Điểm sáng nổi bật nhất của chương trình phục hồi kinh tế - xã hội của TP.HCM, đó là tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) đạt trên 9% so với kế hoạch đề ra từ 6 - 6,5%.

Đại dịch Covid-19 đã khiến nền kinh tế TP.HCM chịu thiệt hại hết sức nặng nề trong năm 2021.

Khó khăn chất chồng, sản xuất kinh doanh đình trệ, thậm chí phải “đóng cửa” vì Covid-19. Tăng trưởng liên tục bằng 0, thậm chí có thời điểm tăng trưởng âm.

TRỞ LẠI ĐƯỜNG ĐUA, HỒI SINH MẠNH MẼ

Kết thúc tháng 9/2021, thời điểm trước khi mở cửa lại kinh tế, lần đầu tiên trong lịch sử, tốc độ tăng trưởng GRDP quý 3 của TP.HCM giảm hơn 24% so với cùng kỳ 2020, kéo tốc độ tăng trưởng cả năm 2021 âm 6,78%...

Đến tháng 10/2021, khi cả nước áp dụng Nghị quyết 128 về thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, chỉ số IIP của TP.HCM hết tháng 10 tăng 23,6% dù tính chung 10 tháng vẫn giảm 16%.

Nhìn trên toàn cục thì đến tháng 2/2022, kinh tế TP.HCM vẫn đang “oằn mình” trong phục hồi và vẫn tăng trưởng âm. Cụ thể: IIP tháng 2/2022 giảm 2,4%; kim ngạch xuất khẩu giảm 19,1%; vận tải đường bộ giảm 18,3%; du lịch, lữ hành giảm 7,5%; doanh thu bán lẻ giảm 3,1%; đầu tư xây dựng giảm 12,4%...

Nhưng, với đặc điểm năng động vốn có, kinh tế Thành phố đã trở lại “đường đua” và hồi sinh một cách tự nhiên và đầy ấn tượng. Tính đến tháng 8/2022, GRDP của Thành phố tăng 9,44% so cùng kỳ; trong đó khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 11,49% so cùng kỳ (cùng kỳ giảm 5,45%); khu vực dịch vụ tăng 9,88% so cùng kỳ (cùng kỳ giảm 3%), nông lâm nghiệp và thủy sản tăng 3,5% so cùng kỳ (cùng kỳ giảm 9,77%)...

Ngoài tăng trưởng GRDP, lĩnh vực công nghiệp là “điểm sáng” thứ hai của kinh tế TP.HCM trong năm 2022. Theo Giám đốc Sở Công Thương TP.HCM Bùi Tá Hoàng Vũ, TP.HCM xuất phát điểm từ tăng trưởng âm, đến tháng 2 vẫn âm nhưng tổng thể cả năm 2022 dự kiến IIP của toàn Thành phố tăng hơn 17%.

TP.HCM đặt mục tiêu tăng trưởng GRDP cho năm 2022 từ 6 - 6,5%. Đây là chỉ tiêu trung bình khá so với kế hoạch các năm trước đó, từ 7 - 7,5%.

TĂNG TRƯỞNG VƯỢT KẾ HOẠCH

Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng GRDP trên địa bàn tính đến hết quý 3/2022 ước tính lần 1 tăng 9,44% so cùng kỳ và vượt kế hoạch đề ra. Dự kiến có khoảng 15/19 chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch năm 2022... Số liệu được Ủy ban Nhân dân TP.HCM công bố chính thức là GRDP tăng 9,71%.

Trong lĩnh vực thương mại và dịch vụ, ghi nhận quý sau cao hơn quý trước; trong đó, tính hết hết quý 3/2022, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước đạt 804.728 tỷ đồng, tăng 25,9% so cùng kỳ. Cụ thể, ở quý 1 doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng chiếm tỷ trọng 31,3% tổng mức 9 tháng, giảm 7,7% so với cùng kỳ; quý 2 chiếm tỷ trọng 33,8% tăng 12,1% so với cùng kỳ; và quý 3 chiếm tỷ trọng 34,8% bằng 2,26 lần so cùng kỳ.

Tháng đầu tiên của quý 4, ghi nhận tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước đạt 94.933 tỷ đồng, tăng 1,4% so với tháng 9. Nếu tính riêng doanh thu bán lẻ hàng hóa thì tháng 10/2022 ước đạt 53.403 tỷ đồng, chiếm 56,3% trong tổng mức và tăng 1,6% so với tháng 9/2022.

Tháng 11/2022 tiếp tục ghi nhận tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt 95.976 tỷ đồng; trong đó thương mại chiếm 53.396 tỷ đồng. Tính chung 11 tháng năm 2022, lĩnh vực thương mại và dịch vụ ước đạt 994.074 tỷ đồng, tăng 130,5% so cùng kỳ và dự báo sẽ vượt mốc 1.000 tỷ đồng ở tháng cuối năm.

Trong 19 chỉ tiêu, kế hoạch đề ra cho năm 2022, dựa vào các số liệu cập nhật quý 3 so với quý 1, quý 2 và so với cùng kỳ, TP.HCM dự kiến có 15/19 chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch năm 2022.

Tại hội nghị chuẩn bị cho báo cáo tình hình kinh tế - xã hội TP.HCM năm 2022 diễn ra vào cuối tháng 11/2022, các chuyên gia kinh tế, các nhà quản trị vĩ mô cấp sở, ngành tại TP.HCM đã thống nhất rằng không chỉ các “điểm sáng” về phục hồi, tăng trưởng kinh tế trong năm của Thành phố làm nổi bật hơn tính năng động vốn có của kinh tế Thành phố và đến một giới hạn nào đó nền kinh tế sẽ “chững lại” để phát triển đi vào chiều sâu; mà thực tế Thành phố vẫn còn dư địa để phát triển cho các năm tiếp theo. “Điều quan trọng là tìm dư địa để tập trung phát triển và phải nhìn thấy những phát sinh trước mắt, có đánh giá đúng để đưa ra giải pháp hợp lý, hiệu quả, chứ không để bị động”. Chủ tịch Ủy ban Nhân dân TP.HCM Phan Văn Mãi nhận xét.

Chuyên gia kinh tế TS. Trần Du Lịch thống nhất quan điểm, nhận định “TP.HCM còn dư địa để phát triển”, tuy nhiên, ông cũng lưu ý Thành phố cần quan tâm đến hai vấn đề là điểm nghẽn hấp thụ vốn và tâm lý thị trường trong thời điểm hiện tại không được tốt.

TS. Trần Du Lịch cũng gợi ý, giai đoạn đến cuối năm 2022, cần tập trung ổn định tình hình tài chính ngân hàng, hoạt động thương mại; gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, ổn định xăng dầu; tập trung hoàn thiện nghị quyết thay Nghị quyết 54,... Đây chính là những “điểm nghẽn” cần tháo gỡ để chuẩn bị cho năm 2023 phát triển và tăng trưởng đột phá.

DẤU ẤN TĂNG TRƯỞNG QUA CHỈ SỐ IIP

Trong Báo cáo Kinh tế vĩ mô TP.HCM quý 3/2022, Trường Đại học Kinh tế - Luật, ĐHQG TP.HCM đưa ra nhận định: kinh tế TP.HCM đã cơ bản hồi phục, đánh dấu sự tăng trưởng bằng loạt mốc kỷ lục mới của ngành công nghiệp...

Điều này phù hợp với các số liệu công bố của Sở Công Thương, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thống kê TP.HCM,... Ủy ban Nhân dân TP.HCM cũng đã đưa ra nhận định, rằng “kinh tế tiếp tục đà phục hồi mạnh mẽ, tạo niềm tin cho người dân và doanh nghiệp yên tâm sản xuất kinh doanh...”

Các Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) được công bố cho thấy rõ sự tăng trưởng liên tục và tăng dần đều của ngành công nghiệp.

Chẳng hạn như, tháng 6/2022, IIP chỉ tăng 11,5% so với cùng kỳ 2021 thì bước sang các tháng 8 và 9 lần lượt đạt mức 104% và xấp xỉ 90%. Tính đến hết tháng 10/2022, IIP ước tính giảm 3,1% so với tháng 9 và tăng 4,2% so cùng kỳ. Tăng trưởng IIP tháng 10 giảm được lý giải là do chịu ảnh hưởng của nhiều biến động trên thế giới ảnh hưởng tiêu cực đến nguồn nguyên liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất và thị trường xuất khẩu sụt giảm do lạm phát tăng cao.

Tuy nhiên, tính chung 10 tháng đầu năm 2022, chỉ số IIP trên địa bàn TP.HCM tăng 17,4% so với cùng kỳ, bao gồm: ngành khai khoáng tăng 50,5%; công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 17,3%; sản xuất và phân phối điện tăng 14,5%; cung cấp nước và xử lý rác thải tăng 11,7%.

Đối với bốn ngành công nghiệp trọng điểm của Thành phố, chỉ số sản xuất công nghiệp 10 tháng đầu năm 2022 tăng 23,0% so cùng kỳ, trong đó: ngành hóa dược tăng 34,4%; ngành lương thực, thực phẩm và đồ uống tăng 30,3%; ngành cơ khí tăng 12,7%; ngành sản xuất hàng điện tử tăng 4,5%.

Tháng 11 là tháng “giáp hạt” cho một năm hoạt động, trước khi quý IV kết thúc và chuyển tiếp sang năm sản xuất mới. Số liệu thống kê ghi nhận, IIP tháng 11/2022 đạt mức 101,6%; tính chung 11 tháng đạt 115,7% so cùng kỳ 2021.

Về xuất khẩu, số liệu của Sở Công Thương Thành phố cho biết, tổng kim ngạch xuất khẩu của doanh nghiệp Thành phố qua cửa khẩu cả nước năm 2022 ước đạt 49,5 tỷ USD, tăng 10,3% so cùng kỳ năm 2021 (cùng kỳ giảm 1,0%). Kim ngạch nhập khẩu ước đạt 66,2 tỷ USD, tăng 10% so cùng kỳ (cùng kỳ tăng 12,95).

Những kết quả trên cho thấy năm 2022 là năm TP.HCM đã rất nỗ lực vượt qua khó khăn, phục hồi và tăng trưởng kinh tế. Thế nhưng, không được chủ quan, “say sưa” với những thành quả đã đạt được là lời nhắn nhủ của người đứng đầu chính quyền Thành phố.

“Phải khẩn trương rà soát tiến độ thực hiện các nhiệm vụ được giao, nắm sát tình hình, phản ứng kịp thời, việc gì vượt quá thẩm quyền thì báo ngay cho Thường trực Ủy ban nhân dân Thành phố xử lý để tránh bị động”, Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM Phan Văn Mãi đã nhấn mạnh yêu cầu lãnh đạo các sở, ngành, chính quyền các quận, huyện và TP. Thủ Đức.

Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số đặc biệt Xuân Quý Mão phát hành ngày 23-01-2023. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây: 

https://postenp.phaha.vn/chi-tiet-toa-soan/tap-chi-kinh-te-viet-nam