Xuất khẩu ngành hàng Việt Nam: Từ “điểm chạm” đến “cầu nối chiến lược phân phối toàn cầu”

Triển lãm kết nối chuỗi cung ứng hàng hóa quốc tế (Vietnam International Sourcing - VIS 2025) do Bộ Công Thương tổ chức mới đây tại TP.HCM, không những thu hút được sự quan tâm của các đoàn thu mua từ những thị trường truyền thống như Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, sự kiện, mà còn đón tiếp đông đảo người mua (buyer) đến từ các khu vực tiềm năng đang nổi lên như Trung Đông, Mỹ La Tinh và Đông Âu.

B2B TRÊN SÂN NHÀ HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP PHÁT HUY TỐI ĐA LỢI THẾ

Đánh giá cao hiệu quả của mô hình B2B trực tiếp tại VIS 2025, bà Nguyễn Thị Bích Vân, Giám đốc Truyền thông Tập đoàn Central Retail Việt Nam, cho biết đây là năm thứ ba Central Retail đồng hành cùng Bộ Công Thương trong việc quảng bá sản phẩm Việt Nam ra thị trường xuất khẩu.

“International Sourcing là một dịp đặc biệt, bởi với lợi thế "sân nhà", doanh nghiệp Việt được trực tiếp giới thiệu, trình bày sản phẩm cho doanh nghiệp quốc tế ngay tại TP.HCM”, bà Vân nhấn mạnh. 

Mô hình B2B tại VIS 2025 được vận hành theo cơ chế “hai đường ray”: một đường ray đặt lịch trúng đích với hơn 3.000 cuộc gặp được sắp xếp trước; một đường ray mở rộng với 10.000 cuộc kết nối tự do ngay trên sàn. Cách tổ chức này giúp doanh nghiệp Việt vừa có cơ hội tiếp cận đối tác tiềm năng đã xác định trước, vừa có không gian mở rộng kết nối bất ngờ.

Central Retail đã hỗ trợ quảng bá cho 14 doanh nghiệp Việt, chia thành bốn nhóm sản phẩm chính: cà phê – thế mạnh truyền thống; sô-cô-la và ca cao; các sản phẩm gắn với an toàn – sức khỏe từ Trung Tiếng, Đà Lạt, Phú Ninh; và bao bì xanh thân thiện môi trường. Điểm đáng chú ý là các doanh nghiệp không chỉ dừng ở trưng bày tại VIS, mà còn tiếp tục đồng hành sang hội chợ tại Paris tháng 10 tới, tạo thêm “nhịp nối” để biến những cuộc gặp gỡ tại sân nhà thành đơn hàng bền vững ở sân khách.

Tuy nhiên, Bà Vân thừa nhận, hiệu quả B2B không thể đo ngay tức thì, bởi đơn hàng quốc tế thường cần thời gian đàm phán, kiểm định và thử nghiệm. Nhưng điều chắc chắn là cần thêm nhiều “sân chơi” như thế để doanh nghiệp liên tục thử sức, tiếp xúc dày với đối tác quốc tế, từ đó nhận ra mình cần cải tiến điều gì.

DUY TRÌ NHỊP CUNG CỨNG VÀ TĂNG CƯỜNG KẾT NỐI ĐỐI TÁC BẢN ĐỊA

Chia sẻ tại Diễn đàn xuất khẩu 2025, ông Tạ Hoàng Linh, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), khẳng định: “Nhiều tập đoàn quốc tế xem Việt Nam là thị trường chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Họ không chỉ tìm đến Việt Nam vì chi phí cạnh tranh, mà vì sự đa dạng nguồn hàng và năng lực chế biến ngày càng hiện đại.”

Với sự vào cuộc của hơn 60 Thương vụ và chi nhánh thương vụ trên thế giới, VIS 2025 quy tụ hơn 450 đoàn thu mua từ 60 quốc gia và vùng lãnh thổ. Riêng thị trường Mỹ có hơn 40 doanh nghiệp tham gia, gồm nhiều nhà nhập khẩu phân phối lớn như L&V Food Supply, C&T Produce Wholesale, Ca Mau Supermarket, Port Houston và Morris International Beverage.

Thông qua hoạt động triển lãm, các đoàn thu mua quốc tế đã khám phá hơn 12.000 sản phẩm thuộc 4 nhóm ngành hàng tại 500 gian hàng của hơn 400 doanh nghiệp Việt Nam, từ nông sản, thực phẩm chế biến đến các mặt hàng công nghiệp tiêu dùng như dệt may, giày dép, đồ gỗ, nội thất.

Theo ông Nguyễn Mạnh Quyền, Trưởng Chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại Houston Texas (Mỹ), VIS 2025 đã thu hút hơn 40 doanh nghiệp Hoa Kỳ đã tham dự. Có nhiều doanh nghiệp lớn, thuộc các ngành nghề  trong lĩnh vực nhập khẩu, phân phối, bán buôn và logistics như  L&V Food Supply, C&T Produce Wholesale, Ca Mau Supermarket, Port Houston và Morris International Beverage (MIB)... Họ đến không chỉ khảo sát, mà còn tìm kiếm đối tác lâu dài trong nhiều ngành: thực phẩm-đồ uống, cơ điện tử-chế tạo máy, dệt may, da giày, nhựa, hóa chất, thủ công mỹ nghệ, vật liệu xây dựng-nội thất....

"Các thị trường lớn như Mỹ và EU đặc biệt quan tâm đến các mặt hàng nông sản nhiệt đới, đồ gia dụng và thực phẩm chế biến. Đây là những mặt hàng họ không thể tự cung ứng đủ và có nhiều loại sản phẩm đa dạng như doanh nghiệp Việt Nam đang sản xuất. Việt Nam sở hữu nhiều nhà máy chế biến lớn, có kinh nghiệm xuất khẩu lâu năm, nếu kết nối với các chuỗi cung ứng/hệ thống phân phối thành công sẽ thu hút sự chú ý của các nhà nhập khẩu quốc tế với các hợp đồng dài hạn", ông Quyền cho biết.

Tuy nhiên, thách thức lớn là chính sách kinh tế-thương mại, bao gồm thuế xuất nhập khẩu tại một số thị trường hiện đang thay đổi liên tục, đã và đang tạo rủi ro cho nhà đầu tư, doanh nghiệp xuất nhập khẩu và dịch vụ... Dù hàng Việt đã hiện diện trong hệ thống phân phối lớn như Walmart, Cotsco, H.E.B, Home Depot, Lowe's... nhưng mức thuế nhập khẩu cao vẫn là thách thức dài hạn cho doanh nghiệp.

"Thực phẩm là ngành hàng thiết yếu nên nhập khẩu vào các thị trường lớn, tiềm năng như Mỹ sẽ vẫn ổn định. Doanh nghiệp Việt Nam phải duy trì nhịp cung ứng đều đặn và tăng cường kết nối với các đối tác bản địa để giảm rủi ro, tránh ngắt quãng cho các hợp đồng với đối tác lớn...", ông Quyền lưu ý.

Trưởng Chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại Houston Texas cho biết đến nay phần lớn doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam chưa hiện diện trực tiếp tại thị trường lớn (thiếu văn phòng thương mại được đăng ký tại nước ngoài hoặc đối tác phân phối dài hạn). Điều này khiến doanh nghiệp dễ bị động khi có biến động về chi phí, kiểm soát giá bán hay vận chuyển, kho bãi.

"Khó khăn không chỉ ở khâu tìm nhà cung cấp hay doanh nghiệp mua hàng, mà quan trọng hơn là tìm được nhà phân phối dài hạn có cam kết gắn bó", ông Quyền nhấn mạnh; đồng thời khuyến nghị doanh nghiệp nên chủ động mở văn phòng đại diện, hoặc liên kết/thuê đối tác bản địa theo hợp đồng dài hạn.

Chia sẻ về vấn đề này, bà Lisa Lee, Trưởng bộ phận Bán hàng & Tiếp thị của LS SND (một người mua đến từ Malaysia), cho biết thời gian qua, chúng tôi mất kết nối với một số nhà cung cấp Việt Nam. Trong khi đó, sản phẩm Việt Nam còn mới ở thị trường Malaysia. Lần tham dự VIS 2025 này tôi đã tìm lại được nhiều đối tác tốt, phù hợp.

Đại diện cho phần lớn doanh nghiệp đang hướng tới xuất khẩu nông sản, ông Cao Phạm Sang, Trưởng phòng phát triển kinh doanh quốc tế Công ty Trà - Cafe Lâm Chấn Âu (Tiền Giang), bày tỏ kỳ vọng có hỗ trợ từ Nhà nước và Bộ Công Thương, đặc biệt là "các hướng dẫn cụ thể về điều kiện, tiêu chuẩn nhập khẩu của từng quốc gia, cũng như các hoạt động thẩm định, kết nối".

TỪ ĐIỂM CHẠM ĐẾN ĐƠN HÀNG DÀI HẠN

Kết thúc các phiên B2B tại VIS 2025, nhiều siêu thị và nhà nhập khẩu nước ngoài đã ký hợp đồng với doanh nghiệp Việt Nam, đánh dấu một thành công lớn trong kết nối thương mại quốc tế năm nay.

Tuy nhiên, để duy trì đà tăng trưởng cao, ông Quyền khuyến cáo doanh nghiệp trong nước phải coi trọng sự ổn định trong công tác xúc tiến thương mại, làm tốt công việc đăng ký-kiểm định tiêu chuẩn chất lượng, giữ chữ tín cho các lô hàng tiếp sau, và xuất khẩu theo tiêu chí chú trọng bằng giá trị gia tăng thay vì chỉ cạnh tranh giá hay doanh số cao...

Ở góc độ chính sách, ông Quyền cho biết các cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ sẽ tiếp tục triển khai nhiều hoạt động xúc tiến, kết nối với các cộng đồng tiêu dùng đa dạng (người da trắng, gốc Á, Phi và Mexico…) nhằm không ngừng mở rộng thị trường. Song song đó, sự phối hợp giữa Nhà nước, Hiệp hội và doanh nghiệp từ cung cấp thông tin tiêu chuẩn sản phẩm nhập khẩu, tổ chức thẩm định, cho đến hỗ trợ xúc tiến thương mại sẽ là bệ đỡ quan trọng để hàng Việt vươn xa hơn sang các thị trường quốc tế.

Trong bối cảnh các nước đang thay đổi/điều chỉnh chính sách thuế quan, tăng cường bảo hộ doanh nghiệp sở tại... thì việc tìm hiểu thị trường đích, giữ chuẩn chất lượng, giữ chữ tín và đi bằng giá trị gia tăng sẽ quyết định "độ bền" cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Những hoạt động kết nối thương mại quốc tế như VIS 2025 không chỉ là nơi trưng bày sản phẩm, mà còn là cầu nối chiến lược giúp doanh nghiệp Việt khẳng định năng lực sản xuất và vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, từng bước nâng cao giá trị ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Thách thức phía trước là không nhỏ, nhưng nếu doanh nghiệp biết tận dụng nhịp cầu này, xuất khẩu Việt Nam sẽ có thêm bước tiến dài trong cuộc chơi toàn cầu.