Doanh nghiệp hiến kế với Thủ tướng về phát triển nông nghiệp lên tầm cao mới

Tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân Việt Nam năm 2025, với chủ đề “Ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nông nghiệp”, diễn ra tại Hà Nội ngày 10/12/2025, nhiều doanh nhân đại diện cho các doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực nông nghiệp đã thẳng thắn chia sẻ những trăn trở, đồng thời đề xuất hàng loạt kiến nghị nhằm thúc đẩy phát triển nông nghiệp hiện đại, bền vững và hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

THÚC ĐẨY KHOA HỌC CÔNG NGHỆ TRONG NÔNG NGHIỆP

Đại diện khối doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Minh, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nông nghiệp BAF Việt Nam, kiến nghị Chính phủ xem xét hỗ trợ mô hình “chăn nuôi heo trong nhà cao tầng thông minh”.

Theo ông Minh, đây là mô hình chăn nuôi khép kín từ sản xuất thức ăn, chăn nuôi, chế biến đến trồng trọt, với quy mô lên tới 64.000 heo nái, có khả năng cung ứng ra thị trường khoảng 1,6 – 1,8 triệu heo thương phẩm mỗi năm.

Theo ông Nguyễn Văn Minh, mô hình chăn nuôi cao tầng mang lại nhiều lợi ích vượt trội. Trước hết là khả năng tối ưu hóa quỹ đất, tiết kiệm từ 5 đến 8 lần diện tích so với mô hình truyền thống. Việc tận dụng chiều cao thay cho mở rộng theo chiều ngang đặc biệt phù hợp trong bối cảnh đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp, giúp tăng công suất chăn nuôi mà không phá vỡ quy hoạch và đảm bảo sử dụng tài nguyên đất một cách bền vững.

Bên cạnh đó, mô hình này cho phép tự động hóa và quản trị thông minh, giúp giảm từ 20–30% lao động nhờ ứng dụng các công nghệ như IoT, trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) trong quản lý vận hành.

Từ thực tiễn triển khai và nghiên cứu mô hình, ông Nguyễn Văn Minh mạnh dạn đề xuất Chính phủ xem xét ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù. Trong đó, doanh nghiệp kiến nghị thí điểm mô hình chăn nuôi cao tầng trong nhóm dự án nông nghiệp công nghệ cao ưu tiên đầu tư; hỗ trợ tín dụng xanh với lãi suất ưu đãi cho doanh nghiệp phát triển các mô hình công nghệ cao và kinh tế tuần hoàn; ưu đãi thuế đối với thiết bị công nghệ cao, máy móc thông minh, hệ thống môi trường, IoT và AI.

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng đề xuất hỗ trợ nghiên cứu, nội địa hóa công nghệ, từng bước nhân rộng mô hình trong nước để tiến tới tự chủ hoàn toàn về công nghệ chăn nuôi thông minh; xây dựng bộ tiêu chí kỹ thuật quốc gia cho mô hình chăn nuôi công nghệ cao làm cơ sở đánh giá, thẩm định và nhân rộng trên phạm vi toàn quốc; đồng thời tháo gỡ các nút thắt pháp lý trong cấp phép xây dựng, đánh giá tác động môi trường nhằm sớm đưa mô hình vào vận hành thực tế.

Ông Vũ Mạnh Hùng, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hùng Nhơn, nhấn mạnh vai trò của nông nghiệp công nghệ cao gắn với minh bạch và phát triển chuỗi giá trị tổng thể. Theo ông, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, việc hợp tác với các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), đóng vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển của nông nghiệp Việt Nam.

Ông Vũ Mạnh Hùng cho biết Tập đoàn Hùng Nhơn đã chủ động triển khai các hoạt động liên kết, liên doanh với các tập đoàn lớn trên thế giới để xây dựng chuỗi giá trị chăn nuôi chất lượng cao. Cụ thể, ngày 13/12/2022, Thủ tướng Chính phủ đã chứng kiến lễ ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Tập đoàn Hùng Nhơn và Tập đoàn Hoàng Gia De Heus của Hà Lan về phát triển chuỗi dự án chăn nuôi công nghệ cao tại Việt Nam.

Hiện nay, Hùng Nhơn đang liên doanh với nhiều đối tác hàng đầu thế giới như De Heus của Hà Lan là doanh nghiệp có 135 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực dinh dưỡng vật nuôi, Bel Gà là đối tác chuyên về gà giống, và Tập đoàn Big Dutchman của Đức chuyên cung cấp thiết bị công nghệ cao.

Doanh nghiệp đang tập trung phát triển chăn nuôi theo tiêu chuẩn cao và dự kiến đầu năm 2026 sẽ xuất khẩu lô gà đầu tiên sang thị trường Nhật Bản, đồng thời thực hiện xuất khẩu lô gà quy mô lớn tại cụm nhà máy ở tỉnh Tây Ninh.

Về tầm nhìn dài hạn, ông Vũ Mạnh Hùng cho biết mục tiêu của doanh nghiệp là liên kết các doanh nghiệp Việt Nam thành một chuỗi giá trị hoàn chỉnh, đủ sức tham gia vào mạng lưới nông nghiệp toàn cầu cùng các tập đoàn hàng đầu thế giới.

Để đảm bảo nguồn cung và chất lượng, Hùng Nhơn đang xây dựng mô hình kết nối chuỗi từ gốc, bao gồm phát triển vùng nguyên liệu, đảm bảo an toàn thực phẩm và xây dựng các vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh.

Từ thực tiễn đó, ông Vũ Mạnh Hùng kiến nghị Chính phủ tiếp tục có các giải pháp nhằm tối ưu hóa việc triển khai các nghị quyết lớn của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển kinh tế tư nhân.

Đồng thời, cần có các chính sách và cơ chế thông thoáng hơn để doanh nghiệp Việt Nam đủ năng lực cạnh tranh và sánh vai cùng các tập đoàn nông nghiệp hàng đầu thế giới, qua đó đưa nông nghiệp công nghệ cao Việt Nam vươn xa trên thị trường quốc tế.

TRĂN TRỞ VỀ THỊ TRƯỜNG NÔNG SẢN

Tại hội nghị, ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Intimex, đồng thời là Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VPA), đã chia sẻ những trăn trở xoay quanh bài toán thị trường và giá trị nông sản, đặc biệt là mặt hàng gạo.

Theo ông Đỗ Hà Nam, trong những năm gần đây, giá trị nông sản Việt Nam đã tăng trưởng ấn tượng, lợi nhuận của nhiều mặt hàng tăng cao. Đơn cử, sầu riêng có mức lợi nhuận tăng từ 3 đến 5 lần so với chi phí sản xuất; cà phê và hồ tiêu tăng trên 2 lần; gạo cũng ghi nhận mức tăng lợi nhuận trên 2 lần. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay vẫn là vấn đề sâu bệnh và năng suất, cùng với sự biến động khó lường của thị trường xuất khẩu.

Ông Nam cho biết hoạt động xuất khẩu gần đây gặp nhiều khó khăn do thay đổi chính sách từ một số thị trường lớn. Điển hình, thị trường Philippines - một trong những thị trường xuất khẩu gạo quan trọng của Việt Nam đã có thời điểm đóng cửa nhập khẩu trong ba tháng, sau đó mở cửa lại cho nhập 300.000 tấn rồi tiếp tục đóng cửa. Nếu tình trạng này kéo dài, giá gạo có nguy cơ giảm mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập và đời sống của người nông dân.

Về chiến lược thị trường, ông Nam cho biết Việt Nam đang hướng tới các thị trường Tây Á như Iraq và Syria, đồng thời đã ký được một phần thỏa thuận với Chính phủ Bangladesh vào năm trước. Về dài hạn, ngành lúa gạo Việt Nam đang nỗ lực xây dựng và phát triển thương hiệu gạo quốc gia.

Ông bày tỏ sự kỳ vọng lớn vào chiến lược phát triển thương hiệu gạo Việt Nam đến năm 2030, cũng như đề án phát triển 1 triệu ha lúa phát thải thấp mới được ban hành và triển khai. Theo ông, nếu đề án này được thực hiện thành công, vị thế và giá trị gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế sẽ được nâng lên rõ rệt.

Bên cạnh đó, ông Đỗ Hà Nam cũng cho rằng khoảng 635.000 người Việt Nam đang sinh sống và làm việc tại các thị trường tiềm năng, đặc biệt là khu vực Tây Á, có thể trở thành cầu nối quan trọng để đưa gạo và các sản phẩm nông nghiệp Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào các thị trường này.

Từ đó, ông kiến nghị Chính phủ và Bộ Nông nghiệp và Môi trường triển khai các chiến dịch mạnh mẽ hơn nhằm mở thêm nhiều thị trường xuất khẩu cho nông sản, đặc biệt là gạo.