Mới cách đây vài tháng, đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc còn được xem như một tài sản an toàn tại các thị trường mới nổi, mang lại cho nhà đầu tư một sự bảo vệ khỏi biến động do chiến tranh Nga-Ukraine gây ra và sự leo thang chóng mặt của lạm phát toàn cầu.

Nhưng khi nền kinh tế Trung Quốc giảm tốc, đồng Nhân dân tệ rớt xuống mức thấp nhất 2 năm và được dự báo sẽ còn giảm sâu hơn. Đà mất giá này của Nhân dân tệ khiến các tổ chức dự báo từ ngân hàng Mỹ Goldman Sachs cho tới nhà băng Thuỵ Điển SEB AB cho rằng những cú sốc lan rộng sẽ xảy ra, không chỉ ở các nước lân cận trung quốc mà còn ở các thị trường xa xôi như châu Phi và Mỹ Latin. Đó là bởi Nhân dân tệ trượt giá đe doạ năng lực cạnh tranh xuất khẩu của các quốc gia khác và có thể dẫn tới việc các nước khác phá giá nội tệ để giành lại sức cạnh tranh cho hàng hoá của mình.

“Với đồng Nhân dân tệ có thể giảm giá sâu hơn, các thị trường mới nổi khác sẽ đương đầu áp lực giảm giá đối với đồng tiền của họ. Ảnh hưởng sẽ được cảm nhận rõ rệt nhất ở các quốc gia cạnh tranh trực tiếp về xuất khẩu với Trung Quốc”, chiến lược gia trưởng Per Hammarlund của ngân hàng Skandinaviska Enskilda Banken nhận định.

Tháng 8 vừa qua, Nhân dân tệ có tháng giảm thứ 6 liên tiếp - chuỗi giảm giá dài nhất của đồng tiền này kể từ giai đoạn đỉnh điểm của chiến tranh thương mại Mỹ-Trung vào tháng 10/2018. Theo dự báo của các ngân hàng như Societe Generale SA, Nomura Holdings Inc., và Credit Agricole CIB, Nhân dân tệ sẽ giảm giá sâu hơn và về dưới ngưỡng 7 Nhân dân tệ đổi 1 USD trong năm nay. Sáng 5/9, tỷ giá Nhân dân tệ tại thị trường Trung Quốc đại lục giảm còn khoảng 6,9 Nhân dân tệ đổi 1 USD.

Đây là cú đảo ngược gây sửng sốt của một đồng tiền vốn nổi bật vì sự vững vàng khi chiến tranh Nga-Ukraine mới nổ ra.

Trong những ngày đầu sau khi Nga mở “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine vào hôm 24/2, Nhân dân tệ là đồng tiền duy nhất của các nền kinh tế mới nổi tránh được sự giảm giá. Nhu cầu toàn cầu đối với Nhân dân tệ đã tăng lên, từ những nước như Nga và Saudi Arabia muốn giảm bớt sự phụ thuộc vào đồng USD, cho tới các nhà đầu tư trái phiếu muốn tìm kiếm những kênh đầu tư an toàn mới.

Trong vòng 1 tháng trở lại đây, tâm lý về đồng Nhân dân tệ đã đảo chiều. Chính sách chống dịch hà khắc Zero Covid của Trung Quốc, cuộc khủng hoảng bất động sản ngày càng trầm trọng, và sự giảm tốc tăng trưởng của nước này đang dẫn tới sự rút lui của các dòng vốn nóng khỏi Trung Quốc. Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (POBC) đã nỗ lực chống lại sự mất giá của Nhân dân tệ và liên tục đưa ra tỷ giá tham chiếu hàng ngày cao hơn mức dự báo, nhưng xu hướng tăng giá của đồng USD khiến cho những nỗ lực đó không thể phát huy tác dụng như mong muốn.

Giới phân tích cho rằng các số liệu kinh tế Trung Quốc công bố trong tuần này sẽ tiếp tục cho thấy sự giảm tốc của nền kinh tế lớn thứ nhì thế giới, bao gồm dự trữ ngoại hối đi xuống, tăng trưởng xuất khẩu giảm, và sự giảm tốc của ngành dịch vụ.

Đồng Nhân dân tệ mất giá có ảnh hưởng lớn đối với các thị trường mới nổi - những nền kinh tế đã trải qua 2 năm lạm phát cao, nỗi lo từ việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) thắt chặt chính sách tiền tệ, và khả năng xảy ra suy thoái kinh tế tại các thị trường kinh tế phương Tây chủ chốt. Chiếm tỷ trọng 30% trong chỉ số MSCI Emerging Markets Currency Index - một thước đo tỷ giá đồng tiền của các nền kinh tế mới nổi - đồng Nhân dân tệ, với sự mất giá của mình, đang khiến chỉ số này tiến tới hoàn tất năm giảm mạnh nhất kể từ 2015.

Goldman Sachs và Societe Generale nói rằng xu hướng mất giá của Nhân dân tệ sẽ kéo các đồng Won Hàn Quốc, Đôla Đài Loan, Baht Thái Lan, Ringgit Malaysia và Rand Nam Phi giảm giá theo. SEB thì cho rằng mức độ tổn thương lớn nhất sẽ rơi vào các đồng Peso Mexico, Forint Hungary, Leu Romania và Lira Thổ Nhĩ Kỳ.

“Các mối liên kết thương mại và tài chính đã gia tăng mạnh mẽ giữa Trung Quốc và các thị trường mới nổi, đặc biệt là trong vòng 1 thập kỷ trở lại đây. Những mối quan hệ chặt chẽ này khiến cho đồng tiền của các nền kinh tế mới nổi trên toàn cầu gặp khó khăn nhiều hơn trong việc tránh khỏi ảnh hưởng từ các biến động ở Trung Quốc”, ông Phoenix Kalen - trưởng bộ phận nghiên cứu của Societe Generale - nhận định.