoạt động, tỷ lệ lao động ngừng việc, mất việc có xu hướng tăng, người lao động thiếu việc làm, bị cắt giảm giờ làm, buộc thôi việc dẫn đến giảm, mất thu nhập. Việc vận hành các phương thức của doanh nghiệp sản xuất “3 tại chỗ” hay “1 cung đường, 2 điểm đến” đã làm giảm đáng kể lượng lao động tại doanh nghiệp.

Tuy nhiên, để duy trì lượng đơn hàng, các doanh nghiệp đã ra sức giữ chân lao động cũ cũng như tuyển dụng lao động bổ sung phục vụ nhu cầu sản xuất, kinh doanh.

DOANH NGHIỆP GẶP KHÓ KHI SẮP XẾP LẠI NHÂN SỰ

Nhận định về thị trường lao động trong những tháng cuối năm, Trung tâm cho rằng, đây là thời điểm quan trọng để các doanh nghiệp nỗ lực, tận dụng khoảng thời gian còn lại để hoàn thành đơn hàng phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

Song song đó, nhu cầu mua sắm, tiêu dùng trong dịp Tết Nguyên Đán cũng góp phần kích cầu hoạt động tiêu dùng trong thời gian tới. Do đó, nhu cầu nhân lực quý 4/2021 tại TP.HCM sẽ có nhiều chuyển biến tích cực sau thời gian dài thành phố thực hiện giãn cách xã hội.

Dự báo nhu cầu nhân lực quý 4/2021 cần khoảng 43.654 – 56.869 chỗ làm việc. Xu hướng tuyển dụng tập trung ở các nhóm nghề như: Kinh doanh - thương mại cần khoảng 10.045 – 13.086 chỗ làm việc; dịch vụ phục vụ cá nhân, bảo vệ cần khoảng 5.033 – 6.557 chỗ làm việc; công nghệ thông tin cần khoảng 3.283 – 4.277 chỗ làm việc.

Ngoài ra là các nhóm ngành về cơ khí – tự động hoá; vận tải – kho bãi – dịch vụ cảng; dịch vụ thông tin tư vấn - chăm sóc khách hàng; du lịch – nhà hàng – khách sạn; kỹ thuật điện – điện lạnh – điện công nghiệp –  điện tử…

Mặt khác, trong những tháng cuối năm ngoài tuyển dụng lao động làm việc toàn thời gian, doanh nghiệp cũng có nhu cầu ở một lượng lớn lao động bán thời gian phục vụ nhu cầu sản xuất, kinh doanh trong dịp Tết.

Theo Trung tâm, để nhanh chóng phục hồi ngay khi giãn cách xã hội kết thúc, trong thời gian này các doanh nghiệp đã bắt đầu xây dựng lại kế hoạch hoạt động, sắp xếp, bố trí lại đội ngũ nhân sự, trong đó có cả kế hoạch tuyển dụng nhân sự mới để thay thế những lao động đã nghỉ việc do dịch bệnh hoặc về quê… Tuy nhiên, với lượng lao động nhập cư về quê ồ ạt trong thời gian qua đã gây trở ngại rất lớn cho việc sắp xếp lại nhân sự trong doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp và người lao động bắt đầu quen dần với các hình thức làm việc tại nhà, làm việc trực truyến, nhiều doanh nghiệp cũng dần thay đổi mô hình kinh doanh cũng như cách thức tuyển dụng để có đủ nhân sự phù hợp trong tình hình hiện nay.

Đại dịch cũng đã góp phần thúc đẩy các xu hướng tự động hóa và số hóa, tăng cường ứng dụng công nghệ, nhất là công nghệ hỗ trợ sẽ càng được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Đây cũng là cơ hội cho doanh nghiệp tìm những hướng đi mới hiệu quả hơn để hoạt động trong bối cảnh dịch Covid-19 tác động mạnh mẽ.

Đối với người lao động, ngoài kiến thức chuyên môn, Trung tâm khuyến cáo cần nâng cao khả năng ứng dụng công nghệ thông tin, ngoại ngữ, tay nghề và tác phong công nghiệp, để đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp trong thời gian tới, trước những thay đổi của thị trường lao động do dịch Covid-19 mang lại.