5 năm, 300.000 lao động nông thôn đã được hỗ trợ học nghề

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa tổ chức Hội nghị tổng kết các nội dung về giáo dục và đào tạo trong Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, định hướng giai đoạn 2026-2030; kết hợp với Hội thảo đánh giá tình hình thực hiện các chỉ tiêu về giáo dục và đào tạo trong Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới các cấp giai đoạn 2021–2025 và đề xuất giai đoạn 2026–2030.

Theo báo cáo tổng kết 5 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới ngành Giáo dục giai đoạn 2021-2025, một trong những điểm nhấn rõ rệt là sự thay đổi về hạ tầng giáo dục.

Nếu như năm 2020, tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia mới ở mức 10,9% thì đến năm 2024, con số này đã tăng lên 62,8%. Trong đó, bậc mầm non có 59,5% trường đạt chuẩn quốc gia, tiểu học có 43,4% trường đạt chuẩn mức 1 và 18,2% đạt chuẩn mức 2, trung học cơ sở đạt lần lượt 52,4% và 13,9%.

Trên phạm vi cả nước, 87,5% xã đạt tiêu chí về trường học, riêng vùng Đồng bằng sông Hồng đạt 100%, Đông Nam Bộ đạt 98%. Tuy nhiên, tại miền núi phía Bắc và Tây Nguyên, do hạn chế về điều kiện kinh tế và địa hình, tỷ lệ này vẫn thấp hơn so với mặt bằng chung.

Đi đôi với nâng cấp cơ sở vật chất, chất lượng giáo dục cũng có bước tiến đáng kể. Công tác phổ cập được duy trì và nâng chất trên toàn quốc. Đến nay, 100% tỉnh, thành phố đã đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học và trung học cơ sở, trong đó có 64% địa phương đạt chuẩn tiểu học mức độ 3.

Riêng năm học 2024 – 2025, tỷ lệ huy động học sinh tiểu học đúng độ tuổi đạt 99,7% và tỷ lệ học sinh hoàn thành tiểu học vào học tiếp trung học cơ sở đạt 98,23%. Ở vùng khó khăn, toàn bộ các tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên đều đã duy trì chuẩn phổ cập mầm non cho trẻ 5 tuổi; tỷ lệ huy động trẻ ra lớp đạt từ 98% trở lên, nhiều nơi đạt 100%. Chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng cũng được cải thiện với tỷ lệ trẻ học 2 buổi/ngày đạt 97,7% và trẻ ăn bán trú đạt 95,1%.

Công tác xóa mù chữ tiếp tục đem lại chuyển biến rõ rệt. Tỷ lệ người biết chữ trong nhóm tuổi 15 – 60 đã tăng từ 97,85% năm 2021 lên 99,1% vào năm 2025. Đến nay, 84 % xã đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2.

Trong 5 năm, cả nước đã huy động hơn 261.000 người tham gia học xóa mù chữ, trung bình hơn 52.000 người mỗi năm. Mạng lưới trung tâm học tập cộng đồng, trung tâm Giáo dục thường xuyên và Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên phát huy tốt vai trò, từ việc mở lớp, phân công giáo viên, đến phối hợp với trại giam, cơ sở cai nghiện và các đơn vị quân đội để tổ chức dạy học.

Song song với phổ cập, đào tạo nghề cho lao động nông thôn là một điểm sáng. Giai đoạn 2021 – 2025, gần 300.000 lao động nông thôn đã được hỗ trợ học nghề từ nguồn kinh phí của chương trình và các nguồn lồng ghép. Hơn 1.200 chương trình, giáo trình đào tạo sơ cấp và dưới ba tháng được biên soạn, 76 bộ chuẩn về giáo dục nghề nghiệp được ban hành, cùng hàng nghìn lượt cán bộ quản lý, giáo viên được bồi dưỡng, tập huấn.

Các ngành nghề đào tạo ngày càng bám sát thực tiễn sản xuất, ưu tiên cho nông nghiệp hữu cơ, bảo quản nông sản, vận hành máy nông nghiệp, thương mại điện tử và ứng dụng công nghệ số.

Nhiều lớp học được tổ chức ngay tại mô hình sản xuất của doanh nghiệp, hợp tác xã, tạo điều kiện cho học viên thực hành, nâng cao kỹ năng và sẵn sàng tham gia thị trường lao động tại chỗ. Nhờ đó, thu nhập bình quân khu vực nông thôn năm 2024 đã đạt khoảng 54 triệu đồng/người/năm, tăng 1,3 lần so với năm 2020.

Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò của giáo dục trong xây dựng nông thôn mới cũng được đẩy mạnh. Các hội nghị, tập huấn, hội thảo chuyên đề, cùng hệ thống truyền thông của ngành giáo dục đã tạo hiệu ứng tích cực, khuyến khích người dân, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội tham gia đóng góp nguồn lực.

Trong giai đoạn này, kinh phí sự nghiệp trung ương dành cho Bộ Giáo dục đào tạo để triển khai các hoạt động hướng dẫn, kiểm tra, hỗ trợ kỹ thuật được giải ngân khá hiệu quả, năm nào cũng đạt trên 95 – 100%.  

Dù đạt được nhiều thành tựu, ngành giáo dục vẫn đối mặt với các rào cản mang tính hệ thống, bao gồm chênh lệch vùng miền, thiếu hụt nguồn lực và khó khăn trong duy trì kết quả lâu dài. Các vấn đề này đòi hỏi các giải pháp đồng bộ và dài hạn trong giai đoạn tiếp theo...