Theo ông Đào Việt Ánh, Phó Tổng giám đốc bảo hiểm xã hội Việt Nam “chìa khoá” để tăng số người tham gia Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế chính là nhờ Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã không ngừng đổi mới phương pháp, nội dung, hình thức truyền thông chính sách bảo hiểm xã hội đến người lao động trong những năm gần đây.

Thưa ông, số lượng người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện tăng nhanh, mạnh so với trước đây cho thấy, yếu tố tích cực của chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện. Nhưng để chính sách đi vào cuộc sống là nhờ truyền thông. Xin ông cho biết vai trò của công tác truyền thông của bảo hiểm xã hội thời gian qua?

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là chính sách an sinh xã hội mang tính nhân văn, tạo điều kiện cho người dân phi chính thức được tham gia vào hệ thống an sinh, khi hết tuổi lao động có cơ hội được hưởng lương hưu hàng tháng, được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí để đảm bảo cuộc sống và chăm sóc sức khỏe. Để thấy tác động của chính sách cũng như vai trò của công tác truyền thông, chúng ta hay điểm qua một vài số liệu.

Năm 2017 - trước thời điểm có Nghị quyết số 28-NQ của Ban Chấp hành TƯ khóa XII về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội (Nghị quyết số 28), số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là hơn 200.000 người. Từ năm 2018 - năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết số 28 - toàn quốc đạt trên 277.000 người tham gia, tăng hơn 52.900 người (23,6%) so với năm 2017. Năm 2019, con số này đã tăng lên gần 574.000 người, tăng 296.700 người (107,1%) so với năm 2018, chiếm 1,17% so với lực lượng lao động trong độ tuổi lao động. Đến năm 2020, đã có trên 1,128 triệu người, tăng gấp 2 lần so với năm 2019, bằng cả 12 năm trước cộng lại, cao hơn 1,1% so với chỉ tiêu năm 2021 Nghị quyết số 28 đặt ra.

Kết quả đó cho thấy vai trò về chính sách, sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và của cả hệ thống chính trị. Chứng tỏ sự nỗ lực, cố gắng của đội ngũ công chức, viên chức, người lao động toàn ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam, trong đó công tác truyền thông chính sách bảo hiểm xã hội giữ một vai trò rất quan trọng, đã góp phần đưa chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện thực sự đi vào cuộc sống.

Công tác truyền thông là “chìa khoá” để Bảo hiểm xã hội Việt Nam thực hiện hiệu quả việc phát triển người tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế thời gian qua. Ngay từ đầu thực hiện Nghị quyết số 28, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã xác định rõ “Đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác truyền thông bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trong tình hình mới”.

Công tác truyền thông đã trở thành cầu nối để truyền tải, đưa các thông tin về chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện đến với các tầng lớp nhân dân và người lao động; góp phần nâng cao nhận thức và sự chủ động của người dân, người lao động trong việc tham gia và thụ hưởng chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện. Đồng thời giúp người dân, người lao động nhận thức đầy đủ ý nghĩa, lợi ích của việc tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đối với bản thân và gia đình, từ đó tự giác tham gia như một nhu cầu tất yếu để đảm bảo cuộc sống và chăm sóc sức khỏe khi về già.

Để truyền thông làm tốt vai trò cầu nối như vậy, ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã có những đột phá gì trong tổ chức thực hiện, thưa ông?

Về công tác truyền thông trong giai đoạn này, ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã có những giải pháp đổi mới mang tính bước ngoặt, cụ thể như sau:

Thứ nhất, đổi mới về nội dung truyền thông. Tức là cách chuyển từ nội dung tuyên truyền, phổ biến qua trích dẫn các văn bản sang nội dung ngắn gọn, súc tích (xây dựng các thông điệp truyền thông gần gũi, dễ nhớ). Bên cạnh nội dung phổ biến kiến thức, chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế đẩy mạnh truyền thông về ý nghĩa, vai trò, lợi ích, tính nhân văn của chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, đặc biệt là chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế hộ gia đình. Tăng cường truyền thông về các gương người tốt, việc tốt, sáng kiến hay, hữu ích trong thụ hưởng và thực hiện các chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tự nguyện.

Thứ hai, chọn thời điểm truyền thông. Trong giai đoạn này, ngành bảo hiểm xã hội Việt Nam tập trung đẩy mạnh truyền thông trước, trong và sau sự kiện/sự việc/chiến dịch truyền thông. Trước đây, chưa quan tâm đúng mức đến truyền thông trước sự kiện/sự việc để định hướng dư luận, cũng như truyền thông sau sự kiện/sự việc để thông tin về kết quả, ý nghĩa, sự lan tỏa của sự kiện/sự việc/chiến dịch truyền thông.

Thứ ba, đổi mới về hình thức, kênh truyền thông. Đặc biệt trong giai đoạn này, linh hoạt ứng biến trước tình hình khó khăn do dịch Covid-19 tác động tới mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, tận dụng lợi thế của truyền thông trực tuyến, truyền thông hiện đại, ngành bảo hiểm xã hội Việt Nam đã chủ động phối hợp với các cơ quan thông tấn, báo chí Trung ương và địa phương tăng cường công tác truyền thông qua kênh báo hình, báo nói và báo/tạp chí điện tử với số lượng, tần suất các tin, bài, phóng sự, chuyên mục tuyên truyền về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tự nguyện ngày một tăng. Đẩy mạnh việc sản xuất, đăng tải, phát sóng các thể loại báo chí hiện đại về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tự nguyện như: tọa đàm trực tuyến, bài Infographic, bài Megastory/Longform/Emagazine,… góp phần tạo sức hút và lan tỏa các chính sách an sinh xã hội tới đông đảo độc giả, khán/thính giả trên cả nước.

Bảo hiểm xã hội là ngành liên quan đến tất cả các bộ, ngành, địa phương và đặc biệt là báo chí. Ông có thể cho biết đôi nét về sự kết hợp này cũng như ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác truyền thông của Bảo hiểm xã hội Việt Nam?

Thời gian qua, để thực hiện tốt chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tự nguyện đặc biệt là chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện, ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam luôn bám sát mục tiêu đổi mới toàn diện công tác truyền thông bảo hiểm xã hội trên nguyên tắc truyền thông phải đảm bảo đúng và trúng nhóm người tiềm năng. Các hoạt động truyền thông của ngành bảo hiểm xã hội Việt Nam luôn được triển khai theo hướng chuyên nghiệp bài bản, linh hoạt, thân thiện với sự kết hợp của báo chí, bộ, ngành, địa phương.

Công tác phối hợp truyền thông chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tự nguyện với các cơ quan thông tấn, báo chí đã có nhiều đổi mới, ngày càng đi vào chiều sâu và đạt được những kết quả tốt. Số lượng tin, bài, phóng sự, chương trình… được đăng tải/phát sóng về lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tự nguyện tăng đều qua các năm. (năm 2020 là 16.000; từ đầu năm 2021 đến nay là hơn 20.500). Bài viết được thể hiện sinh động qua các dạng bài, thể loại báo chí hiện đại (Megastory/Emagazine, Infographic…).

Công tác phối hợp với các bộ, ngành, tổ chức chính trị - xã hội cũng ngày được mở rộng, phát huy hiệu quả quan trọng trong phát triển người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Năm 2020, qua công tác phối hợp này đã có khoảng 120 hội nghị, hội thảo, toạ đàm, tư vấn, đối thoại… truyền thông chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế được tổ chức, thu hút khoảng 24.000 lượt người tham dự.

Trong đó, nhóm người truyền thông được hướng đến là nông dân, ngư dân, diêm dân, người lao động trong các làng nghề, xã viên hợp tác xã… Tại địa phương, bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố đã phối hợp với các sở ban, ngành và các đơn vị liên quan tổ chức hàng chục nghìn hội nghị truyền thông về bảo hiểm xã hội tự nguyện theo nhóm nhỏ đến các cụm dân cư, hộ gia đình tùy tình hình dịch Covid-19.

Công tác đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường truyền thông trực tuyến phù hợp với tình hình dịch Covid-19 tại từng địa phương và xu thế truyền thông hiện đại. Theo đó, hình thức truyền thông trên mạng xã hội được chú trọng thực hiện với việc sản xuất, phát hành các sản phẩm truyền thông online (các sản phẩm báo chí hiện đại; các chương trình livestream tuyên truyền bảo hiểm xã hội tự nguyện; các viral clip, motion graphic...).