Tòa án thụ lý vụ kiện của Philippines về các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trên biển Đông vừa ra hạn chót ngày 15/12 cho Bắc Kinh để gửi phản biện đối với các lập luận của Manila.

Tờ Inquirer của Philippines số ra hôm nay (4/6) dẫn nội dung bản thông báo được đưa ra một ngày trước trên trang web của Tòa án Trọng tài thường trực (PCA) ở The Hague (Hà Lan) cho biết, "theo trình tự thủ tục số 2, Tòa án ấn định ngày 15/12/2014 là thời hạn để Trung Quốc đệ trình văn bản lập luận đối với hồ sơ khởi kiện của Philippines".

"Sau khi xem xét quan điểm của tất cả các bên, Tòa án Trọng tài thường trực sẽ xác định quá trình tiếp theo của thủ tục tố tụng, bao gồm mức độ cần thiết và lập kế hoạch cho bất cứ hoạt động đệ trình văn bản và điều trần, ở một thời điểm thích hợp sau đó", bản thông cáo của PCA nêu rõ.

Philippines đã khởi kiện Trung Quốc ra Tòa án Quốc tế về Luật Biển (ITLOS) hôm 22/1/2013. Tòa án Trọng tài thường trực (PCA) đã được chọn là nơi đăng ký thủ tục tố tụng. Vụ kiện bắt nguồn từ tuyên bố ngang ngược của Trung Quốc về "chủ quyền không thể tranh cãi" trên biển Đông, bao trùm lên cả một số khu vực trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý (EEZ) của Philippines.

Hôm 22/1/2013, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Philippines Albert del Rosario cho biết, nước này "sẽ dùng gần như mọi cách thức chính trị và ngoại giao để giải quyết tranh chấp biển đảo với Trung Quốc theo phương thức đàm phán hòa bình. Chúng tôi hy vọng các tiến trình của tòa án sẽ đem vấn đề tranh chấp này tới một giải pháp lâu dài".

Ông Albert del Rosario cũng cho biết, Manila đã thông báo cho Bắc Kinh về quyết định đưa Trung Quốc ra tòa án phân xử theo Công ước của Liên hiệp quốc về Luật Biển (UNCLOS).

Theo ông, trong bản đệ trình, Philippines cho biết cái gọi là “đường 9 đoạn” của Bắc Kinh, tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết biển Đông, trong đó có cả vùng biển, đảo nằm sát bờ biển các nước láng giềng, là bất hợp pháp. Bản đệ trình cũng kêu gọi Trung Quốc “rút lại các hoạt động phi pháp, vi phạm quyền tối cao và tài phán của Philippines theo UNCLOS”, ông cho biết thêm.

Sau khi PCA phát ra yêu cầu theo trình tự thủ tục đầu tiên hôm 27/8/2013, thì tới ngày 30/3/2014, Philippines đã nộp các tài liệu lên ITLOS. Theo bản tin ngày 31/3/2014 của hãng tin AP dẫn lời Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Philippines Albert del Rosario, thì nước này đã nộp 4.000 trang tài liệu, bao gồm các phân tích và bằng chứng văn bản, kiện Trung Quốc lên tòa án quốc tế ở The Hague.

Tuy nhiên, cũng theo Inquirer, Trung Quốc tới nay vẫn nói rằng sẽ không tham gia các thủ tục tố tụng trong vụ kiện của Philippines.

Thông báo của Tòa án Quốc tế cũng cho biết, hôm 21/5/2014, PCA đã nhận được một công hàm từ Trung Quốc, trong đó nhắc lại lập trường của nước này rằng không chấp nhận vụ kiện mà phía Philippines đã đề xướng, đồng thời cho biết bản công hàm sẽ không được xem như là một sự chấp nhận hay tham gia của phía Trung Quốc vào các thủ tục tố tụng này.