TP.HCM thiếu những yếu tố gì chưa trở thành trung tâm tài chính quốc tế?
Mộc Minh
10/02/2023, 16:00
Con đường trở thành trung tâm tài chính quốc tế của TP.HCM vẫn còn chênh vênh khi các dấu hiệu để trở thành nơi trung chuyển tài chính vẫn còn mờ nhạt…
Với công suất 6,4 triệu teus mỗi năm, cảng Cát Lái ở TP.HCM hiện là cảng lớn nhất nước.
Trung tâm tài chính quốc tế là nơi trung chuyển tài chính, tức là phải 2 chiều. Làm sao để các doanh nghiệp, định chế tài chính quốc tế muốn huy động vốn là nghĩ đến TP.HCM.
SỰ “MỜ NHẠT” CÁC QUỸ ĐẦU TƯ
Tại tọa đàm “Giải pháp hình thành trung tâm tài chính quốc tế TP.HCM”, do báo Sài Gòn giải phóng tổ chức ngày 09/02/2023, TS. Đinh Thế Hiển, chuyên gia kinh tế, cho biết hiện nguồn vốn cho nền kinh tế Việt Nam phụ thuộc chủ yếu vào các ngân hàng thương mại, trong khi nguồn vốn tín dụng dành cho vốn vay lưu động và người dân đã quá tải.
Thị trường vốn ở Việt Nam hiện đang gặp nhiều sự cố và đang gặp nhiều khó khăn. Do đó, cần có trung tâm tài chính để thu hút nguồn vốn từ thị trường quốc tế. Việc thu hút vốn này không phải TP.HCM, không phải Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước TP.HCM (HFIC) mà là những định chế tài chính, quỹ đầu tư, quỹ tương hỗ, quỹ mua bán nợ, quỹ đầu tư hạ tầng… đứng ra huy động vốn.
Ông Hiển đặt câu hỏi TP.HCM từ lâu đã là trung tâm tài chính nhưng vì sao đến nay vẫn lình xình?
Trả lời cho câu hỏi trên, theo ông Hiển từ những năm 2000, TP.HCM đã hình thành thị trường tài chính sơ khai, đã có mô hình quỹ đầu tư TP.HCM được thành lập và là định chế tài chính mới, có các chức năng mạnh hơn HFIC hiện nay. Tuy nhiên, trong suốt 20 năm nay vẫn chưa có sự chuyển động.
Với việc chậm trễ này đã khiến cho việc huy động vốn cho các công trình của thành phố không hiệu quả. Nếu như năm 2000, TP.HCM là địa phương duy nhất có đủ năng lực phát hành trái phiếu đô thị, trái phiếu công trình, nhưng hiện nay số lượng phát hành trái phiếu lớn nhất thuộc về các công ty tư nhân với trên 1 triệu tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp, trong khi trái phiếu đô thị và công trình của TP.HCM dậm chân tại chỗ.
Sự mờ nhạt của các mô hình quỹ đầu tư cũng thể hiện rõ trong việc mới đây nhất, Sở Giao thông TP.HCM phải đề xuất vốn cho các dự án cửa ngõ với hình thức BOT (xây dựng-vận hành-chuyển giao), trong khi đáng lẽ vấn đề huy động vốn cho các dự án này phải có vai trò của HFIC trong việc đưa ra các giải pháp.
TS Đinh Thế Hiển, chuyên gia kinh tế: "Nếu TP.HCM không được Trung ương cấp cho các cơ chế đặc thù thì khó hình thành trung tâm tài chính” - Ảnh: HH.
“Tôi là chủ tịch của 1 quỹ đầu tư, cũng đang tìm trái phiếu tốt để đầu tư nhưng lại không có trái phiếu tốt nào, trong khi trái phiếu Chính phủ thì lãi suất thấp. Điều này cho thấy, trung tâm tài chính TP.HCM chuyển động chậm chạp. Đề án trung tâm tài chính của Viện Kinh tế TP.HCM năm 2000 đã được phê duyệt, TP.HCM là đầu tàu của 7 tỉnh. Tuy nhiên, nếu TP.HCM không được Trung ương cấp cho các cơ chế đặc thù thì khó hình thành trung tâm tài chính”, TS. Hiển nói.
Với nhiều kinh nghiệm tham gia chào bán cổ phiếu cũng như huy động vốn tại các thị trường tài chính quốc tế, ông Trần Hoài Nam, Phó Tổng Giám đốc HDBank, đưa ra 5 yếu tố cơ bản để hình thành một trung tâm tài chính quốc tế.
Thứ nhất, trung tâm tài chính quốc tế là nơi trung chuyển tài chính, tức là phải 2 chiều. Làm sao để các doanh nghiệp, định chế tài chính quốc tế muốn huy động vốn là nghĩ đến TP.HCM. Bản thân các ngân hàng cũng như các doanh nghiệp Việt Nam khi tham gia các roadshow thì sẽ nghĩ ngay đến các trung tâm tài chính quốc tế lớn như: London, New York, Dubai, Hồng Kong, Singapore…. Điều này cho thấy, để trở thành trung tâm tài chính quốc tế thực sự là khi các doanh nghiệp cần sử dụng vốn thì đến đó chứ không phải là nơi chỉ đưa vốn vào.
Thứ 2, nguồn nhân lực, lĩnh vực tài chính phải có nguồn nhân lực chuyên sâu trong khi đó cần phải nhìn nhận, nguồn nhân lực Việt Nam còn hạn chế.
Thứ ba, đó là cơ sở hạ tầng về cảng biển, hàng không, toà nhà…
Thứ tư, cần phải có công nghệ và viễn thông vì hiện nay các công ty tài chính (Fintech) ở Việt Nam đang phát triển rất tốt.
Thứ năm, cơ chế chính sách và hành lang pháp lý. Đặc biệt là Việt Nam phải có các chính sách về thuế để có thể thu hút các doanh nghiệp, định chế tài chính quốc tế tham gia.
Thêm vào đó, cần phải nâng tầm sàn chứng khoán TP.HCM vì hiện nay thị trường chứng khoán Việt Nam chỉ có các doanh nghiệp Việt Nam niêm yết trên sàn. Từ kinh nghiệm của các thị trường chứng khoán lớn trên thế giới như New York, Singapore, London… cho thấy, họ luôn tạo cơ chế thuận lợi cho các doanh nghiệp nước ngoài niêm yết trên thị trường này.
CHƯA XÂY DỰNG 3 TRỤ CỘT VỀ HÀNG HOÁ, TÀI CHÍNH
Để phát triển TP.HCM trở thành trung tâm tài chính quốc tế, theo ông Nguyễn Ngọc Hoà, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước TP.HCM (HFIC), cần hoàn thiện 3 trụ cột cốt lõi.
Thứ nhất, với trụ cột thị trường tiền tệ và hệ thống ngân hàng, hiện chỉ mới có hệ thống ngân hàng thương mại mà thiếu ngân hàng đầu tư.
Thứ hai, với trụ cột thị trường vốn thì còn manh nha, sơ khai và mới hình thành dạng trái phiếu ở một số lĩnh vực nhất định, trong đó chủ yếu là ngành bất động sản. Cần hoàn thiện hệ thống pháp lý để thị trường này hoạt động đầy đủ cho tất cả ngành nghề.
Thứ ba, là trụ cột về thị trường hàng hoá phái sinh. Trụ cột này hoàn toàn chưa có, thậm chí sàn giao dịch điện tử hàng hoá sơ cấp nhất cũng chưa hình thành. Trong khi đó, Việt Nam được xếp top 10 nước xuất khẩu lớn nhất trên thế giới nhưng cách thức giao dịch thương mại vẫn mang tính chất thủ công truyền thống.
Ông Nguyễn Ngọc Hoà, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước TP.HCM (HFIC): "Việt Nam được xếp top 10 nước xuất khẩu lớn nhất trên thế giới nhưng cách thức giao dịch thương mại vẫn mang tính chất thủ công truyền thống" - Ảnh: HH.
Về nhóm giải pháp, có 5 nội dung cần tập trung giải quyết để hoàn thiện ba trụ cột trên. Một là, xây dựng hệ thống pháp luật và thể chế hoàn chỉnh, đồng bộ, bao quát được các lĩnh vực mà dòng chảy tài chính sẽ hướng đến; Hai là, cần cơ chế cho phép áp dụng khung pháp lý thí điểm thử nghiệm trên một số lĩnh vực; Ba là, cần có sự vào cuộc cơ quan Trung ương trong việc thu hút, hình thành những “con sếu đầu đàn” đủ sức tham gia vào cuộc chơi chung trên thị trường tài chính. Các tập đoàn này phải đảm bảo năng lực để tích hợp kinh doanh đa ngành từ ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán… Bốn là, cần xác định giá trị cốt lõi cho năng lực cạnh tranh của trung tâm tài chính làm điểm nhấn thu hút các định chế tài chính trên thế giới tham gia; Năm là, chủ động xây dựng nguồn nhân lực có đủ trình độ lĩnh vực tài chính.
THIẾU VAI TRÒ ĐẬM NÉT CỦA CẢNG BIỂN
Ngoài ra, các trung tâm tài chính quốc tế lớn trên thế giới còn có sự gắn bó, khăng khít cảng biển. Vì trung tâm tài chính đóng vai trò quan trọng trong vận tải biển quốc tế. Theo ông Phạm Anh Tuấn, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Thiết kế Cảng kỹ thuật biển, trước đây Hồng Kông (Trung Quốc) là trung tâm tài chính quốc tế với các cảng biển lớn, nhưng hiện nay Thượng Hải, Bắc Kinh, Thâm Quyến (Trung Quốc) đang phát triển mạnh hơn.
Tuy nhiên trung tâm tài chính quốc tế Hồng Kông vẫn duy trì vị trí top 10, góp phần duy trì vị thế của trung tâm tài chính quốc tế trên toàn cầu vì có vị thế đặc biệt, nằm trên cửa ngõ Á - Âu, với sân bay lớn, thúc đẩy trung tâm tài chính lớn, các cảng biển hoạt động; song song đó kéo theo sự phát triển mạnh của các yếu tố khác như tài chính, chính sách, thị trường vốn…
Đối với Việt Nam, trong bảng xếp hạng 100 cảng container năm 2022, có 3 cảng có lưu lượng hàng hóa qua cảng lớn nhất thế giới gồm Hải Phòng, TP.HCM và Cái Mép. Đây đều những cảng biển được đánh giá tốc độ tăng trưởng tốt. Về hệ thống cảng biển Cần Giờ (TP.HCM) đã có tuyến vận tải đặc biệt nằm trên tuyến vận tải quốc tế Á - Âu. Thế mạnh của cảng biển đã có, tuy vậy từ nhiều năm qua hoạt động cảng biển của Việt Nam chưa hiệu quả, mà mới chỉ dừng lại ở việc trung chuyển, bốc xếp hàng hóa tại khu vực cửa ngõ qua tuyến đường thủy nội địa…
Đề cập đến “siêu cảng” quốc tế Cần Giờ - Cái Mép tại khu vực TP.HCM đã được định hướng đầu tư với công suất thiết kế 15 triệu TEUs. Hiện đang lập đề án nghiên cứu tiền khả thi, tổng mức đầu tư khoảng 5 tỷ USD, vay trong thời gian từ 15-17 năm. Quá trình đầu tư lâu dài nên rất cần thị trường vốn để đáp ứng đầu tư. HiệnTập đoàn MSC (một trong những hãng tàu lớn nhất thế giới) đã đề xuất tham gia vào “siêu cảng” này, cộng với sự thu hút các công ty liên quan đến hoạt động cảng sẽ góp phần thúc đẩy mạnh mẽ sự hình thành trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại TP.HCM.
Cảng quốc tế không chỉ đơn thuần giúp cho sự phát triển của quốc gia, khu vực, mà còn gom hàng cho các quốc gia khác; đồng thời còn kéo theo các công ty tài chính khác, hoạt động vốn cho chủ tàu, chủ hàng… cùng phát triển vượt bậc. Để hình thành trung tâm tài chính cần nguồn vốn rất lớn, mất thời gian khoảng 20 năm.
Thủ tướng đề nghị Luxembourg hỗ trợ Việt Nam xây dựng trung tâm tài chính quốc tế ở TP.HCM
23:33, 09/12/2022
Hà Nội sẽ trở thành đô thị thông minh, TP.HCM là trung tâm tài chính trong khu vực
14:28, 28/10/2022
Biến giấc mơ trung tâm tài chính khu vực thành hiện thực
14:26, 02/06/2022
Đọc thêm
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì Phiên họp thứ hai Hội đồng Bầu cử quốc gia
Sáng 15/9, tại Nhà Quốc hội, Hội đồng Bầu cử quốc gia tổ chức Phiên họp thứ hai. Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Chủ tịch Hội đồng Bầu cử quốc gia chủ trì phiên họp...
Tổng Bí thư Tô Lâm biểu dương những thành tích đặc biệt xuất sắc của Tổng cục Công nghiệp quốc phòng
Ngày 15/9/2025, Tổng cục Công nghiệp quốc phòng đã tổ chức lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống của Tổng cục tại Hà Nội. Sự kiện này không chỉ đánh dấu một chặng đường dài trong lịch sử phát triển của ngành Công nghiệp quốc phòng Việt Nam mà còn là dịp để khẳng định vai trò quan trọng của ngành trong việc bảo vệ Tổ quốc và phát triển kinh tế đất nước.
Việt Nam sẽ có bản cập nhật Chiến lược AI quốc gia và Luật AI
Việt Nam ban hành Chiến lược AI lần đầu tiên là năm 2021. Nhưng AI là lĩnh vực thay đổi nhanh. Chiến lược này cần được cập nhật. Cuối năm nay, chúng ta sẽ có bản cập nhật Chiến lược AI quốc gia và Luật AI…
Thông tấn xã Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò là cơ quan thông tin chiến lược, tin cậy của Đảng và Nhà nước
Sáng ngày 14/9/2025, Thông tấn xã Việt Nam đã tổ chức trọng thể Lễ đón
nhận Huân chương Hồ Chí Minh (lần thứ 3) và Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Thông tấn xã Việt Nam (15/9/1945-15/9/2025)...
Tổng Bí thư Tô Lâm: “Bình dân học vụ số” phải trở thành phong trào cách mạng, toàn dân, toàn diện, bao trùm, sâu rộng
Phát biểu chỉ đạo Hội nghị chuyên đề "Bình dân học vụ số - Quốc hội số: Khung kiến thức, kỹ năng số cho Quốc hội hiện đại" diễn ra ngày 13/9/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định phong trào "Bình dân học vụ số" phải trở thành một phong trào cách mạng, toàn dân, toàn diện, bao trùm và sâu rộng…
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: