Ghép tim tự thân chữa u ác tính hiếm gặp

Theo BS CKII Nguyễn Thái An – Trưởng khoa Hồi sức - Phẫu thuật tim Bệnh viện Chợ Rẫy - u tim là loại u hiếm gặp, tỉ lệ gặp dưới 0,1%. U tim gồm có u lành tính hoặc u ác tính. U ác tính có thể nguyên phát tại tim cũng có thể do di căn từ ung thư cơ quan khác đến. Trong số các u nguyên phát tại tim thì 80% là u lành tính, và trong số các u lành tính thì u nhầy là thể thường gặp nhất chiếm trên 50%.

Ở các u ác tính, tỉ lệ u tim do di căn nhiều gấp 20 lần ung thư nguyên phát tại tim và thường là sarcoma trong tim. Về điều trị sarcoma trong tim nếu không phẫu thuật cắt bỏ thì tỉ lệ sống còn 1 năm khoảng 10%. Hoá trị và xạ trị là điều trị chính yếu. Tuy nhiên, thực tế cho thấy chỉ có phẫu thuật cắt bỏ mới kéo dài thời gian sống còn cho bệnh nhân.Mới đây, khoa Hồi sức - Phẫu thuật tim Bệnh viện Chợ Rẫy đã thực hiện thành công kỹ thuật ghép tim tự thân có cải tiến cho một trường hợp bệnh nhân u cơ tim hiếm gặp.Theo đó, nữ bệnh nhân P. (17 tuổi) vào viện vì khối u bất thường ở đùi trái. Kết quả CT-scan phát hiện u đầu trên xương đùi trái 2cm, đậm độ 20-50 HU, giới hạn không rõ, phá vỡ vỏ mặt trước hành xương đùi. Bệnh nhân đã được phẫu thuật cắt bỏ u xương đùi trái, giải phẫu bệnh cho thấy đó là sarcoma cơ trơn biệt hoá kém.Sau đó bệnh nhân có những đợt mệt và khó thở, được cho làm siêu âm tim, phát hiện nhiều khối choáng chỗ chiếm đầy lòng nhĩ trái gây tắc nghẽn cơ học không hoàn toàn tại van 2 lá, được đội ngũ y bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy chẩn đoán là do u ác tính nguyên phát tại tim.Kết quả MRI tim ghi nhận khối choáng chỗ trong tiểu nhĩ trái và nhĩ trái, khả năng là myosarcoma hoặc angiosarcoma. Ê-kip phẫu thuật của khoa Hồi sức - Phẫu thuật tim Bệnh viện Chợ Rẫy đã tiến hành phẫu thuật theo phương pháp ghép tim tự thân có cải tiến, cắt trọn vẹn u nhĩ trái và thành nhĩ bám u, tái tạo gần hết nhĩ trái bằng màng tim nhân tạo. Bệnh nhân được rút nội khí quản sau 8 giờ hậu phẫu.Hiện tại, sinh hiệu bệnh nhân đã ổn định, tự sinh hoạt được bình thường và dự kiến xuất viện trong vài ngày tới.

Theo BS CKII Nguyễn Thái An, tỷ lệ đột tử trong các bệnh nhân bị u trong tim chiếm đến 15%. Vì vậy, những bệnh nhân này nếu không được chẩn đoán sớm và xử lý kịp thời thì luôn có nguy cơ đột tử và có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Trong quá trình khối u phát triển, khối u thường di chuyển theo chu kỳ co bóp của tim nên khối u dễ bị vỡ ra các mảnh nhỏ, các mảnh này trôi theo dòng máu gây đột quỵ, tắc mạch chi... Đây cũng là những biến chứng nặng nề của bệnh, vì thế, bệnh nhân cần được chẩn đoán sớm.Trước đây, chẩn đoán khối u trong tim rất khó khăn nhưng ngày nay đã trở nên dễ dàng hơn nhờ có máy siêu âm tim. Khi người bệnh có dấu hiệu nghi ngờ như khó thở, đau ngực hoặc có lần bị ngất trước đó, cần được tiến hành siêu âm tim. Trên siêu âm tim thấy rõ khối u di động trong buồng tim, thấy được cuống của khối u bám vào vách tim (hay gặp nhất là bám vào vách liên nhĩ). Siêu âm còn giúp cho đánh giá chính xác kích thước khối u, thấy được sự di động qua van hai lá trong chu kỳ co bóp của tim.Thông thường, bệnh nhân khi đến khám thường ở giai đoạn muộn, khối u đã to. Nhiều người chỉ cảm thấy mệt, khó thở, ngất... và thường hay chữa nhầm là bệnh động kinh. Chỉ tính riêng u nhầy đã có tới 15% bệnh nhân bị đột tử do tắc cấp tính van hai lá hoặc mạch vành. Đối với khối u khác, đặc biệt là u ác tính di căn từ nơi khác đến tim, thường gây ra suy tim ứ huyết, tràn dịch màng ngoài tim, rối loạn nhịp và blốc tim, tiên lượng rất xấu, bệnh nhân có thể tử vong nhanh chóng.Ngày nay, với máy tim phổi nhân tạo và sự phát triển của phẫu thuật tim ít xâm lấn, phẫu thuật tim nội soi, phẫu thuật theo phương pháp ghép tim tự thân có cải tiến… khiến điều trị các trường hợp u tim hiếm gặp đã trở nên dễ dàng hơn và mang lại kết quả rất khả quan.