Ngành nông nghiệp Việt Nam đã trải qua một hành trình dài từ những ngày đầu kháng chiến cho đến nay, khi đất nước đã vươn lên trở thành cường quốc xuất khẩu nông sản. Trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nông nghiệp Việt Nam rơi vào tình trạng kiệt quệ dưới ách thực dân, với chính sách khai thác tài nguyên và bóc lột sức lao động nông dân. Hơn 2 triệu người đã chết đói vào năm 1945, để lại nỗi đau lịch sử sâu sắc.

Sau Cách mạng, nhiệm vụ hàng đầu của ngành nông nghiệp là đảm bảo lương thực cho nhân dân. Chính phủ đã phát động phong trào tăng gia sản xuất, và chỉ trong vòng 10 năm (1945-1954), nông nghiệp đã hoàn thành sứ mệnh cung cấp sức người, sức của cho kháng chiến, với sản lượng lương thực đạt gần 3 triệu tấn vào năm 1954. Giai đoạn 1955-1975, nông nghiệp miền Bắc đã đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng hậu phương cho cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam.

Sau khi đất nước thống nhất, Đại hội Đảng lần thứ IV năm 1976 đã đề ra nhiệm vụ phát triển nông nghiệp, nhưng sản lượng lúa trung bình chỉ đạt khoảng 13-14 triệu tấn/năm trong giai đoạn 1976-1980. Để khắc phục tình trạng này, chính sách khoán sản phẩm đã được áp dụng, mở ra cơ chế quản lý mới, tạo động lực cho nông dân. Giai đoạn 1981-1985, sản xuất nông nghiệp đã đạt mức tăng trưởng bình quân 4,9%, sản lượng lương thực đạt 17 triệu tấn/năm.

Đại hội VI (1986) đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi nông nghiệp được xác định là mặt trận hàng đầu trong công cuộc đổi mới. Nghị quyết số 10-NQ/TW đã giao khoán đất cho hộ gia đình, tạo động lực cho nông dân đầu tư phát triển sản xuất. Kết quả là sản lượng lúa đã tăng vọt lên 21,5 triệu tấn vào năm 1989 và đạt 32,55 triệu tấn vào năm 2000. Việt Nam đã xuất khẩu gạo lần đầu tiên vào tháng 11/1989, đánh dấu sự chuyển mình từ một quốc gia thiếu ăn thành nước xuất khẩu lương thực.

Trong những năm qua, ngành nông nghiệp Việt Nam đã không ngừng phát triển, với kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 41,2 tỷ USD vào năm 2020, gấp 85 lần so với năm 1986. Dự báo đến năm 2024, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản sẽ đạt kỷ lục 62,5 tỷ USD. Việt Nam hiện đứng đầu thế giới về xuất khẩu cá tra, hạt tiêu, điều, và đứng thứ hai toàn cầu về xuất khẩu cà phê và gạo.

Tuy nhiên, ngành nông nghiệp vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, thiếu lao động trẻ và cạnh tranh khốc liệt về chất lượng sản phẩm. Để duy trì vị thế cường quốc xuất khẩu nông sản, Việt Nam cần tiếp tục phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số và xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, thông minh. Chính phủ đã đặt mục tiêu đến năm 2045, Việt Nam sẽ trở thành quốc gia hàng đầu về chế biến, xuất khẩu nông sản, gắn với bảo vệ môi trường và ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ. Hành trình từ một quốc gia thiếu đói đến vị trí hàng đầu thế giới về nông sản là minh chứng cho sự nỗ lực không ngừng của nông dân Việt Nam...

Nội dung đầy đủ bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 35+36-2025 phát hành ngày 01/09/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:

Link: https://premium.vneconomy.vn/dat-mua/an-pham/tap-chi-kinh-te-viet-nam-so-33.html