Các nền tảng thương mại điện tử Trung Quốc “thống trị” thị trường Đông Nam Á

Trung Quốc hiện là thị trường thương mại điện tử lớn nhất thế giới. Theo Bain & Company, với tổng giá trị hàng hóa (GMV) đạt 2,32 nghìn tỷ USD vào năm ngoái, thị trường thương mại điện tử Trung Quốc có quy mô gấp đôi Mỹ (1,05 nghìn tỷ USD).

“Câu chuyện thành công” của thương mại điện tử Trung Quốc không dừng lại ở thị trường nội địa. Hàng hóa “Made in China” đang ồ ạt tràn ra thị trường quốc tế, đặc biệt thông qua các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố ngày 3/11, tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm “hàng hóa giá trị thấp được thông quan đơn giản hóa” đạt 86,9 tỷ USD trong 9 tháng đầu năm, tăng 40,9% so với cùng kỳ năm trước. Điều này cho thấy xuất khẩu hàng giá rẻ của Trung Quốc vẫn duy trì đà tăng mạnh.

Cơ quan chức năng Trung Quốc cho biết, nhóm hàng này chủ yếu là các đơn mua nhỏ lẻ qua các nền tảng như AliExpress, Temu và Shein. 

Một tín hiệu khác cho thấy tốc độ mở rộng ra nước ngoài của các nhà bán Trung Quốc là quy mô tài chính gia tăng. Chỉ trong hơn một năm, công ty khởi nghiệp fintech FundPark đã giúp các doanh nghiệp nhỏ Trung Quốc vay tổng cộng 3 tỷ USD để phục vụ hoạt động thương mại điện tử ở nước ngoài. Con số này bằng với tổng số tiền họ cho vay trong 6 năm trước đó.

Trong khi làn sóng hàng hóa giá rẻ Trung Quốc lan rộng, Mỹ đã nhanh chóng áp dụng nhiều biện pháp siết chặt nhập khẩu. Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã tăng thuế đối kháng với hàng hóa Trung Quốc từ 27% lên 47%, đồng thời bãi bỏ chính sách miễn thuế cho bưu kiện dưới 800 USD vốn là kênh mua sắm phổ biến của người tiêu dùng Mỹ đối với hàng hóa giá rẻ từ AliExpress, Temu hay Shein.

Trước đó, ước tính mỗi ngày có khoảng 4 triệu đơn hàng được người tiêu dùng Mỹ đặt mua trực tiếp từ các nền tảng này.

Đối mặt với rào cản tại Mỹ, các doanh nghiệp Trung Quốc cũng nhanh chóng chuyển hướng, đẩy mạnh mở rộng sang Đông Nam Á và Mỹ Latinh, hai khu vực được xem là “miền đất hứa” của thương mại điện tử xuyên biên giới.

Theo báo cáo của Bain & Company công bố tháng trước, các nền tảng thương mại điện tử Trung Quốc hiện chiếm khoảng một nửa thị phần mua sắm trực tuyến tại các quốc gia Đông Nam Á lớn như Indonesia, Thái Lan và Philippines.

Báo cáo nhận định: “Thay vì kìm hãm quá trình quốc tế hóa của thương mại điện tử Trung Quốc, các rào cản thuế quan tại Mỹ lại đang mở ra một giai đoạn toàn cầu hóa mới". 

Cụ thể, thị phần của các nền tảng Trung Quốc hiện chiếm 44% tại Indonesia, 44% tại Thái Lan, 30% tại Việt Nam và 51% tại Philippines. Ở khu vực Mỹ Latinh, các nền tảng này cũng vươn lên mạnh mẽ, chiếm khoảng 14% tại Brazil và 22% tại Mexico.

Theo Bloomberg, số người dùng nền tảng Temu tại Mỹ Latinh trong tháng 9/2025 tăng tới 143% so với tháng 1, cho thấy sức lan tỏa mạnh mẽ của hàng hóa giá rẻ Trung Quốc trên thị trường toàn cầu.

Tuy nhiên, không phải thị trường nào cũng “mở cửa” dễ dàng. Ngày càng nhiều quốc gia áp dụng biện pháp bảo hộ để bảo vệ ngành bán lẻ trong nước. 

Liên minh châu Âu (EU) đã thông báo xóa bỏ cơ chế miễn thuế cho hàng hóa dưới 150 euro, trong khi các nước Nam Mỹ như Mexico, Chile và Ecuador cũng loại bỏ chính sách miễn thuế bưu kiện giá trị nhỏ hoặc tăng mức thuế nhập khẩu. Hay tại Việt Nam, hàng hóa nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh có giá trị từ 1 triệu đồng trở xuống cũng không còn được miễn thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng từ ngày 18/2/2025.

Về thị trường Mỹ Latinh, ong Nam Seon-woo, Giám đốc Trung tâm Thương mại Buenos Aires (KOTRA), cho biết: “Thương mại điện tử Trung Quốc phát triển quá nhanh tại Mỹ Latinh, hàng nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc được bán lại với giá thấp tăng mạnh, gây thiệt hại cho doanh nghiệp bán lẻ và sản xuất nội địa. Điều này dẫn đến làn sóng phản đối và yêu cầu siết chặt quản lý ngày càng gia tăng”.