“Theo tôi, để sẵn sàng đón được dòng vốn ngoại khi thị trường chứng khoán được nâng hạng, các doanh nghiệp niêm yết cần tập trung nâng cao chất lượng về công bố thông tin và quản trị doanh nghiệp tốt. Về minh bạch thông tin, doanh nghiệp niêm yết cần đảm bảo thông tin công bố là trung thực, khách quan, đầy đủ, kịp thời, có thể so sánh được, và quyền tiếp cận bình đẳng thông tin đối với nhà đầu tư nước ngoài. Minh bạch không chỉ đối với thông tin bắt buộc công bố, mà còn phải chủ động cung cấp những thông tin cần thiết để bảo vệ quyền lợi cổ đông và duy trì lòng tin nhà đầu tư.

Đồng thời, theo Thông tư 68/2024/TT-BTC quy định về lộ trình công bố thông tin bằng tiếng Anh đối với các công ty đại chúng, doanh nghiệp niêm yết phải công bố thông tin định kỳ đồng thời bằng tiếng Anh kể từ 1/1/2025, công bố thông tin bất thường đồng thời bằng tiếng Anh kể từ ngày 1/1/2026.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp niêm yết cần chuẩn bị nguồn lực để áp dụng chuẩn mực IFRS theo đúng lộ trình của Bộ Tài chính, góp phần nâng cao tính minh bạch cũng như có thể so sánh được trên phạm vi quốc tế, từ đó huy động được nguồn vốn mang tính chất toàn cầu.

Về thực hành quản trị doanh nghiệp hướng đến phát triển bền vững, vượt trên tuân thủ, doanh nghiệp nên áp dụng các nguyên tắc quản trị công ty theo thông lệ tốt từ những thị trường phát triển, tích hợp các tiêu chí ESG vào hoạt động của mình. Những tiêu chuẩn này không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả kinh doanh mà còn góp phần bảo vệ môi trường và đóng góp cho xã hội, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và tiếp cận nguồn vốn từ nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài.

Bước sang năm 2025, để hoàn thành các mục tiêu Chính phủ, Bộ Tài chính đề ra, HOSE cũng đưa ra chiến lược cụ thể để thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển, trong đó tập trung vào 5 giải pháp sau:

Thứ nhất, đảm bảo vận hành hệ thống công nghệ thông tin đảm bảo thông suốt, an toàn, hiệu quả đáp ứng được lộ trình về nâng hạng, lộ trình sắp xếp lại thị trường theo yêu cầu của cơ quan quản lý.

Thứ hai, đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động của Sở Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM, để phục vụ các nhu cầu của thành viên thị trường và phù hợp với mục tiêu, định hướng của Bộ Tài chính về kế hoạch chuyển đổi số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Thứ ba, tập trung nâng cao năng lực và chất lượng công tác giám sát, đảm bảo công khai, minh bạch cho thị trường, cũng như hỗ trợ các công ty niêm yết trong việc thực hiện công bố thông tin, minh bạch thông tin.

Thứ tư, nâng cao nhận thức và thực hành về môi trường (E), về xã hội (S) và quản trị công ty (G) các yếu tố ESG tại HoSE và tại các thành viên thị trường, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Thứ năm, tiếp tục chuẩn hóa công tác quản trị nội bộ, nâng cao năng lực chuyên môn của các bộ phận nghiệp vụ, hướng đến tính hiệu quả, chuyên nghiệp”.

“Năm 2025, tình hình địa chính trị toàn cầu sẽ tiếp tục phức tạp với nhiều diễn biến khó đoán. Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế thế giới vẫn sẽ có triển vọng tích cực hơn nhờ sự phục hồi của thương mại và kiểm soát lạm phát hiệu quả. Hàng loạt các ngân hàng trung ương lớn như: Fed, ECB, PBOC đã thực hiện giảm lãi suất trong năm 2024 và dự kiến sẽ tiếp tục trong năm 2025. Qua đó, nhu cầu tiêu dùng được dự báo cải thiện hơn, thúc đẩy các hoạt động sản xuất và thương mại.

Theo dự báo mới nhất của IMF, kinh tế toàn cầu dự kiến duy trì mức tăng trưởng ổn định 3,2% trong năm 2025, trong đó khu vực châu Âu, Nhật Bản kỳ vọng tăng trưởng tốt hơn, ngược lại, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới Mỹ và Trung Quốc được dự báo giảm nhiệt. Mặc dù đối diện với bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều phức tạp, nhưng Việt Nam vẫn đang cho thấy được sức mạnh nội tại của mình và có thể tận dụng được những cơ hội để đạt được mức tăng trưởng khả quan, quanh 7% trong năm 2025, một năm được xem là năm chiến lược của đất nước.

Hiện nay, Việt Nam đang có lợi thế thuận lợi hơn bao giờ hết nhờ vị trí địa chính trị chiến lược, mối quan hệ ngoại giao tốt đẹp với nhiều quốc gia và là điểm đến lý tưởng của dòng vốn FDI, tăng trưởng kinh tế ổn định và bền bỉ trên 6% cùng với lạm phát trong tầm kiểm soát; các định hướng chính sách tập trung vào thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Với những yếu tố trên, tôi hoàn toàn tin rằng bức tranh kinh tế của Việt Nam trong năm 2025 sẽ tiếp tục khởi sắc.

Nhờ đó, năm 2025 sẽ là một năm bước ngoặt của thị trường chứng khoán Việt Nam. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thời gian qua đã có những quyết tâm trong vấn đề giải quyết bài toán nâng hạng thông qua việc sửa đổi Luật Chứng khoán. Nút thắt giao dịch phải ký quỹ trước (pre - funding) dành cho nhà đầu tư nước ngoài cũng đã được tháo gỡ và cánh cửa nâng hạng đã rộng mở hơn.

Tôi cho rằng khi lãi suất chính sách của các quốc gia phát triển giảm nhanh hơn trong năm 2025 sẽ thúc đẩy dòng tiền của các nhà đầu tư nước ngoài tìm kiếm đến các thị trường mới nổi có mức tăng trưởng tốt như Việt Nam. Mặt khác, kế hoạch thoái vốn, cổ phần hóa doanh nghiệp của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) dự kiến cũng sẽ được đẩy mạnh trong năm 2025, bởi đây là năm cuối trong lộ trình 5 năm giai đoạn 2021 - 2025. Điều đó sẽ là những động lực lớn để thu hút dòng vốn ngoại sớm trở lại thị trường chứng khoán Việt Nam”.

“Để thị trường Việt Nam sau khi được nâng hạng có khả năng thu hút thêm dòng vốn lớn, vai trò của đầu tư tư nhân là hết sức quan trọng trong việc phát triển các doanh nghiệp chất lượng và có quy mô lớn. Trước hết, đầu tư tư nhân giúp các doanh nghiệp địa phương cải thiện năng lực quản lý và hiệu quả hoạt động. Không chỉ cung cấp vốn, nhà đầu tư còn đồng hành với doanh nghiệp trong việc thiết lập hệ thống quản trị minh bạch, kiểm soát tài chính chặt chẽ và tối ưu hóa quy trình. Đây là những yếu tố rất cần thiết để nâng cao chất lượng doanh nghiệp, đáp ứng tiêu chuẩn của thị trường vốn quốc tế và thu hút các nhà đầu tư lớn.

Bên cạnh đó, đầu tư tư nhân có khả năng thúc đẩy sự hợp nhất và mở rộng quy mô doanh nghiệp, đặc biệt là trong các lĩnh vực quan trọng như công nghệ, y tế, tài chính và sản xuất. Thông qua các hoạt động mua bán, sáp nhập hoặc mở rộng quy mô, các nhà đầu tư tư nhân giúp hình thành các doanh nghiệp lớn hơn, cạnh tranh hơn. Những doanh nghiệp này sẽ có vị thế tốt hơn để tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu, thu hút thêm vốn đầu tư và đạt được vị trí dẫn đầu trong ngành, khi các doanh nghiệp này được niêm yết trên thị trường chứng khoán sẽ tạo ra cho thị trường chứng khoán một lượng hàng hóa có chất lượng, góp phần tăng quy mô cho thị trường.

Ngoài ra, với triển vọng nâng hạng thị trường, đầu tư tư nhân có thể đóng vai trò như một cầu nối giúp doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận mạng lưới nhà đầu tư quốc tế nhiều hơn, mở rộng tầm nhìn và thực hiện các tiêu chuẩn bền vững về môi trường, xã hội, và quản trị (ESG). Điều này không chỉ tạo sức hút cho dòng vốn đầu tư nước ngoài, mà còn giúp doanh nghiệp Việt Nam xây dựng thương hiệu uy tín, đảm bảo sức cạnh tranh trong dài hạn”.

“Mặc dù áp lực ngắn hạn đã có phần giảm bớt, nhưng rủi ro về dài hạn lại có vẻ đang gia tăng. Cụ thể, Fed dự kiến vẫn giảm lãi suất, nhưng tốc độ giảm lãi suất có thể chậm hơn so với kỳ vọng thị trường. Căng thẳng địa chính trị trên thế giới gia tăng, tại Mỹ, ông Trump chính thức tái đắc cử và có những chính sách có khả năng làm tăng lạm phát đáng kể, khiến cho lợi suất trái phiếu dài hạn của Mỹ kỳ hạn 10 năm có thời điểm tiệm cận mức 4,5%, mức cao nhất từ năm 2006, trước giai đoạn Đại suy thoái. Như vậy, trong bối cảnh về trung hạn sẽ có những biến động khó lường, giới đầu tư thế giới nhìn chung sẽ thận trọng và dù có những dịch chuyển tích cực ngắn hạn thì họ cũng hạn chế giải ngân vào các thị trường cận biên, thị trường mới nổi, trong đó có Việt Nam.

Về tỷ giá, nếu các quốc gia khác duy trì nới lỏng quá mức, nhiều khả năng USD vẫn sẽ tăng giá do lợi suất dài hạn tại Mỹ gia tăng khiến các nhà đầu tư và dòng tiền quay lại thị trường này.

Đối với nhà đầu tư nội, đang có hiện tượng thiếu hụt dòng tiền khi tăng trưởng huy động vốn có phần chậm chạp so với tín dụng. Điều này phản ánh việc dòng tiền được điều hướng khỏi các kênh truyền thống, có thể là cho việc duy trì hoạt động kinh doanh hoặc mở rộng sản xuất khi kinh tế đang phục hồi trở lại. Dù lý do thế nào thì thanh khoản trên các thị trường thứ cấp như thị trường chứng khoán cũng sẽ chịu ảnh hưởng ít nhiều.

Tuy nhiên, nếu Việt Nam vẫn duy trì được sự ổn định về kinh tế chính trị, tôi nghĩ việc các nhà đầu tư quay trở lại sẽ sớm diễn ra. Việt Nam vẫn là quốc gia sản xuất, chính sách đúng đắn của Đảng và Chính phủ về tự chủ lương thực đã giúp chúng ta đứng vững qua Covid-19 và nhiều khả năng vẫn giúp ổn định lạm phát trong thời gian tới. Do lương thực, thực phẩm chiếm 30% rổ chỉ số CPI, đồng thời giá xăng dầu cũng trong xu thế ổn định giảm, lạm phát ở Việt Nam không phải vấn đề quá đáng lo.

Triển vọng Việt Nam vẫn tích cực do các chính sách thúc đẩy tăng trưởng và giải ngân đầu tư công đang được triển khai mạnh mẽ gần đây. Dự kiến dòng tiền có thể được cởi trói khi vòng quay tiền tăng tốc, được bổ trợ bởi dòng tiền mồi từ đầu tư công. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư quốc tế cũng có thể trở lại Việt Nam khi các chính sách của ông Trump được công bố vào đầu  năm 2025. VN-Index có thể hướng tới các mốc 1.300-1.400 điểm trong nửa sau 2025”.

“Nhìn lại năm 2024, diễn biến tỷ giá căng thẳng VND đã mất giá hơn 4%, nguyên nhân chủ yếu là do chỉ số DXY tăng cao, đồng USD mạnh lên 6-7% trong suốt cả năm 2024, các doanh nghiệp FDI chuyển vốn về nước. Trong khi đó dự trữ ngoại tệ ổn định, thương mại thặng dư, FDI giải ngân kỷ lục, lượng kiều hối cũng tương đối tốt.

Bước sang năm 2025, những yếu tố hỗ trợ tỷ giá tiếp tục đến từ xuất khẩu tương đối tích cực, mặc dù xuất hiện lo ngại rủi ro ông Trump tái đắc cử sẽ có những chính sách đánh thuế với hàng hóa Việt Nam nhưng mức thuế bao nhiêu vẫn là một ẩn số. Nếu Việt Nam không bị đánh thuế trực tiếp trong khi Trung Quốc bị áp thuế 60% thì hàng hóa Việt Nam có sức cạnh tranh cao, thuận đường vào Mỹ, kim ngạch xuất khẩu kỳ vọng tăng trưởng cao hơn nữa.

Cùng với đó, dự báo ngoại tệ đến từ khu vực FDI tăng mạnh nhờ trước năm 2024 chúng ta ký nhiều thỏa thuận hợp tác từ các nhà đầu tư nước ngoài, tiêu biểu như lĩnh vực bán dẫn, AI, đặc biệt trong chuyến thăm Việt Nam vừa qua, Chủ tịch Nvidia, ông Jensen Huang, đã đưa ra thỏa thuận hợp tác xây dựng nhà máy tại Việt Nam. Tôi dự báo áp lực tỷ giá vẫn còn nhưng không căng thẳng như năm 2024, cả năm 2025 sẽ tăng 3%.

Tỷ giá không quá căng kết hợp với lạm phát duy trì ổn định, Ngân hàng Nhà nước sẽ có điều kiện để duy trì mặt bằng lãi suất thấp như ở thời điểm hiện tại. Mặc dù lãi suất ngân hàng có tăng 2 quý trở lại nhưng so với lịch sử vẫn ở mức thấp. Cùng với đó là câu chuyện hồi phục kinh tế, bất động sản được tháo gỡ khó khăn, tiêu dùng trong nước được cải thiện, tổng bán lẻ hàng hóa dự báo tăng trên 2 chữ số, đầu tư công kỳ vọng được đẩy mạnh giải ngân vì năm 2025 có ý nghĩa vô cùng quan trọng, là năm cuối thực hiện Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội 2021-2025. Nhiều đại dự án lớn bước vào cao trào, tăng trưởng kinh tế sẽ đạt mức cao, là điều kiện để doanh nghiệp niêm yết tăng trưởng lợi nhuận trên 20%. Định giá thị trường PE quanh 14.5x đang thấp hơn bình quân 2 năm, với triển vọng kinh tế nêu trên kỳ vọng VN-Index tăng 20% trong năm 2025”.

“Nhìn lại bảng tổng hợp tiêu chí đánh giá phân loại thị trường của FTSE cập nhật vào tháng 9/2024, Việt Nam còn một số điểm hạn chế như hạn chế về mặt thanh toán là chi phí về giao dịch thất bại.

Tuy nhiên, FTSE đã đánh giá cao triển vọng của Việt Nam khi loại bỏ được yêu cầu ký quỹ trước giao dịch đối với nhà đầu tư tổ chức nước ngoài và áp dụng ngay từ đầu tháng 11/2024. Họ cần thu thập thêm ý kiến của các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài trong vài tháng tới để đánh giá hiệu quả và tính ổn định của giải pháp Việt Nam thực hiện. Bởi trước đây, Việt Nam chưa áp dụng Non – Prefunding nên chưa có giao dịch nào bị xảy ra lỗi, nên cần có đủ một khoảng thời gian áp dụng để xem có lỗi không. Đồng thời, FTSE cũng đang đánh giá quy trình xử lý các giao dịch Non – Prefunding không thành công sau khi áp dụng loại bỏ yêu cầu ký quỹ.

Thời gian tới, FTSE sẽ hợp tác với Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước và cơ quan quản lý, Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) để hoàn thành những yếu tố nâng tầm tiêu chuẩn quốc tế đối với thị trường chứng khoán Việt Nam.

Đầu tiên, thành lập trung tâm thanh toán bù trừ (CCP) – đây là yếu tố quan trọng. Nếu xây dựng được CCP sẽ hạn chế rất nhiều lỗi giao dịch, bộ đệm về vốn và an toàn vốn nâng cao lên nhiều. Thứ hai, cần đơn giản hóa quy trình lập tài khoản và loại bỏ những yêu cầu hợp pháp hóa lãnh sự một số tài liệu. Thứ ba, triển khai cơ chế tài khoản tổng. Thứ tư, nâng cấp hệ thống hạ tầng giao dịch và xử lý giao dịch - liên quan đến đưa vào vận hành hệ thống KRX.

Mặc dù những yếu tố này không phải là yếu tố chính yếu quan trọng để FTSE review nâng hạng, nhưng sẽ nâng tầm hiệu quả giao dịch của thị trường chứng khoán, giúp giao dịch trở nên thông thoáng hơn, giảm thiểu rủi ro thanh toán hơn.

Tôi kỳ vọng trong tháng 3 sẽ có những ghi nhận và báo cáo, nhanh nhất đến tháng 9/2025 có thể được chính thức nâng hạng. Trong quá trình đó, sẽ có lượng vốn ngoại lớn đổ vào thị trường chứng khoán Việt Nam trước từ 6 đến 8 tháng. Thanh khoản năm 2025 dự báo đạt hơn 23.000 tỷ đồng, có thể cao nhất là 26.000 tỷ đồng. Trên nền thanh khoản đó, VN-Index có thời điểm đạt trên 1.400 điểm trong khi cả năm dao động quanh 1.350 điểm. Nếu được nâng hạng, Việt Nam có thể huy động 1,7 tỷ USD vốn thụ động, 6-7 tỷ USD vốn chủ động. Nhìn lại các quốc gia đã có câu chuyện nâng hạng, dòng vốn vào rất mạnh. Riêng Trung Quốc, nhóm cổ phiếu A Share huy động 200 tỷ USD”.

VnEconomy 31/01/2025 09:00

Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 4 + 5/2025 phát hành ngày 27/1 – 9/2/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:

https://postenp.phaha.vn/tap-chi-kinh-te-viet-nam/detail/1168