Nỗ lực này của Bắc Kinh nhằm mục đích tăng thu ngân sách trong bối cảnh nền kinh tế khó khăn, đồng thời khiến các nhà đầu tư giàu có của Trung Quốc phải xem xét lại chiến lược giao dịch của họ - theo tờ báo Financial Times.

Năm nay, cơ quan thuế ở các trung tâm kinh tế lớn của Trung Quốc như Thượng Hải, Chiết Giang và Sơn Đông đã đưa ra thông báo trên trang web của chính quyền kêu gọi các nhà đầu tư kê khai thuế, đồng thời gọi điện và nhắn tin trực tiếp cho các cá nhân nhà đầu tư. Trong tháng 8 này, nhà chức trách đã đẩy mạnh việc thu thuế đầu tư ra nước ngoài bằng một chiến dịch tuyền truyền lớn trên các phương tiện truyền thông nhà nước.

“Không có miễn trừ đối với thu nhập từ giao dịch chứng khoán trực tiếp ở nước ngoài”, Tin tức Tài chính - một tờ báo do Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) hậu thuẫn, cho biết. “Nộp thuế theo luật là nghĩa vụ của mọi công dân. Trong trường hợp vi phạm nghiêm trọng, công dân có thể bị cơ quan thuế điều tra và phải đối mặt với các hình phạt”.

Mặc dù lợi nhuận từ các tài khoản trong nước của nhà đầu tư Trung Quốc được miễn thuế cho đến năm 2027, nhưng Chính phủ nước này muốn tăng cường thu thuế đối với lợi nhuận mà nhà đầu tư kiếm được từ các tài khoản đầu tư bên ngoài biên giới đại lục. Những năm gần đây, việc mở tài khoản đầu tư ở nước ngoài ngày càng trở nên hấp dẫn đối với các nhà đầu tư Trung Quốc trong bối cảnh thị trường chứng khoán trong nước không mang lại lợi nhuận như mong muốn.

Các nhà đầu tư sống 183 ngày trong một năm ở Trung Quốc đại lục phải đối mặt với mức thuế 20% đối với thu nhập toàn cầu của họ. Các quốc gia trên thế giới cũng áp dụng các loại thuế tương tự, với thuế suất dao động từ 10 đến 30%. Trên thực tế, các cơ quan chức năng của Trung Quốc từ lâu đã thiếu hệ thống, nhân lực và ngân sách để thu thuế đối với những nhà đầu tư có khả năng trốn thuế.

Tuy nhiên, sự suy giảm nguồn thu ngân sách từ cấp quyền sử dụng đất và tình trạng tăng trưởng kinh tế chậm lại đã khiến Chính phủ Trung Quốc cảm thấy cấp bách hơn trong việc tìm kiếm các nguồn thu ngân sách mới. Áp lực này đặc biệt gay gắt trong năm nay, khi Bắc Kinh mong muốn giải quyết tình trạng nợ nần chồng chất của chính quyền các địa phương, triển khai các khoản trợ cấp cho trẻ sơ sinh trên toàn quốc theo chính sách mới, và cấp ngân sách cho các chương trình thúc đẩy tiêu dùng.

Năm 2018, Trung Quốc đã ra mắt một ứng dụng di động để báo cáo thuế thu nhập cá nhân, sau khi áp dụng Tiêu chuẩn Báo cáo Chung (Common Reporting Standard - CRS), một khuôn khổ do Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) hỗ trợ để chống trốn thuế toàn cầu. Kể từ đó, nhà chức trách Trung Quốc đã có thể trao đổi thông tin về tài khoản tài chính, bao gồm số dư và chi tiết liên hệ, từ các ngân hàng, công ty môi giới và nhà quản lý tài sản với hơn 120 thành viên của mạng lưới CRS, bao gồm cả Hồng Kông.

Nhờ đó, nhà chức trách Trung Quốc có thể dễ dàng sàng lọc những nhà đầu tư ở đại lục tích cực giao dịch cổ phiếu nước ngoài thông qua các nền tảng trực tuyến như Futu Securities hoặc Tiger Brokers - theo ông ông Eugene Weng, một luật sư tại công ty luật Wintell & Co có trụ sở tại Thượng Hải. “Chi phí mà cơ quan chức năng phải bỏ ra để xác định và theo dõi lợi nhuận từ nước ngoài của nhà đầu tư ở đại lục đã giảm đáng kể”, ông Weng nói.

Futu, Tiger và Interactive Brokers đã nhận được các cuộc gọi từ khách hàng trong những tuần gần đây bày tỏ lo lắng rằng thông tin chi tiết của họ đã được cung cấp cho các nhà chức trách ở đại lục. Tất cả các công ty này đều cho biết họ tuân thủ đầy đủ các nghĩa vụ báo cáo thuế ở các khu vực pháp lý nơi họ hoạt động.

Vào tháng 6, cơ quan thuế Thượng Hải đã yêu cầu nhà đầu tư Roger Huang ở thành phố này nộp 20% lợi nhuận mà ông kiếm được từ giao dịch cổ phiếu Hồng Kông trong ba năm qua, bao gồm cổ tức và lãi suất. Ông Huang được thông báo rằng ông có thể bù trừ lãi và lỗ trong một năm quyết toán thuế, nhưng không được bù trừ giữa các năm. Hiện tại, ông đang phải đối mặt với các khoản phí phạt hàng ngày vì chậm thanh toán thuế cho hai năm tính đến năm 2023.

Ông Huang nói với Financial Times: “Việc phạt như vậy là không công bằng vì không có thông báo nào được đưa ra trước đó”.

Việc tăng cường thu thuế nói trên cũng đang thúc đẩy các nhà đầu tư xem xét lại việc phân bổ tài sản và chiến lược thuế của họ, bao gồm chuyển tài sản sang các nền tảng không thuộc khuân khổ CRS. Ví dụ, nhà đầu tư Huang đang cân nhắc chuyển tài sản của mình từ tài khoản Futu ở Hồng Kông sang nền tảng Futu đặt tại Mỹ. Ông nói: “Tôi vẫn chưa quyết định vì tôi cần so sánh với các lựa chọn khác để hiểu rõ hơn về thuế của mình”.

Nhiều nhà đầu tư ở đại lục đang cân nhắc đóng tài khoản của họ tại các công ty môi giới Trung Quốc và chuyển sang các nền tảng của Mỹ. Một nhà đầu tư đang xem xét việc chuyển đổi cho biết: “Tôi chắc chắn rằng trong cuộc đời mình, Mỹ và Trung Quốc sẽ không hợp tác, họ sẽ không chia sẻ thông tin. Tôi đang đặt cược vào điều đó”.