VCCI đề xuất siết chặt tiêu chí ưu đãi thuế cho xe xanh

Trong văn bản Góp ý Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, VCCI nhấn mạnh việc cụ thể hoá các khái niệm, tiêu chí kỹ thuật và cách xác định tỷ lệ năng lượng sử dụng của xe hybrid.

Thứ nhất, đối với xe ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện. Khoản 1 Điều 8 Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt quy định đây là loại xe có tỷ lệ xăng sử dụng không quá 70% tổng năng lượng sử dụng.

Tuy nhiên, VCCI đánh giá quy định này chưa thật sự đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành. Theo đó, tổ chức này đề nghị Bộ Tài chính tham chiếu định nghĩa “xe hybrid điện” trong Thông tư 53/2024/TT-BGTVT của Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) về phân loại phương tiện sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh và thân thiện môi trường.

Chính vì vậy, VCCI kiến nghị cơ quan soạn thảo sửa đổi, bổ sung Dự thảo theo hướng xác định “xe hybrid điện” dựa trên quy định hiện hành của Bộ Xây dựng, đồng thời chia thành ba nhóm.

Cụ thể, (i) xe hybrid điện nhẹ (MHEV) chỉ hỗ trợ động cơ đốt trong và không có khả năng sạc ngoài; (ii) xe hybrid điện hoàn toàn (FHEV hoặc SHEV) có thể di chuyển hoàn toàn bằng năng lượng điện trong một số điều kiện nhất định nhưng cũng không sạc ngoài; và (iii) xe hybrid nạp điện ngoài (PHEV) có khả năng sạc từ nguồn điện bên ngoài.

VCCI đánh giá việc phân loại rõ ràng này sẽ giúp chính sách ưu đãi thuế được áp dụng đồng bộ và thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.

Thứ hai, đối với nhóm xe ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng sinh học. Khoản 2 Điều Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt quy định loại xe này được thiết kế theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất, có tỷ lệ xăng pha trộn không quá 70% tổng năng lượng sử dụng.

Mặc dù vậy, VCCI nhận định quy định này còn chung chung, thiếu hướng dẫn chi tiết, khiến doanh nghiệp khó áp dụng trong thực tế.

Do đó, Liên đoàn đề nghị cơ quan soạn thảo cần làm rõ hồ sơ, tài liệu chứng minh tỷ lệ pha trộn mà nhà sản xuất cần cung cấp cũng như cần xem xét tình huống thực tế khi loại nhiên liệu sinh học tương ứng như E30 hoặc E50 chưa phổ biến trên thị trường.

Thứ ba, liên quan đến quy định về mức sử dụng xăng trung bình – căn cứ để xác định xe nào đủ điều kiện hưởng ưu đãi.

Theo đó, Dự thảo giao Bộ Xây dựng công bố mức sử dụng xăng trung bình của từng dòng xe ô tô có mặt trên thị trường Việt Nam để làm căn cứ so sánh, xác định xe ô tô đáp ứng tỷ lệ xăng sử dụng không quá 70% tổng số năng lượng sử dụng.

VCCI cho rằng việc thu thập và tổng hợp dữ liệu về mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình của xe xăng thuần túy sẽ mất nhiều thời gian trong khi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt mới dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Do đó, Bộ Tài chính cần phối hợp sớm với Bộ Xây dựng và các cơ quan liên quan để xây dựng bộ dữ liệu về mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình của xe xăng thuần túy, đảm bảo sẵn sàng áp dụng trước thời điểm luật có hiệu lực.

Đồng thời, VCCI cũng đề xuất một hướng tiếp cận linh hoạt hơn, thay vì dựa hoàn toàn vào tỷ lệ tiêu thụ nhiên liệu. Cụ thể, theo Thông tư 53/2024 của Bộ Xây dựng, các loại xe FHEV/SHEV và PHEV đã được phân loại là “xe cơ giới thân thiện môi trường”.

Như vậy, cơ quan quản lý chỉ cần công bố chứng nhận kiểu loại cho các dòng xe này và phản ánh trên giấy chứng nhận kiểu loại giúp việc áp dụng ưu đãi thuế trở nên đơn giản, minh bạch và dễ thực thi, VCCI cho biết.

Từ cơ sở đó, VCCI kiến nghị điều chỉnh quy định tại khoản 3 Điều 5 của Dự thảo theo hướng: “Xe hybrid điện có mức thuế suất bằng 70% mức thuế suất áp dụng cho xe cùng loại quy định tại Biểu thuế Tiêu thụ đặc biệt, áp dụng đối với xe hybrid điện hoàn toàn (FHEV hoặc SHEV) và xe hybrid nạp điện ngoài (PHEV)”.

Theo cách tiếp cận này, chỉ hai loại xe hybrid có khả năng vận hành bằng điện hoặc sạc từ nguồn ngoài mới được hưởng ưu đãi, qua đó đảm bảo chính sách thực sự khuyến khích phương tiện thân thiện môi trường, tránh tình trạng các dòng xe “giả xanh”.