Vụ Nexperia lại “căng”: Chi nhánh ở Trung Quốc vẫn chưa xuất khẩu con chip

Căng thẳng ở Nexperia - hãng sản xuất con chip quan trọng đối với ngành công nghiệp ô tô toàn cầu - đang có dấu hiệu nóng trở lại. Cách đây ít ngày, công ty có trụ sở ở Hà Lan đã công khai kêu gọi bộ phận ở Trung Quốc khôi phục hoạt động xuất khẩu chip, đồng thời cho biết khách hàng đang phàn nàn về tình trạng thiếu chip có thể dẫn tới gián đoạn sản xuất.

Theo hãng tin CNBC, trong một bức thư ngỏ, bộ phận tại Hà Lan của Nexperia cho biết đã nhiều lần cố gắng thiết lập liên lạc trực tiếp với bộ phận ở Trung Quốc qua các kênh thông thường, nhưng không nhận được phản hồi đáng kể nào.

Bức thư này đánh dấu một bước ngoặt mới trong cuộc tranh cãi kéo dài đang đe dọa chuỗi cung ứng của ngành công nghiệp ô tô toàn cầu và gây ra cuộc đối đầu giữa Amsterdam và Bắc Kinh về chuyển giao công nghệ. Trước đó, căng thẳng này đã có những bước xuống thang đáng kể trong tháng 11.

Trong bức thư ngỏ đề ngày 28/11, Nexperia hoan nghênh cam kết của chính quyền Trung Quốc trong việc tạo điều kiện cho việc nối lại xuất khẩu từ cơ sở của Nexperia tại Trung Quốc và các nhà thầu phụ của họ, nhằm duy trì dòng chảy sản phẩm chip Nexperia ra thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, lá thư nói rằng khách hàng trong nhiều ngành công nghiệp vẫn báo cáo về tình trạng lượng chip tồn kho tiếp tục giảm xuống thấp và sản xuất có thể sắp rơi vào đình trệ.

Trong một tuyên bố, Wingtech Technology - công ty mẹ của Nexperia tại Trung Quốc - nói rằng bức thư ngỏ của đơn vị ở Hà Lan chứa đựng "một số lượng lớn các cáo buộc sai lệch và không đúng sự thật".

Wingtech cho rằng "việc tước đoạt quyền kiểm soát và quyền cổ đông của Wingtech đối với Nexperia một cách bất hợp pháp" là nguyên nhân gốc rễ của sự hỗn loạn trong chuỗi cung ứng hiện tại. Tuyên bố cũng nói rằng các hành động gần đây của Chính phủ Hà Lan và Nexperia B.V. chẳng qua nhằm mục đích câu giờ để Nexperia B.V. xây dựng một chuỗi cung ứng "phi Trung Quốc hóa" và tước bỏ vĩnh viễn quyền cổ đông của Wingtech.

Nexperia sản xuất mỗi năm hàng tỷ con chip cơ bản - bao gồm transistor, diode và các thành phần quản lý năng lượng. Số chip này được sản xuất tại châu Âu, lắp ráp và kiểm tra tại Trung Quốc, sau đó tái xuất khẩu đến khách hàng ở châu Âu và các nơi khác.

Những con chip này có công nghệ tương đối thấp và giá thành rẻ nhưng cần thiết trong hầu hết các thiết bị sử dụng điện. Trong ô tô, những con chip này được sử dụng để kết nối pin với động cơ, cho đèn và cảm biến, cho hệ thống phanh, bộ điều khiển túi khí, hệ thống giải trí và cửa sổ điện.

Căng thẳng ở Nexperia bắt đầu nổi lên vào tháng 9 năm nay, khi Chính phủ Hà Lan viện dẫn một đạo luật từ thời chiến tranh lạnh để giành quyền kiểm soát Nexperia. Động thái cực kỳ bất thường này được cho là xuất phát từ việc Mỹ nêu mối lo ngại về an ninh với Hà Lan.

Bắc Kinh đã phản ứng bằng cách hạn chế xuất khẩu chip Nexperia từ Trung Quốc. Sự trả đũa này khiến các hãng xe toàn cầu bất an cao độ khi họ phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt chip để phục vụ sản xuất.

Nhưng trong một tuyên bố vào hôm 9/11, phía Trung Quốc cho biết nước này sẽ cho phép đơn vị của Nexperia tại nước này nối lại hoạt động xuất khẩu chip. Tiếp đó, vào hôm 19/11, Chính phủ Hà Lan cho biết đã dừng can thiệp vào Nexperia sau các cuộc đàm phán với phía Trung Quốc. Vào thời điểm đó, giới quan sát rằng những bước xuống thang này có thể chấm dứt tranh chấp và mở đường cho việc khôi phục chuỗi cung ứng bình thường.

Ông Rico Luman, nhà kinh tế cấp cao về vận tải và logistics tại ngân hàng Hà Lan ING, cho biết vẫn chưa rõ tranh chấp ở Nexperia sẽ kéo dài bao lâu. "Các biện pháp kiểm soát Nexperia của Hà Lan đã được dỡ bỏ, nhưng vẫn còn các cuộc đàm phán đang diễn ra về việc khôi phục cấu trúc công ty và mối quan hệ với công ty mẹ Wingtech”, ông Luman nói với CNBC qua email.

Ông Luman cũng nhấn mạnh rằng vấn đề không chỉ là nguồn cung cấp chip hoàn chỉnh mà còn là nguồn cung cấp wafer từ châu Âu tới đơn vị ở Trung Quốc.

Các công ty như hãng xe Nissan của Nhật Bản và nhà cung cấp linh kiện ôtô Bosch của Đức nằm trong số những công ty đã bày tỏ lo ngại về tình trạng thiếu hụt con chip sắp xảy ra. Một phát ngôn viên của Hiệp hội Công nghiệp Ôtô Đức (VDA) - tổ chức đại diện cho Volkswagen, Mercedes-Benz Group và BMW cùng hàng trăm công ty khác - cảnh báo về rủi ro gia tăng đối với nguồn cung, "đặc biệt là trong quý đầu tiên" của năm 2026.

Ông Luman cho rằng câu chuyện Nexperia có phần giống như các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc. "Vị thế của Trung Quốc dường như lại mạnh mẽ khi các nhà sản xuất châu Âu phụ thuộc vào nguồn cung cấp từ nước này. Và tương tự như với đất hiếm, khó xác định rõ người mua nào đáp ứng đủ điều kiện để được tiếp cận với nguồn cung cấp chip nào” ông nói.