Truy tố 5 đối tượng cho vay trái quy định, gây thiệt hại hơn 1.000 tỷ đồng

Các bị can Dương Thanh Cường (cựu Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty Bình Phát); Nguyễn Thế Bình (hiện đang bị truy nã, cựu Chủ tịch HĐQT ngân hàng), Hồ Đăng Trung (cựu Giám đốc chi nhánh ngân hàng), Hồ Văn Long (cựu Trưởng phòng chi nhánh ngân hàng), Đỗ Ngọc Dũng (cựu cán bộ tín dụng ngân hàng) bị truy tố về tội Vi phạm quy định cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.

NÂNG KHỐNG GIÁ TRỊ TÀI SẢN ĐẢM BẢO

Theo cáo trạng, đầu năm 2007, Dương Thanh Cường được giới thiệu gặp Nguyễn Thế Bình. Tại bữa ăn này, Cường đặt vấn đề và được Bình đồng ý tạo điều kiện cho vay 500 tỷ đồng để mua đất dự án.

Xuất phát từ mối quan hệ này, Cường gặp Hồ Đăng Trung và Hồ Văn Long làm thủ tục vay vốn.

Tại thời điểm đó, do Cường muốn vay 500 tỷ đồng nên hồ sơ phải trình hội sở (chi nhánh chỉ có mức phán quyết cho vay tối đa là 100 tỷ đồng). Theo chỉ đạo trước đây của Nguyễn Thế Bình, Hồ Đăng Trung ký tờ trình ngày 18/4/2007, đề nghị nâng mức phán quyết cho vay với Công ty Bình Phát lên 500 tỷ đồng. Mục đích là “đầu tư khu chung cư cao tầng và thương mại Bình Phát; tài sản bảo đảm hình thành từ vốn vay”.

Thực chất, khi đó, hồ sơ vay vốn chỉ có thông tin về khu đất, chưa hoàn thiện thủ tục nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

Sau khi được nâng quyền phán quyết, Trung ký 5 hợp đồng tín dụng, giải ngân cho Công ty Bình Phát vay hơn 302 tỷ đồng.

Tài sản thế chấp cho 5 hợp đồng tín dụng là 18 thửa đất/14 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và 1 hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

Quá trình điều tra, Cường khai nhận các hợp đồng nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, hợp đồng tư vấn dự án nộp cho ngân hàng nhằm hợp thức hóa hồ sơ vay vốn do Cường soạn thảo, nâng khống giá trị hợp đồng.

Theo lời khai của Cường, các thửa đất có giá từ 1,9 triệu đồng/m2 – 3,1 triệu đồng/m2. Tuy nhiên, Cường nâng khống trong hợp đồng giá trị thửa đất là từ 12,5 triệu đồng – 13 triệu đồng/m2. Như vậy, tổng giá trị các thửa đất chỉ có giá trị khoảng 65 tỷ đồng đã được nâng khống thành 358 tỷ đồng.

Sau khi được giải ngân, Cường rút tiền mặt, sử dụng 70 tỷ đồng vào mục đích sử dụng vốn, còn lại hơn 230 tỷ đồng sử dụng vào mục đích khác.

NGÂN HÀNG CHO VAY ĐỂ “ĐẢO NỢ”

Do công ty sử dụng vốn vay không đúng mục đích và muốn kéo dài thời gian trả nợ, cuối năm 2007, Cường đề nghị chuyển các khoản vay ngắn hạn (thời hạn 1 năm) thành khoản vay trung hạn (thời hạn 5 năm).

Trung báo cáo và được Nguyễn Thế Bình đồng ý phương án trên. Ngày 4/12/2007, Cường ký giấy đề nghị vay vốn số tiền 500 tỷ đồng, mục đích để đầu tư dự án khu chung cư – thương mại Bình Phát.

Tài sản thế chấp cho khoản vay trên gồm tài sản hình thành từ vốn vay và 18 thửa đất diện tích 33.447m2 cùng với số tài sản trên đất đã thế chấp tại các khoản vay ngắn hạn.

Ngày 31/12/2007, ngân hàng giải ngân 303,1 tỷ đồng vào tài khoản Công ty Bình Phát. Cường đã sử dụng số tiền này để tất toán cho các khoản vay ngắn hạn là 302,5 tỷ đồng; còn lại hơn 80 triệu đồng được sử dụng để thanh toán các khoản khác.

Kết quả điều tra cho thấy các tài sản đảm bảo không đủ điều kiện thế chấp. Dự án trên cũng chưa được phê duyệt thiết kế 1/500, chưa có quyết định giao đất/cho thuê đất, chưa có giấy phép xây dựng. Tuy nhiên, các bị can vẫn thống nhất định giá dự án trên là 1.460 tỷ đồng.

Cơ quan tố tụng cũng nêu rõ, bản chất của hợp đồng tín dụng trung hạn là hình thức “đảo nợ” cho Công ty Bình Phát. Thực tế, dự án Bình Phát chỉ dừng ở giai đạn chấp thuận chủ trương sau đó không được triển khai. Hành vi này của các bị can gây thiệt hại cho ngân hàng hơn 86 tỷ đồng.

Cáo trạng cũng thể hiện các bị can đã tiếp tục sai phạm khi cho cho Công ty THY vay 385 tỷ đồng theo Hợp đồng tín dụng ngày 25/11/2010.

Cụ thể, năm 2010, Công ty Bình Phát rơi vào nợ xấu nên ngân hàng đã phong tỏa các quyền sử dụng đất của Công ty Bình Phát. Dự án Bình Phát bị chấm dứt chủ trương.

Không có nguồn tiền trả nợ, Cường thống nhất với bà Vũ Thị Bích Loan (đã chết, Giám đốc Công ty THY) đến gặp Trung đề nghị cho Công ty THY vay 385 tỷ đồng để mua 13 thửa đất của Công ty Bình Phát.

Ngày 31/8/2010, Cường ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng 29.986m2 đất cho Công ty THY với giá 385 tỷ đồng.

Công ty THY lập Dự án khu căn hộ và phố đi bộ An Dương Vương - Hồ Học Lãm. Sau đó, bà Loan ký giấy đề nghị vay vốn 500 tỷ đồng để nhận quyền sử dụng đất của Công ty Bình Phát.

Kết quả điều tra xác định các tài sản đảm bảo cho khoản vay này cũng không đủ điều kiện thế chấp.

Ngày 30/11/2010, ngân hàng giải ngân cho Công ty THY số tiền 385 tỷ đồng. Công ty THY chuyển tiền cho Công ty Bình Phát để thanh toán món nợ ngân hàng của Cường.

Sau khi thu nợ gốc, ngân hàng giải chấp 10 thửa đất cho Công ty Bình Phát để chuyển thành tài sản thế chấp khoản vay của Công ty THY. Tuy nhiên, Công ty THY không có khả năng trả nợ nên khoản vay này đã được chuyển thành nợ quá hạn.

Cơ quan tố tụng xác định, khoản vay đứng tên Công ty THY còn dư nợ tại thời điểm ngày 25/1/2024 là 1.137 tỷ đồng.

Theo cáo trạng, tổng số tiền ngân hàng cho vay trái quy định, không thu hồi được đến ngày 25/1/2024 là hơn 1.224 tỷ đồng. Hậu quả thiệt hại trong vụ án được xác định là hơn 1.053 tỷ đồng.