Hải Phòng kiến tạo để trở thành thành phố cảng biển hiện đại tầm quốc tế

Tại Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm Hành trình Độc lập-Tự do-Hạnh phúc”, khai mạc ngày 28/8/2025 tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia (Đông Anh, Hà Nội), Hải Phòng đã cho thấy sức mạnh tổng hợp của mình qua những thành tựu nổi bật được giới thiệu.

Tuy nhiên, những thành tựu đó vẫn chưa xứng với tiềm năng và kỳ vọng của Hải Phòng. Với Nghị quyết 226/2025/QH15 của Quốc hội khóa 15, Hải Phòng đang đứng trước cơ hội để bứt phá trở thành thành phố có trình độ phát triển cao trong nhóm đầu châu Á và thế giới vào năm 2045.

Ngày 1/7/2025, Hải Phòng và Hải Dương chính thức sáp nhập theo Nghị quyết 60-NQ/TW và Nghị quyết 202/2025/QH15, tạo nên một “Thành phố Hải Phòng” mới với dân số khoảng 4,6 triệu người, diện tích hơn 3.200 km2 và quy mô kinh tế đứng thứ 2 cả nước.

Với những thành tựu nổi bật được giới thiệu tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia, Hải Phòng đã khẳng định được vị thế của mình trên “bản đồ” kinh tế của cả nước. Tại đây, Hải Phòng được mô phỏng như một đô thị năng động, hội nhập và phát triển bền vững với chủ đề “Hải Phòng – Niềm tin và khát vọng vươn mình”.

HẢI PHÒNG KHÁT VỌNG VƯƠN RA BIỂN LỚN

Trước sáp nhập, Hải Phòng (cũ) đã liên tục duy trì tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) tăng trưởng ở mức hai con số trong 10 năm liên tiếp, riêng năm 2024 đạt 10,55%. Thành phố đứng thứ 5 cả nước về quy mô kinh tế với 446 nghìn tỷ đồng, đồng thời dẫn đầu các chỉ số cải cách hành chính (PCI, PAR Index, SIPAS).

Với lợi thế cảng biển nước sâu Lạch Huyện, Hải Phòng đã trở thành cửa ngõ quan trọng trong chuỗi logistics quốc tế, thu hút hơn 33,25 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu năm 2024. Các dự án công nghiệp công nghệ cao như sản xuất ôtô, điện tử, vi mạch… góp phần đưa thành phố trở thành điểm sáng về thu hút FDI.

Còn Hải Dương (cũ) đã là trung tâm công nghiệp và nông nghiệp lớn của Đồng bằng sông Hồng, GRDP Hải Dương giai đoạn 2021 – 2025 tăng bình quân 9,8%/năm, nằm trong nhóm cao nhất cả nước. Các khu công nghiệp lớn thu hút hàng loạt dự án sản xuất linh kiện, điện tử, dệt may…

Về văn hóa – xã hội, cả Hải Phòng và Hải Dương đều được biết đến như “đất học” với hơn 637 tiến sĩ, trong đó có những nhân vật lịch sử tiêu biểu như Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Thị Duệ,… ngày nay có nhiều học sinh đạt giải quốc tế trong Olympic Sinh học, Vật lý…

Ngoài ra, Hải Dương còn khẳng định vai trò bảo tồn văn hóa truyền thống qua những di sản quý giá như Côn Sơn – Kiếp Bạc, gốm Chu Đậu. Sự kết hợp hai địa phương tạo nên một bức tranh phát triển toàn diện “từ quá khứ hào hùng đến hiện tại năng động” trên các mặt công nghiệp – dịch vụ – nông nghiệp – văn hóa… Cả hai địa phương đều có nhiều sản phẩm OCOP chất lượng cao.

Ông Lê Ngọc Châu, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân TP.Hải Phòng, cho biết GRDP của Hải Phòng 6 tháng đầu năm 2025 ước đạt hơn 209.600 tỷ đồng, tăng 11,2% so với cùng kỳ năm 2024 (gấp 1,5 lần bình quân cả nước), xếp thứ 2/34 tỉnh, thành phố toàn quốc.

Thu ngân sách nhà nước đạt trên 100.000 tỷ đồng, trong đó thu nội địa trên 58.400 tỷ đồng, thu xuất nhập khẩu trên 41.300 tỷ đồng. Vốn đầu tư thực hiện đạt trên 139.800 tỷ đồng, tăng gần 19% so với cùng kỳ năm 2024. Thu hút FDI đạt khoảng 1,3 tỷ USD. Các con số trên phản ánh sức bật mạnh mẽ ngay cả trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động.

Từ ngày 1/7/2025, mô hình chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động cơ bản ổn định, 114 xã, phường, đặc khu vận hành đáp ứng tốt hơn yêu cầu phát triển. Đồng thời, Hải Phòng đã triển khai dự án lớn (bến cảng Lạch Huyện, Khu kinh tế chuyên biệt, Quy hoạch đô thị); công nhận hoàn thành nông thôn mới năm 2024; tổ chức thành công các sự kiện như Hội nghị Xúc tiến đầu tư năm 2025; xóa nhà tạm, dột nát sớm hơn kế hoạch.

BA VẤN ĐỀ THEN CHỐT ĐỂ HẢI PHÒNG HÀNH TRÌNH KIẾN TẠO

Tại buổi làm việc của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính với lãnh đạo Thành ủy Hải Phòng vào ngày 28/8/2025, Thủ tướng đã ghi nhận, đánh giá cao những kết quả đạt được của Hải Phòng và cơ bản tán thành với dự thảo các văn kiện đã triển khai thực hiện theo tinh thần Chỉ thị số 45-CT/TW…

Có thể nói Nghị quyết 226/2025/QH15 ngày 27/6/2025 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.Hải Phòng, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025, là “cú hích” chiến lược giúp Hải Phòng đột phá phát triển giai đoạn 2026-2030, hiện thực hóa mục tiêu Nghị quyết số 45-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Nghị quyết này gồm 12 điều, với 6 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù, cho phép thí điểm một số cơ chế, chính sách nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi để Hải Phòng vươn mình trở thành cực tăng trưởng kinh tế hàng đầu miền Bắc.

Đó là: thành lập Khu thương mại tự do Đình Vũ – Cát Hải với chính sách ưu đãi vượt trội, miễn thị thực, thuế và hành chính; tăng khả năng chủ động trong đầu tư lớn và điều chỉnh chủ trương đầu tư đã phê duyệt; được giữ lại phần lớn thu ngân sách và vay nợ trong giới hạn pháp luật và các nhóm chính sách khác như quy hoạch, khoa học – công nghệ, nhân lực chất lượng cao cũng được thí điểm.

Theo ông Lê Ngọc Châu, hiện Hải Phòng đang tập trung chỉ đạo việc thực hiện Nghị quyết số 226, trong đó tập trung triển khai hiệu quả Khu kinh tế phía Nam TP.Hải Phòng, Khu kinh tế chuyên biệt phía Tây TP.Hải Phòng và đặc biệt là khu thương mại tự do của thành phố.

Để thực hiện hiệu quả Nghị quyết 226, Hải Phòng đã và đang mạnh dạn chuyển đổi quản lý từ hành chính sang kiến tạo. Trong đó, chính quyền không chỉ ban hành chính sách và kiểm soát mà còn phải chủ động mở đường, tạo điều kiện, đồng hành cùng doanh nghiệp và người dân. Theo đó, Hải Phòng sẽ kiến tạo tập trung vào ba vấn đề.

Thứ nhất, nâng cao năng lực lãnh đạo và bộ máy chính quyền hai cấp. Bộ máy không chỉ quản lý hành chính mà phải chuyển sang thiết kế chính sách, hỗ trợ phát triển, thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Hải Phòng sẽ tập trung đào tạo, luân chuyển cán bộ về quản trị đô thị, quản trị cảng biển, logistics quốc tế.

Mới đây, ông Lê Tiến Châu, Bí thư Thành ủy Hải Phòng, đã yêu cầu Ban Tổ chức Thành ủy sớm xây dựng kế hoạch luân chuyển, bố trí lại cán bộ chưa phù hợp sở trường. Sở Nội vụ cũng rà soát, bổ sung đội ngũ cán bộ cơ sở để bảo đảm hiệu quả công việc, không để cơ chế “xin - cho” xuất hiện.

Thứ hai, dù Nghị quyết 226 là cần thiết nhưng mới là điều kiện cần vì nó chưa thể đảm bảo giúp Hải Phòng chuyển hóa thành hiệu quả phát triển. Vì vậy, Hải Phòng sẽ xây dựng hạ tầng hiện đại và nguồn lực chất lượng cao. Hải Phòng đang tập trung vào các hạ tầng về cảng – logistics; hạ tầng kết nối đường sắt, đường bộ và hàng không và kết nối vùng; hạ tầng số, xây dựng nền tảng dữ liệu đô thị thông minh, quản trị chuỗi cung ứng bằng AI, blockchain trong logistics.

Về nguồn nhân lực, Hải Phòng liên kết với các trường đại học lớn, doanh nghiệp quốc tế để đào tạo chuyên gia về logistics, quản trị chuỗi cung ứng, công nghệ cảng biển. Đây là yếu tố quyết định thành công của Khu thương mại tự do.

Thứ ba, Hải Phòng đang tạo nên sự đồng thuận và niềm tin của xã hội. Đó là chỗ dựa vững chắc cho một chính quyền địa phương kiến tạo. Người dân và doanh nghiệp không chỉ là đối tượng quản lý mà phải trở thành đối tác phát triển. Đối thoại định kỳ với cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề để tháo gỡ vướng mắc, cùng xây dựng chính sách. Minh bạch thông tin về quy hoạch, đầu tư, ngân sách để hạn chế tiêu cực và củng cố niềm tin. Nếu không có sự đồng thuận, những dự án lớn có thể vấp phải phản ứng xã hội, làm chậm lại tiến trình phát triển.

Với những nỗ lực này, Bí thư Thành ủy TP.Hải Phòng khẳng định sau sáp nhập, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể TP.Hải Phòng sẵn sàng vượt qua mọi thách thức, bước vào một trang sử mới đưa Hải Phòng trở thành một thành phố cảng biển quốc tế hiện đại, là trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục, đào tạo, khoa học - công nghệ tầm cỡ quốc tế.