Cung cấp thông tin về những kết quả nổi bật kinh tế - xã hội quý 3 và 9 tháng năm 2023 tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ, chiều 30/9, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết tăng trưởng GDP quý 3 đạt 5,33% đã vượt khỏi những mong đợi trước đây, đóng góp vào tăng trưởng GDP 9 tháng là 4,24%.

THỊ TRƯỜNG TRONG NƯỚC TRỞ THÀNH “BỆ ĐỠ”

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, điểm nhấn mà trong báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tham mưu Chính phủ, đó là nhiều chỉ số kinh tế vĩ mô quan trọng của nền kinh tế thì tháng sau cao hơn tháng trước, đóng góp vào tổng thể quý sau tốt hơn quý trước.

Mặc dù số không phải quá nhiều, nhưng như vậy đã là rất tốt so với bối cảnh kinh tế thế giới đang rất khó khăn. Nếu so sánh với quốc tế, với các nước trong khu vực, các nước trên thế giới thì tăng trưởng của chúng ta là cao. Trong khu vực châu Á, so với Malaysia, Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, chúng ta đều cao hơn, thậm chí hơn cả những nước châu Âu như Anh, Pháp, kể cả Mỹ.

Nói về hai động lực tăng trưởng, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết xuất khẩu hiện đang gặp rất nhiều khó khăn. Dù kết quả xuất siêu vẫn ở mức cao (21,68 tỷ USD) nhưng phần nhập khẩu lại giảm nhiều, điều này phản ánh đúng thực trạng tình hình thế giới khó khăn, thiếu đơn hàng khiến quy mô sản xuất trong nước bị thu hẹp khiến nhu cầu nhập khẩu nguyên, nhiên vật liệu thấp. Dù kết quả xuất nhập khẩu không đạt như kỳ vọng nhưng con số tăng trưởng từng tháng cho thấy, tháng sau ghi nhận tốt hơn tháng trước, và con số giảm về xuất khẩu cũng thấp dần đi qua từng tháng.

Đáng chú ý, theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, thị trường trong nước là điểm nhấn, nâng đỡ cho tăng trưởng. Khi thị trường xuất khẩu khó khăn, đơn hàng bị thiếu hụt thì việc quay về thị trường trong nước là tốt, mặc dù phát triển chưa như mong đợi nhưng có đóng góp tích cực. Rõ rệt nhất là tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 9 tăng 2,4% so với tháng trước; tính chung 9 tháng tăng 9,7% so với cùng kỳ.

“So với các năm trước đại dịch Covid-19 thì chưa bằng, nhưng trong bối cảnh kinh tế thế giới khó khăn thì việc quay về trong nước rất tích cực và đóng góp cho tăng trưởng,” ông Phương chia sẻ thêm.

Về đầu tư công, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết đây là động lực tăng trưởng rất quan trọng cho nền kinh tế. Theo số liệu từ Bộ Tài chính, ước thanh toán đến ngày 30/9/2023 đạt khoảng 363.310 tỷ đồng vốn đầu tư công, đạt 51,38% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cao hơn cùng kỳ năm 2023 cả về số tương đối và số tuyệt đối.

Trong khi đó, năm 2022, tỷ lệ giải ngân sau 9 tháng là 46,7%. Như vậy, tỷ lệ giải ngân 9 tháng năm nay đã cao hơn cùng kỳ năm ngoái 4,68 điểm phần trăm. Nếu so về con số tuyệt đối, cao hơn 110.000 tỷ đồng. “Với kết quả này, đầu tư công 9 tháng chưa có năm nào vượt qua mức 50%, song năm nay đã vượt qua mức này. Năm 2023 không giống các năm trước, vốn rất lớn và tỷ lệ đạt cao với 51,38%, cho thấy đây là kết quả rất tích cực”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh.

CHUẨN BỊ NGUỒN NHÂN LỰC CHO NGÀNH CÔNG NGHIỆP BÁN DẪN

Tại buổi họp báo, liên quan đến khả năng đáp ứng nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đến Việt Nam, cũng như chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đến Hoa Kỳ trong thời gian vừa qua đã mở ra rất nhiều cơ hội, trong đó có cơ hội phát triển khoa học công nghệ và ngành công nghiệp mới, cụ thể hơn là ngành công nghiệp bán dẫn. Đây là một trong những ngành công nghiệp đang chiếm ưu thế và chúng ta đang đón đầu để cố gắng vươn lên, đi đầu, dẫn trước.

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, ngành công nghiệp chip bán dẫn là ngành hết sức mới ở Việt Nam. Vì vậy, chúng ta phải có sự chuẩn bị hết sức kỹ lưỡng để đón nhận và phát triển nó một cách hiệu quả. Ở đây có rất nhiều khía cạnh để đề cập. Tuy nhiên, khía cạnh đào tạo nguồn nhân lực là khía cạnh mang tính chất nền tảng để chúng ta phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Trong thời gian tới, đào tạo nguồn nhân lực có nội dung hết sức mới là Thủ tướng Chính phủ vừa mới giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư một nhiệm vụ là khẩn trương xây dựng Đề án phát triển nguồn nhân lực trong ngành bán dẫn đến năm 2030.

Qua sơ bộ nghiên cứu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất 3 trụ cột chính đào tạo nhân lực phục vụ cho công nghiệp bán dẫn. Trụ cột đầu tiên mang tính lâu dài, dài hơi để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao chính là đào tạo đại học.

Để đào tạo được các kỹ sư, tiến sĩ, thạc sĩ giỏi về bán dẫn thì bắt buộc phải đào tạo đại học, và đòi hỏi sự hợp tác của ba đối tác hết sức quan trọng.

Đầu tiên là Nhà nước. Nhà nước cần có cơ chế tạo điều kiện cho các trường đại học, các viện đào tạo số lượng sinh viên đủ để phục vụ trong ngành công nghiệp bán dẫn. Hiện nay chúng ta vẫn còn thiếu hụt lực lượng này.

Đối tác thứ hai chúng ta cần tập trung đó là các viện và các trường đại học. Rõ ràng đối với các viện và các trường đại học, phải có một kế hoạch mang tính chất dài hơi là mở thêm các khoa, phòng đào tạo.  Có thể thuê hoặc hợp tác với các trường trên thế giới để có nguồn giáo viên dạy được cho học sinh, sinh viên Việt Nam về công nghiệp bán dẫn. Trên cơ sở đó chúng ta mới có sự hấp dẫn đối với sinh viên đăng ký học các khoa này.

Nhóm đối tác thứ ba hết sức quan trọng, nếu không chúng ta đào tạo sẽ lãng phí, không sử dụng được, đó chính là doanh nghiệp trong công nghiệp bán dẫn.

Trong hai chuyến thăm vừa rồi của Tổng thống Hoa Kỳ và Thủ tướng Chính phủ, rất mừng là có nhiều doanh nghiệp chip bán dẫn của Hoa Kỳ rất quan tâm đến thị trường Việt Nam, và bày tỏ ý định sẽ đầu tư tại Việt Nam. Không những thế họ còn hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam để có các hoạt động ở bên Hoa Kỳ.

Hy vọng rằng với nhu cầu của các doanh nghiệp đầu tư chip bán dẫn tại Việt Nam có thể khắc phục được số lượng dự kiến chúng ta đào tạo sinh viên cho ngành chip bán dẫn.

Trụ cột thứ hai hết sức quan trọng mà hiện nay chúng ta còn thiếu là đào tạo kỹ sư, người lao động, chúng tôi gọi tắt là kỹ thuật viên, những người cụ thể làm việc trong lĩnh vực này.

Trụ cột cuối cùng là huy động nhân tài trong lĩnh vực bán dẫn của Việt Nam. Một nhân tài có thể dẫn dắt được hàng chục, hàng trăm người đi theo. Và việc thu hút nhân tài trong công nghiệp bán dẫn, đặc biệt ở Việt Nam, là việc hết sức quan trọng.

Với ba trụ cột đấy, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành địa phương, các doanh nghiệp, các nhà khoa học cố gắng hoàn thành đề án này theo đúng tiến độ đề ra.