TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Khi doanh nghiệp nước ngoài “lấn sân” thu mua cà phê
Thị trường cà phê biến động mạnh do giá cả tăng cao nhưng khối lượng mua bán tăng theo không đáng kể
Giá cà phê trong nước từ 27/2-3/3/2011 tăng bất thường, đạt tới đỉnh cao mới, vượt qua kỷ lục năm 1994. Thị trường cà phê biến động mạnh do giá cả tăng cao nhưng khối lượng mua bán tăng theo không đáng kể, liệu có hiện tượng găm hàng đợi tăng giá?
Sau 3 ngày giảm liên tiếp, ngày 3/3, giá cà phê lại lập kỷ lục mới. Tại tỉnh Đăk Lăk giá thu mua là 46.200 đồng/kg, tại Lâm Đồng, Gia Lai là 46.000 đồng, Đắc Nông là 46.500 đồng/kg. Trong tuần giá cà phê thu mua dao động quanh mức 45.000 đồng/kg.
Ông Lương Văn Tự, Chủ tịch Hiệp hội cà phê-ca cao Việt Nam cho biết, giá cà phê tăng, nguyên nhân là mất mùa, thiếu nước do biến đổi thời tiết bất thường ở Indonesia cũng bị ảnh hưởng nặng.
Còn ở Colombia do cà phê già, hiện đang thay thế và cũng bị ảnh hưởng thời tiết. Tồn kho của các vụ trước còn lại rất thấp, từ đó cũng đẩy giá lên. Nhu cầu của thế giới lại tăng, kinh tế bắt đầu phục hồi”.
Tuy giá lên cao nhưng người trồng cà phê và các nhà đầu cơ nhỏ lẻ lại ngại bán ra vì vẫn còn mong giá lên cao thêm. Điều này đã làm thị trường xôn xao song số lượng giao dịch vẫn chưa tăng cao.
Theo Hiệp hội Cà phê-ca cao Việt Nam năm 2010, cả nước xuất khẩu đạt hơn 1,1 triệu tấn cà phê, tổng kim ngạch đạt hơn 1,7 tỷ USD. Năm nay thị trường cà phê tốt, giá tăng cao, dự kiến tổng kim ngạch xuất khẩu có thể đạt khoảng 2 tỷ USD.
Trong bối cảnh mùa vụ năm nay, được dự báo có nhiều khả năng cà phê sẽ được mùa và trúng giá, nhưng vẫn đang có những bất ổn xảy ra. Giá tăng, người được hưởng lợi đầu tiên là nông dân. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp trong nước cho rằng một số doanh nghiệp nước ngoài tự ý xây dựng mạng lưới thu gom cà phê trực tiếp trong dân ở các tỉnh Tây Nguyên.
Trước sự việc này, ông Lương Văn Tự cho biết: “Hiệp hội đã kiến nghị các bộ, ngành có liên quan, đã gửi văn bản cho các sở công thương và sở kế hoạch - đầu tư của các tỉnh có cà phê để xử lý, giải quyết theo pháp luật”.
Thông tư số 09 ngày 17/7/2007 của Bộ Công Thương đã nêu rõ: “doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã được cấp phép thực hiện quyền xuất khẩu không được lập cơ sở để thu mua hàng xuất khẩu”.
Điều dễ thấy là việc doanh nghiệp nước ngoài cố tình lấn sân và làm trái với quy định của nhà nước là việc làm không thể chấp nhận được, song nhìn thẳng vào vấn đề thì doanh nghiệp trong nước cũng nên tự trách mình trước.
Nếu như các doanh nghiệp trong nước biết liên kết lại và chịu đầu tư xây dựng vùng nguyên liệu trực tiếp xuống nông dân thì rất khó để chuyện này xảy ra. Bởi lẽ người nông dân vốn dĩ chịu thiệt thòi rất nhiều trong sản xuất và tiêu thụ, vì vậy họ chỉ chấp nhận bán nông sản của mình cho nơi mà họ được đãi ngộ tốt.
Nhất là trong thời điểm mùa vụ qua, giá cà phê tăng cao nhưng chi phí vật tư đầu vào như xăng, dầu để tưới rẫy, công lao động, phân bón thuốc trừ sâu cũng tăng không kém.
Đó là chưa kể có một thực tế là hầu hết người trồng cà phê không được hưởng lợi khi giá cà phê tăng cao. Họ đã bán sớm cà phê khi mùa vụ sản xuất vừa kết thúc, nhằm có tiền để trang trải nợ nần và đầu tư vụ mới.
Anh Nguyễn Văn Hòa, huyện Cư M Gar tỉnh Đăk Lăk cho biết, gia đình anh làm 2 ha cà phê theo tiêu chuẩn 4 C. Do vụ năm trước giá cà phê thấp dẫn đến thua lỗ nên năm nay anh phải chấp nhận vay tiền bên ngoài với lãi suất cao. Vì thế khi thu hoạch xong anh bán ngay để trả nợ chứ không dám gìm hàng chờ giá lên.
Thương lái mua tại vườn là 34.000 đồng/kg, nhưng nếu tính theo mức giá hiện tại đã hơn 46.000 đồng/kg thì số tiền mà anh bị thiệt cũng vài chục triệu đồng. Mặc dù giá cà phê tăng cao nhưng nhiều nông dân vẫn không vui vì một số lượng lớn đã được bán trước tết khi giá vẫn còn thấp.
Ông Trần Trọng Lưu, Phó phòng Quản lý thương mại, Sở Công Thương Đăk Lăk cho biết: “Đăk Lăk có khoảng 80% diện tích cà phê là nông hộ nhỏ, họ thu hoạch phải bán sản phẩm để có vốn đầu tư trở lại, do đó sau một vụ không còn bao nhiêu lời”.
Theo Hiệp hội cà phê - cacao Việt Nam, cả nước hiện có trên 140 doanh nghiệp tổ chức thu mua và xuất khẩu cà phê, đồng thời bán lại cho khoảng 20 doanh nghiệp nước ngoài có nhà máy hoặc cơ quan đại diện tại Việt Nam.
Còn theo ông Lương Văn Tự, hiện có quá nhiều người cạnh tranh mua để bán cho nhà nhập khẩu nước ngoài. Các nhà nhập khẩu này bán lại cho 8 nhà rang xay cà phê lớn nhất thế giới.
Để kiểm soát ngăn ngừa hiện tượng ép giá thu mua, hạ giá xuất khẩu từ các nhà xuất khẩu và thương nhân nước ngoài, các doanh nghiệp chế biến, kinh doanh cà phê Việt Nam phải được vay đủ vốn lưu động và có thể chủ động điều tiết lượng hàng bán ra. Đó là một trong những nội dung vừa được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trình Chính phủ xem xét bổ sung sửa đổi dự thảo quyết định về cơ chế chính sách hỗ trợ tiêu thụ cà phê.
Bộ này cho rằng việc hỗ trợ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp vay vốn không tiến hành tràn lan mà cần có chọn lọc các doanh nghiệp xuất khẩu hàng đầu có uy tín. Bộ cũng đề xuất những chế tài, xử lý doanh nghiệp vi phạm và giao trách nhiệm giám sát cho Hiệp hội cà phê-cacao Việt Nam.
Mặt khác cần ngăn ngừa hiện tượng ép giá thu mua, ảnh hưởng đến đời sống người trồng cà phê. Các doanh nghiệp thu mua cà phê của nông dân theo hợp đồng, với giá cả trên sàn, giao UBND tỉnh và Hiệp hội cà phê-cacao Việt Nam thống nhất qui định.
Về việc hỗ trợ trực tiếp người dân khi có rủi ro về thị trường và giá cả, Bộ đề nghị trong trường hợp giá cà phê trên thị trường trong nước xuống so với giá thành sản xuất bình quân, căn cứ vào sản lượng cà phê tiêu thụ trong năm có xác nhận của chính quyền địa phương, Nhà nước hỗ trợ trực tiếp 100% lãi suất vốn vay cho người trồng cà phê để mua vật tư, phân bón phục vụ sản xuất và chăm sóc cà phê.
Sau 3 ngày giảm liên tiếp, ngày 3/3, giá cà phê lại lập kỷ lục mới. Tại tỉnh Đăk Lăk giá thu mua là 46.200 đồng/kg, tại Lâm Đồng, Gia Lai là 46.000 đồng, Đắc Nông là 46.500 đồng/kg. Trong tuần giá cà phê thu mua dao động quanh mức 45.000 đồng/kg.
Ông Lương Văn Tự, Chủ tịch Hiệp hội cà phê-ca cao Việt Nam cho biết, giá cà phê tăng, nguyên nhân là mất mùa, thiếu nước do biến đổi thời tiết bất thường ở Indonesia cũng bị ảnh hưởng nặng.
Còn ở Colombia do cà phê già, hiện đang thay thế và cũng bị ảnh hưởng thời tiết. Tồn kho của các vụ trước còn lại rất thấp, từ đó cũng đẩy giá lên. Nhu cầu của thế giới lại tăng, kinh tế bắt đầu phục hồi”.
Tuy giá lên cao nhưng người trồng cà phê và các nhà đầu cơ nhỏ lẻ lại ngại bán ra vì vẫn còn mong giá lên cao thêm. Điều này đã làm thị trường xôn xao song số lượng giao dịch vẫn chưa tăng cao.
Theo Hiệp hội Cà phê-ca cao Việt Nam năm 2010, cả nước xuất khẩu đạt hơn 1,1 triệu tấn cà phê, tổng kim ngạch đạt hơn 1,7 tỷ USD. Năm nay thị trường cà phê tốt, giá tăng cao, dự kiến tổng kim ngạch xuất khẩu có thể đạt khoảng 2 tỷ USD.
Trong bối cảnh mùa vụ năm nay, được dự báo có nhiều khả năng cà phê sẽ được mùa và trúng giá, nhưng vẫn đang có những bất ổn xảy ra. Giá tăng, người được hưởng lợi đầu tiên là nông dân. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp trong nước cho rằng một số doanh nghiệp nước ngoài tự ý xây dựng mạng lưới thu gom cà phê trực tiếp trong dân ở các tỉnh Tây Nguyên.
Trước sự việc này, ông Lương Văn Tự cho biết: “Hiệp hội đã kiến nghị các bộ, ngành có liên quan, đã gửi văn bản cho các sở công thương và sở kế hoạch - đầu tư của các tỉnh có cà phê để xử lý, giải quyết theo pháp luật”.
Thông tư số 09 ngày 17/7/2007 của Bộ Công Thương đã nêu rõ: “doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã được cấp phép thực hiện quyền xuất khẩu không được lập cơ sở để thu mua hàng xuất khẩu”.
Điều dễ thấy là việc doanh nghiệp nước ngoài cố tình lấn sân và làm trái với quy định của nhà nước là việc làm không thể chấp nhận được, song nhìn thẳng vào vấn đề thì doanh nghiệp trong nước cũng nên tự trách mình trước.
Nếu như các doanh nghiệp trong nước biết liên kết lại và chịu đầu tư xây dựng vùng nguyên liệu trực tiếp xuống nông dân thì rất khó để chuyện này xảy ra. Bởi lẽ người nông dân vốn dĩ chịu thiệt thòi rất nhiều trong sản xuất và tiêu thụ, vì vậy họ chỉ chấp nhận bán nông sản của mình cho nơi mà họ được đãi ngộ tốt.
Nhất là trong thời điểm mùa vụ qua, giá cà phê tăng cao nhưng chi phí vật tư đầu vào như xăng, dầu để tưới rẫy, công lao động, phân bón thuốc trừ sâu cũng tăng không kém.
Đó là chưa kể có một thực tế là hầu hết người trồng cà phê không được hưởng lợi khi giá cà phê tăng cao. Họ đã bán sớm cà phê khi mùa vụ sản xuất vừa kết thúc, nhằm có tiền để trang trải nợ nần và đầu tư vụ mới.
Anh Nguyễn Văn Hòa, huyện Cư M Gar tỉnh Đăk Lăk cho biết, gia đình anh làm 2 ha cà phê theo tiêu chuẩn 4 C. Do vụ năm trước giá cà phê thấp dẫn đến thua lỗ nên năm nay anh phải chấp nhận vay tiền bên ngoài với lãi suất cao. Vì thế khi thu hoạch xong anh bán ngay để trả nợ chứ không dám gìm hàng chờ giá lên.
Thương lái mua tại vườn là 34.000 đồng/kg, nhưng nếu tính theo mức giá hiện tại đã hơn 46.000 đồng/kg thì số tiền mà anh bị thiệt cũng vài chục triệu đồng. Mặc dù giá cà phê tăng cao nhưng nhiều nông dân vẫn không vui vì một số lượng lớn đã được bán trước tết khi giá vẫn còn thấp.
Ông Trần Trọng Lưu, Phó phòng Quản lý thương mại, Sở Công Thương Đăk Lăk cho biết: “Đăk Lăk có khoảng 80% diện tích cà phê là nông hộ nhỏ, họ thu hoạch phải bán sản phẩm để có vốn đầu tư trở lại, do đó sau một vụ không còn bao nhiêu lời”.
Theo Hiệp hội cà phê - cacao Việt Nam, cả nước hiện có trên 140 doanh nghiệp tổ chức thu mua và xuất khẩu cà phê, đồng thời bán lại cho khoảng 20 doanh nghiệp nước ngoài có nhà máy hoặc cơ quan đại diện tại Việt Nam.
Còn theo ông Lương Văn Tự, hiện có quá nhiều người cạnh tranh mua để bán cho nhà nhập khẩu nước ngoài. Các nhà nhập khẩu này bán lại cho 8 nhà rang xay cà phê lớn nhất thế giới.
Để kiểm soát ngăn ngừa hiện tượng ép giá thu mua, hạ giá xuất khẩu từ các nhà xuất khẩu và thương nhân nước ngoài, các doanh nghiệp chế biến, kinh doanh cà phê Việt Nam phải được vay đủ vốn lưu động và có thể chủ động điều tiết lượng hàng bán ra. Đó là một trong những nội dung vừa được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trình Chính phủ xem xét bổ sung sửa đổi dự thảo quyết định về cơ chế chính sách hỗ trợ tiêu thụ cà phê.
Bộ này cho rằng việc hỗ trợ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp vay vốn không tiến hành tràn lan mà cần có chọn lọc các doanh nghiệp xuất khẩu hàng đầu có uy tín. Bộ cũng đề xuất những chế tài, xử lý doanh nghiệp vi phạm và giao trách nhiệm giám sát cho Hiệp hội cà phê-cacao Việt Nam.
Mặt khác cần ngăn ngừa hiện tượng ép giá thu mua, ảnh hưởng đến đời sống người trồng cà phê. Các doanh nghiệp thu mua cà phê của nông dân theo hợp đồng, với giá cả trên sàn, giao UBND tỉnh và Hiệp hội cà phê-cacao Việt Nam thống nhất qui định.
Về việc hỗ trợ trực tiếp người dân khi có rủi ro về thị trường và giá cả, Bộ đề nghị trong trường hợp giá cà phê trên thị trường trong nước xuống so với giá thành sản xuất bình quân, căn cứ vào sản lượng cà phê tiêu thụ trong năm có xác nhận của chính quyền địa phương, Nhà nước hỗ trợ trực tiếp 100% lãi suất vốn vay cho người trồng cà phê để mua vật tư, phân bón phục vụ sản xuất và chăm sóc cà phê.
