Phó thủ tướng Phạm Bình Minh vừa có ý kiến chỉ đạo về xử lý thông tin báo chí nêu hàng nghìn tỷ đồng chênh lệch tại các dự án ODA bị kiểm toán phát hiện.

Văn phòng Chính phủ cho biết, xét kiến nghị của Bộ Tài chính về xử lý thông tin do báo chí nêu mới đây với nội dung "Hàng nghìn tỷ chênh lệch tại các dự án ODA bị kiểm toán phát hiện", Phó thủ tướng Phạm Bình Minh giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, cơ quan chủ quản các dự án có ý kiến về các kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Phó thủ tướng giao Bộ Xây dựng chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu xây dựng hướng dẫn chi tiết hơn về định mức lương tư vấn quốc tế hoặc nguồn dữ liệu tham khảo để xây dựng mức lương tư vấn quốc tế khi lập dự toán hạng mục này trong tổng mức đầu tư dự án đầu tư, dự án đầu tư xây dựng.

Các Bộ, ngành, địa phương thực hiện quản lý vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài chặt chẽ theo Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 30/01/2019 của Thủ tướng Chính phủ về triển khai thực hiện Nghị quyết số 582/NQ-UBTVQH14 ngày 05/10/2018 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về một số nhiệm vụ giải pháp tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài.

Phó thủ tướng cũng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính với vai trò là cơ quan thẩm định chương trình, dự án đầu tư vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài phối hợp chặt chẽ các cơ quan chủ quản dự án trong việc phân tích lợi thế so sánh giữa chi phí vay vốn và ràng buộc công nghệ, thiết bị và nhà thầu.

Đối với các khoản vay đang và sẽ đàm phán ký kết trong thời gian tới, Bộ Tài chính phối hợp với các cơ quan chủ quản dự án đàm phán với Nhà tài trợ nới rộng điều kiện về lựa chọn nhà thầu và tỷ lệ xuất xứ hàng hoá để tạo điều kiện cho việc lựa chọn nhà thầu theo hình thức đấu thầu quốc tế rộng rãi và không tạo ra bất công trong quá trình thực hiện dự án, nhất là việc thanh toán theo tỷ lệ xuất xứ như hiện nay.

Trước đó, Kiểm toán Nhà nước cho biết, qua kiểm toán, các dự án sử dụng vốn ODA có hiệu quả sử dụng chưa tương xứng, chất lượng công trình chưa cao, công nghệ chưa thực sự tiên tiến, chưa tương xứng với nguồn lực đầu tư; các định mức, đơn giá vật tư đặc thù quá cao, tổng mức đầu tư thay đổi nhiều lần, giải ngân chậm.

Cụ thể, việc đàm phán, ký kết Hiệp định vay vốn gặp những ràng buộc bất lợi dẫn đến phải chỉ định thầu cho nhà thầu nước ngoài như dự án Cát Linh - Hà Đông phải chỉ định thầu cho nhà thầu Trung Quốc 13.751 tỷ đồng chiếm 77% tổng mức đầu tư.

Việc sử dụng hàng hoá, dịch vụ có nguồn gốc từ bên cho vay như Dự án Xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 Tp.HCM, tuyến Bến Thành - Suối Tiên: Sử dụng hàng hoá, dịch vụ có nguồn gốc từ Nhật Bản từ 30% trở lên, nhà thầu chính phải là nhà thầu Nhật Bản.

Các dự án sử dụng tư vấn quốc tế với chi phí cao. Điển hình như dự án đầu tư tuyến đường nối đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng và đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình sử dụng tư vấn quốc tế với chi phí gấp 8,5 lần tư vấn trong nước;

Dự án cầu Vĩnh Thịnh trên quốc lộ 2C gấp 7,8 lần; Dự án Vrampgấp 7 lần; Dự án Cải thiện môi trường nước Tp.HCM, lưu vực Kênh Tàu Hũ - Bến Nghé - Đôi - Tẻ, giai đoạn 2 gấp 10 lần; Dự án tuyến Lộ Tẻ - Rạch Sỏi gấp 11 lần...

Theo đó, Bộ Giao thông Vận tải, có 27/42 dự án điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư 122.352 tỷ đồng và 97,27 triệu USD. Dự án nâng cao an toàn cầu đường sắt trên tuyến Hà Nội – Tp.HCM điều chỉnh 3 lần, tăng 6.812 tỷ đồng (tương đương 275,61%) so với tổng mức đầu tư ban đầu.

Dự án Xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 Tp.HCM, tuyến Bến Thành - Suối Tiên điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư 29.937,6 tỷ đồng, tương đương 172,2%.