Trong suốt nhiều tháng của năm 2021, nhiều ngân hàng trung ương và các nhà hoạch định chính sách trên thế giới cho rằng lạm phát chỉ là “nhất thời”. Theo Business Insider, dự báo này có thể đã thành hiện thực dù muộn hơn 1 năm.

Vài tuần gần đây, giá các loại nguyên liệu thô quan trọng từ dầu mỏ đến yến mạch đồng loạt giảm, đưa chỉ số hàng hóa S&P GSCI trở lại mức trước khi xung đột ở Ukraine nổ ra vào cuối tháng 2.

Chỉ số S&P GSCI - theo dõi giá các mặt hàng năng lượng, kim loại, nông sản và gia súc - đứng ở mức 664,15 điểm trong phiên giao dịch ngày 6/7, giảm khoảng 20% so với các mức kỷ lục ghi nhận vào tháng 3 và tháng 6.

Giá dầu cũng đã hạ nhiệt và hiện giao dịch ở mức tăng nhẹ so với giá hồi tháng 2. Trong khi đó, giá đồng giảm gần 30% so với mức đỉnh ghi nhận hồi tháng 3. Giá lúa mỳ cũng giảm hơn 40% từ các mức kỷ lục gần đây.

Giá các mặt hàng tiêu dùng hàng ngày giảm mạnh làm dấy lên hy vọng rằng lạm phát sẽ hạ nhiệt trong năm nay. Việc này cũng là cơ sở để các ngân hàng trung ương như Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) không phải tăng lãi suất quá mạnh.

Tỷ lệ lạm phát tại Mỹ đang ở mức 8,6%, cao nhất 41 năm. Tuy nhiên, tính tới ngày 6/7, các nhà giao dịch trên thị trường tài chính dự báo lạm phát bình quân ở Mỹ sẽ chỉ ở mức 2,5% trong 5 năm tới, giảm mạnh so với mức dự báo 3,7% được đưa ra hồi tháng 3.

“Nhìn chung, chúng ta nên vui mừng với những gì đang diễn ra. Tất cả các chỉ số này đều nói lên cùng một điều: đó là tăng trưởng đang chậm lại và kéo theo đó là lạm phát chậm lại”, chiến lược gia thị trường Ben Laidler tại nền tảng giao dịch eToro, nhận định.

Mới đây, nhà kinh tế học từng đoạt giải Nobel Paul Krugman cho rằng "câu chuyện lạm phát mất kiểm soát giờ đây đã không còn”. Ông nói thêm rằng người tiêu dùng và các doanh nghiệp thấy nhẹ nhõm hơn khi giá dầu giảm.

Tuy vậy, theo giới phân tích, sự sụt giảm này là “con dao hai lưỡi”: Các nhà giao dịch và nhà đầu tư sẽ từ bỏ hàng hóa vì cho rằng tăng trưởng kinh tế sẽ chậm lại đáng kể, hoặc thậm chí tăng trưởng âm. Ngân hàng đầu tư Nomura tuần này dự báo sẽ xảy ra một làn sóng suy thoái trên khắp thế giới, bao gồm cả Mỹ.

Ngoài ra, vẫn có một số điểm cần lưu ý. Một là nhiều nhà phân tích dự báo giá dầu có thể tăng trở lại do sản lượng ở Nga giảm sau khi lệnh ngừng nhập khẩu dầu Nga của Liên minh châu Âu (EU) có hiệu lực. Điều này có thể làm tăng thêm áp lực với thị trường năng lượng.

Theo ông Warren Patterson, giám đốc chiến lược hàng hóa tại ngân hàng ING của Hà Lan, nhu cầu dầu tăng chậm hơn nhiều so với dự báo. Người tiêu dùng đã cắt giảm sử dụng năng lượng do giá cả leo thang.

Ông dự báo sản lượng dầu của Nga sẽ giảm khoảng 3 triệu thùng/ngày – tức mức khoảng 10 triệu thùng/ngày vào đầu năm nay – khi lệnh cấm của EU có hiệu lực và điều này sẽ khiến nguồn cung thị trường bị hạn chế.

Một vấn đề nữa là động lực tăng lạm phát không chỉ là giá cả hàng hóa. Theo ông Laidler của eToro, để lạm phát thực sự giảm, các ngân hàng trung ương sẽ phải tăng lãi suất đến mức mà ở đó tỷ lệ thất nghiệp tăng lên và đà tăng lương bắt đầu hạ nhiệt.

"Hàng hóa chỉ chiếm một phần ở đây. Còn rất nhiều yếu tố khác đang diễn ra. Tại Mỹ, thị trường lao động quan trọng hơn nhiều so với giá năng lượng", ông Laidler phân tích. "Việc giá hàng hóa sụt giảm có vẻ là một bước ngoặt đối với lạm phát. Nhưng điều đáng ngại là trước đây từng xảy ra sai lầm rồi. Chỉ thời gian và dữ liệu về chỉ số giá tiêu dùng (CPI) mới có thể trả lời được”.