Hạ "hàng rào" vốn đầu tư xuống 6.000 tỉ để kích hoạt ngành bán dẫn Việt Nam

Ngày 17/12, hội thảo "Xây dựng chính sách và giải pháp thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam" do Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin (Bộ Khoa học và Công nghệ), Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh và SUN Edu tổ chức tại Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP. Hồ Chí Minh (SIHUB). 

HẠ THẤP "HÀNG RÀO" VỐN ĐẦU TƯ VÀO NGÀNH BÁN DẪN

Ngành công nghiệp bán dẫn đang trở thành một trong những lĩnh vực chiến lược quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của Việt Nam. Với những chính sách ưu đãi và sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ, Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế của mình trên bản đồ công nghệ toàn cầu.

Một trong những cú hích lớn cho ngành bán dẫn Việt Nam là việc ban hành Luật Công nghiệp Công nghệ số, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Luật này không chỉ thiết lập các tiêu chuẩn mới về vốn đầu tư và cơ chế thuế, mà còn tạo ra một hành lang pháp lý thông thoáng cho các nhà đầu tư công nghệ.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó cục trưởng tập sự Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết: Luật Công nghiệp công nghệ số đã quy định các nguyên tắc phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam với trọng tâm là phát triển chip bán dẫn có tính đột phá trong các ngành, lĩnh vực, liên kết chặt chẽ với hệ sinh thái bán dẫn toàn cầu.

Đồng thời phát triển công nghiệp bán dẫn phải đồng bộ với công nghiệp điện tử, khuyến khích thu hút đầu tư nước ngoài, huy động nguồn lực trong và ngoài nước nhằm thúc đẩy phát triển công nghiệp bán dẫn, hướng tới làm chủ công nghệ, thiết kế và sản xuất chip bán dẫn.

Đặc biệt, Luật Công nghiệp Công nghệ số đã điều chỉnh "hàng rào" này xuống mức thực tế hơn. Cụ thể, các dự án đầu tư trong lĩnh vực công nghiệp bán dẫn chỉ cần đạt quy mô vốn từ 6.000 tỉ đồng là đã đủ điều kiện để kích hoạt gói cơ chế ưu đãi đặc biệt. Điều này mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp tầm trung, đặc biệt là các công ty thiết kế chip fabless, vốn dựa nhiều vào chất xám hơn là tài sản cố định.

Hay chính sách miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 4 năm đầu và giảm 50% trong 9 năm tiếp theo là động lực lớn để các công ty chuyển dịch từ gia công sang làm chủ công nghệ lõi.

Bên cạnh đó, việc cho phép nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng với điều kiện tuổi thiết bị không quá 20 năm cũng là một bước đi quan trọng. Điều này giúp các doanh nghiệp tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu, đồng thời tận dụng được các dây chuyền công nghệ từ các thị trường phát triển.

Đặc biệt, cơ chế "miễn trừ" dành cho giáo dục và nghiên cứu đã mở đường cho các trường đại học và viện nghiên cứu tiếp nhận thiết bị chuyển giao, giải quyết tình trạng thiếu trang thiết bị thực hành.

Chính sách này được giới chuyên môn đánh giá là động lực để các công ty chuyển dịch từ gia công đơn thuần sang làm chủ công nghệ lõi. Ngoài ra, việc miễn tiền thuê đất và thuê mặt nước trong suốt thời gian thực hiện dự án cũng giúp giảm đáng kể gánh nặng chi phí đầu tư ban đầu. 

THÁCH THỨC NGUỒN NHÂN LỰC CHẤT LƯỢNG CAO

Theo các chuyên gia, thách thức lớn nhất đối với ngành bán dẫn Việt Nam hiện nay là nguồn nhân lực. Mặc dù có lợi thế về nhân lực khoa học công nghệ, nhưng tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp ngành kỹ thuật làm việc trong công nghiệp bán dẫn vẫn còn thấp.

Ông Huỳnh Thành Đạt, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, cho biết công nghiệp bán dẫn đã vượt khỏi khuôn khổ sản xuất công nghệ cao thuần túy để trở thành hạ tầng chiến lược của nền kinh tế số và xã hội số, liên quan đến an ninh công nghệ và năng lực tự chủ quốc gia. Chiến lược phát triển ngành đến năm 2030, tầm nhìn 2050, đòi hỏi cách tiếp cận bài bản, dài hạn để đi vào thực chất.

Ngoài ra, khu vực kinh tế tư nhân cần được xác định là lực lượng đồng hành quan trọng, có vai trò dẫn dắt, đặc biệt là doanh nghiệp khởi nghiệp, nhằm hình thành năng lực nội sinh và tăng cường liên kết với khu vực FDI. Việc phát triển nhân lực phải đặt trong tổng thể đột phá giáo dục và đào tạo, đổi mới mạnh mẽ mô hình theo hướng gắn kết chặt chẽ giữa: Nhà nước, Nhà trường, và Doanh nghiệp.

Để giải quyết vấn đề này, mô hình đào tạo theo đơn đặt hàng doanh nghiệp đã được triển khai, giúp rút ngắn khoảng cách giữa đào tạo và nhu cầu thực tế. Đồng thời, việc miễn giấy phép lao động và cấp thị thực dài hạn cho chuyên gia nước ngoài cũng là một giải pháp thu hút nhân tài quốc tế.

Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Mạnh Cường cho biết TP. Hồ Chí Minh hiện đang tận dụng diện mạo mới sau việc sắp xếp quy hoạch, đã kiến tạo nên một hệ sinh thái bán dẫn hội tụ ba yếu tố then chốt. Các yếu tố này, bao gồm: bộ não R&D và nguồn nhân lực; trung tâm sản xuất và logistics.

Đặc biệt, khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu, với cảng Cái Mép - Thị Vải và sự kết nối trực tiếp với sân bay quốc tế Long Thành, đảm bảo chuỗi cung ứng vật liệu tinh khiết và vận chuyển sản phẩm chip đi toàn cầu với tốc độ nhanh, chi phí tiết kiệm.

“TP. Hồ Chí Minh cũng cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho nhà đầu tư, tận dụng các cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 98 của Quốc hội để thiết lập các khu chức năng trong khu thương mại tự do. Thành phố khẳng định sẽ là khách hàng lớn nhất cho sản phẩm chip bán dẫn, đồng thời đảm bảo cung cấp năng lượng ổn định, hạ tầng kết nối số tốt nhất và nâng cao chất lượng sống nhằm thu hút các chuyên gia", ông Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh.