EU muốn đẩy nhanh lộ trình "cai" nhiên liệu hóa thạch Nga

Thông tin này được Chủ tịch EC Ursula von der Leyen đưa ra sau cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 16/9.

Theo bà von der Leyen, cuộc điện đàm với ông Trump nhằm thảo luận về việc tăng cường các nỗ lực chung giữa Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ để gây áp lực kinh tế với Nga, buộc nước này chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.

Đã hơn ba năm kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, Mỹ và EU vẫn nhập khẩu hàng tỷ USD mặt hàng năng lượng và hàng hóa khác của Nga, từ khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) cho tới uranium được làm giàu.

“EC sẽ sớm đề xuất gói trừng phạt thứ 19 đối với Nga, nhằm vào tiền ảo, năng lượng và các ngân hàng. Chúng tôi sẽ đề xuất đẩy nhanh tiến trình dừng hoàn toàn nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch Nga”, bà von der Leyen viết trong một bài đăng trên mạng xã hội X.

Trước đó, EU đặt mục tiêu dừng nhập khẩu dầu và khí đốt của Nga từ ngày 1/1/2028.

Tuyên bố của bà von der Leyen được đưa ra trong bối cảnh khối này chịu áp lực từ Mỹ trong vấn đề nhập khẩu năng lượng. Gầy đây, Mỹ thúc giục châu Âu đóng vai trò lớn hơn trong việc giúp chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.

Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng EU nên áp đặt mức thuế quan cao với hàng hóa Ấn Độ và Trung Quốc - hai nhước nhập khẩu dầu Nga nhiều nhất, đồng thời bản thân khối này cũng phải dừng nhập khẩu năng lượng Nga.

Mỹ đã áp thuế quan trừng phạt 25% với Ấn Độ vì mua dầu Nga nhưng chưa có động thái tương tự với Trung Quốc. Ngày 15/9, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent nói rằng chính quyền Tổng thống Trump sẽ không áp đặt thuế quan bổ sung hàng hóa Trung Quốc vì nước này mua dầu Nga, trừ phi EU hành động trước bằng cách đánh thuế cao hơn với hàng hóa Trung Quốc và Ấn Độ.

“Tôi xin đảm bảo rằng nếu các nước châu Âu áp đặt thuế quan thứ cấp ở mức cao với những quốc gia mua dầu Nga, chiến tranh Ukraire sẽ kết thúc trong vòng 60-90 ngày. Bởi vì việc áp thuế quan như vậy sẽ cắt đứt nguồn thu chính của Moscow”, ông Bessent khẳng định.

Trong quá trình giảm dần và tiến tới ngừng hẳn nhập khẩu năng lượng Nga, EU chuyển sang các nguồn cung ứng khác như Mỹ. Tuy nhiên, một số nhà phân tích cảnh báo rằng hành động này sẽ chỉ chuyển hướng sự phụ thuộc của EU từ Nga sang Mỹ, đồng thời đi chệch khỏi các mục tiêu về khí hậu của khối.

Tuần trước, ông Dan Jorgensen, ủy viên về năng lượng của EU, cho biết sẽ sớm có một thỏa thuận về việc chấm dứt nhập khẩu năng lượng Nga sang EU với thời hạn là năm 2027.

Đây là phát biểu của ông Jorgensen với phóng viên trước trụ sở EC sau cuộc họp họp với Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright thứ Năm tuần trước (11/9). Tại cuộc họp này, hai bên đã thảo luận về các chiến lược nhằm giảm dần nhập khẩu năng lượng Nga, đặc biệt là LNG để giảm sự phụ thuộc của châu Âu cũng như hỗ trợ Ukraine.

Động thái mới nhất của các quan chức EU được đưa ra trong bối cảnh khối này cũng đang chịu áp lực thực thi thỏa thuận thương mại với Mỹ. Hồi tháng 7, EU và Mỹ đạt thỏa thuận thương mại, trong đó EU cam kết mua 750 tỷ USD sản phẩm năng lượng của Mỹ trong vòng 3 năm tới, tương đương 250 tỷ USD/năm. Theo đó, EU buộc phải nhanh chóng chấm dứt nhập khẩu năng lượng Nga để có thể tập trung vào ký kết các hợp đồng mới với doanh nghiệp Mỹ.

Theo tin từ trang tin Euronews, ngay trước khi thông qua thỏa thuận thương mại EU-Mỹ, EC đã đệ trình lên Nghị viện châu Âu (EP) một kế hoạch nhằm chấm dứt phụ thuộc vào năng lượng Nga, bao gồm khí đốt, dầu mỏ và hạt nhân.

Đề xuất này muốn ban hành lệnh cấm các nước thành viên EU ký hợp đồng mới với Nga từ tháng 1/2026, cấm ký hợp đồng ngắn hạn từ tháng 6/2026 và hợp đồng dài hạn từ cuối năm 2027. Đối với các quốc gia không giáp biển có hợp đồng dài hạn với Nga, các lệnh cấm sẽ bắt đầu được áp dụng từ cuối năm 2027. Các đề xuất này hiện vấp phải sự phản đối từ Áo, Hungary và Slovakia bởi các nước này phụ thuộc lớn vào năng lượng Nga.