Không chỉ suy giảm đơn hàng xuất khẩu, Việt Nam còn đối diện nguy cơ mất hẳn đơn hàng
Ánh Tuyết
11/07/2023, 17:00
Theo PGS.TS. Phạm Thế Anh, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, một trong những nguy cơ Việt Nam đang phải đối mặt không chỉ là suy giảm cầu tiêu dùng hàng hóa từ nước ngoài mà là nguy cơ mất hẳn đơn hàng...
PGS.TS. Phạm Thế Anh, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân phát biểu tại tọa đàm Kinh tế vĩ mô giữa năm 2023 với chủ đề: "Phục hồi tổng cầu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh mới". Ảnh: Việt Dũng.
Ngày 11/7, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân và Tạp chí Kinh tế Việt Nam phối hợp tổ chức tọa đàm Kinh tế vĩ mô giữa năm 2023 với chủ đề: "Phục hồi tổng cầu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh mới", nhằm đánh giá toàn diện về nền kinh tế và tổng cầu, để từ đó chuẩn đoán những thách thức và cơ hội cho sự phát triển của kinh tế Việt Nam trong thời gian sắp tới.
NGUY CƠ TĂNG TRƯỞNG THẤP KÉO DÀI
Chia sẻ tại toạ đàm, PGS.TS. Phạm Thế Anh, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân thẳng thắn cho rằng nền kinh tế có dấu hiệu hồi phục chỉ mang tính khích lệ, còn nhìn sâu vào bản chất sẽ thấy nền kinh tế còn rất nhiều khó khăn. Theo đó, có thể phác hoạ bức tranh kinh tế của Việt Nam qua vài điểm trọng yếu.
Một là,tăng trưởng hồi phục nhẹ nhưng nguy cơ tăng trưởng thấp có thể kéo dài.
Theo ghi nhận, tăng trưởng trung bình của nền kinh tế Việt Nam qua các giai đoạn đang giảm dần, bắt đầu từ khi đổi mới, vào thập kỷ 90 tăng trưởng ở mức 7,6%, sau đó giảm dần qua các thời kỳ tiếp theo.
"Nguyên nhân chủ yếu là thiếu các chính sách mang tính cải cách dài hạn về nền kinh tế, đặc biệt là các chính sách trọng cung. Trong thập kỷ hiện nay, các chính sách liên quan tới cải cách môi trường kinh doanh, cải cách doanh nghiệp nhà nước hay các chính sách liên quan đến thuế, phí, khuyến khích khi đầu tư vào khu tư nhân hay thúc đẩy khoa học công nghệ rất vắng bóng. Do vậy sẽ kéo tốc độ tăng trưởng trung bình dài hạn của nền kinh tế xuống thấp dần", ông Thế Anh đánh giá.
Tốc độ tăng trưởng trung bình đang chậm lại qua các giai đoạn và tốc độ tăng trưởng trong ngắn hạn trở nên biến động hơn.
Hai là, khu vực công nghiệp, đặc biệt sản xuất chế biến chế tạo, cấu phần lõi của nền kinh tế, sử dụng rất nhiều lao động và đóng góp khoảng 1/4 GDP đang chịu ảnh hưởng mạnh nhất.
Ba là, cả ba thành phần tổng cầu đều có xu hướng đều đều suy yếu.
TỔNG CẦU SUY YẾU
Liên quan đến sự sụt giảm các cấu phần trong tổng cầu, theo ghi nhận, nửa đầu năm, hoạt động đầu tư nhìn chung chưa đạt được mức kỳ vọng. Theo đó, tình hình thanh toán vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước ước thực hiện 6 tháng kế hoạch năm 2023 đạt 215.578,9 tỷ đồng, bằng 30,49% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, tăng khá nhiều so với cùng kỳ năm 2022. Tuy nhiên, trong vòng 6 tháng tới, lượng giải ngân cần đạt gần 500 nghìn tỷ đồng mới đạt kế hoạch đề ra.
Bên cạnh đó, vốn thực hiện từ khu vực ngoài nhà nước 6 tháng đầu năm 2023 tăng 2% so với cùng kỳ, tuy nhiên mức tăng này trong năm 2022 là 9,5%.
Vốn FDI đăng ký vào Việt Nam 6 tháng đầu năm 2023 đạt 13,43 tỷ USD, giảm 4,3% so với cùng kỳ. Tổng vốn FDI thực hiện ước đạt 10,02 tỷ USD, tăng 0,5% so với cùng kỳ, tuy nhiên, mức tăng này trong năm 2022 là 7,9%.
Các chuyên gia tại toạ đàm phân tích sự sụt giảm mạnh từ phía tổng cầu, từ đó đề xuất những giải pháp có tính chiến lược, kịp thời.
Đáng quan ngại, tính chung 6 tháng đầu năm 2023, Việt Nam duy trì thặng dư thương mại 12,25 tỷ USD. Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu và nhập khẩu đều giảm mạnh so với cùng kỳ, lần lượt giảm 12,1% và 18,2% do nhu cầu từ các thị trường chính của Việt Nam như Hoa Kỳ, ASEAN, EU và một số quốc gia Đông Á đều giảm.
Lượng xuất khẩu tới thị trường Hoa Kỳ giảm mạnh nhất với mức 22,6%, lượng nhập khẩu từ Hàn Quốc chứng kiến mức giảm 25,6%, lớn nhất trong các thị trường chính. Điều này khiến cho sản lượng một số sản phẩm công nghiệp chủ yếu của Việt Nam giảm so với cùng kỳ. Cụ thể, ô tô và thép thanh, thép góc cùng giảm 18,2%; quần, áo mặc thường giảm 7,1%; điện thoại di động giảm 19,2%.
PGS.TS. Phạm Thế Anh.
"Một trong những nguy cơ Việt Nam đang phải đối mặt không chỉ là suy giảm cầu tiêu dùng hàng hóa từ nước ngoài mà là nguy cơ mất hẳn đơn hàng.
Nguy cơ mất hẳn đơn hàng trong lĩnh vực xuất khẩu này còn liên quan đến các quy định về sản xuất xanh, sử dụng nguyên vật liệu thân thiện với môi trường".
PGS.TS. Phạm Thế Anh.
"Một trong những nguy cơ Việt Nam đang phải đối mặt không chỉ là suy giảm cầu tiêu dùng hàng hóa từ nước ngoài mà là nguy cơ mất hẳn đơn hàng.Nguy cơ mất hẳn đơn hàng trong lĩnh vực xuất khẩu này còn liên quan đến các quy định về sản xuất xanh, sử dụng nguyên vật liệu thân thiện với môi trường".
Vị chuyên gia từ Đại học Kinh tế Quốc dân phân tích, thứ nhất, Việt Nam hiện chưa tận dụng được các lợi thế từ FTA.
Các doanh nghiệp Việt Nam vẫn dựa chủ yếu vào gia công, nhập khẩu nguyên vật liệu rất nhiều từ bên ngoài. Do vậy, tồn tại nhiều vướng mắc trong các quy định về xuất xứ hàng hóa để hưởng ưu đãi thuế.
Thứ hai,chi phí nhân công của Việt Nam hiện nay trước đây rất cạnh tranh so với nhiều quốc gia trong khu vực nhưng hiện nay cũng không còn nhiều lợi thế. Đặc biệt, trong bối cảnh tăng lương trong nước như hiện nay, lợi thế này đang dần mất đi.
Thứ ba,nguy cơ mất hẳn đơn hàng trong lĩnh vực xuất khẩu này còn liên quan đến các quy định về sản xuất xanh, sử dụng nguyên vật liệu thân thiện với môi trường.
"Các doanh nghiệp Việt Nam thích ứng với các điều kiện này rất kém, do vậy, nguy cơ không chỉ làm mất đơn hàng tạm thời do suy thoái tổng cầu từ bên ngoài mà có thể mất hẳn đơn hàng", ông Thế Anh nhấn mạnh.
Ngoài ra, lạm phát xu hướng giảm nhanh, tuy nhiên, lạm phát cơ bản giảm chậm hơn và các đối tác thương mại lớn có xu hướng tiếp tục duy trì lãi suất cao, ít nhất trong phần còn lại năm.
Từ những điều kiện bất lợi kể trên và nền kinh tế thế giới còn nhiều bấp bênh, vị chuyên gia này cho rằng cần sử dụng một số những biện pháp kích cầu, tuy nhiên, cần kích cầu có chọn lọc và cần kết hợp các chính sách để cải thiện tổng cung tiềm năng, tức các chính sách trọng cung của nền kinh tế, bởi rõ ràng xu hướng tăng trưởng trung bình của nền kinh tế đang thấp dần qua các thập kỷ.
Tháo gỡ khó khăn, “khơi thông” thị trường xuất khẩu
13:00, 11/07/2023
TS. Nguyễn Bích Lâm: Tổng cầu trong nước suy yếu mạnh, muốn kích cầu phải làm cho người dân đẩy mạnh chi tiêu
13:00, 11/07/2023
PGS.TS Nguyễn Thành Hiếu: Sụt giảm tổng cầu của nền kinh tế khiến mục tiêu tăng trưởng 6,5% cả năm sẽ rất khó khăn
Đề xuất đầu tư công 3.600 tỷ xây trung tâm logistics ở Tây Ninh
Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh đã quyết định chấm dứt hoạt động Dự án trung tâm logistics tỉnh, sau hơn 5 năm chưa thể triển khai vì chậm tiến độ; đồng thời kiến nghị trung ương xem xét hỗ trợ xây dựng lại dự án bằng nguồn vốn đầu tư công giai đoạn 2026 - 2030...
Phê duyệt Đề án đầu tư xây dựng Cảng, bến thủy Công an nhân dân trên toàn quốc
Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Quyết định số 1818/QĐ-TTg phê duyệt Đề án đầu tư xây dựng Cảng, bến thủy Công an nhân dân trên phạm vi toàn quốc và trang bị tàu tuần tra cho lực lượng Cảnh sát đường thủy...
Đường sắt trong hành trình hội nhập và phát triển bền vững
Sau nhiều năm bị coi là “chậm nhịp” trong bức tranh hạ tầng, ngành đường sắt Việt Nam đang bước vào giai đoạn tái thiết với những tín hiệu mới...
Gắn kết “cầu nối” cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) của Việt Nam và Hàn Quốc
Hiện có khoảng 10.000 doanh nghiệp Hàn Quốc đang hoạt động tại Việt Nam, trong đó 90% là doanh nghiệp nhỏ và vừa...
Australia tài trợ 2,1 triệu đô la Úc cho dự án nông nghiệp xanh tại Việt Nam
Dự án mới lần này của Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Quốc tế Australia (ACIAR) cũng là một phần quan trọng của chương trình ACIAR tại Việt Nam, với tổng giá trị hỗ trợ khoảng 18.6 triệu đô la Úc trong 5 năm tới...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: