Việc một loạt đồng tiền ở châu Á mất giá thời gian qua làm đấy lên lo ngại về gánh nặng nợ tăng lên đối với các chính phủ và doanh nghiệp tại châu lục này.

Theo Nikkei, các ngân hàng trung ương tại châu Á tăng lãi suất với nhịp độ chậm hơn so với tại Mỹ. Điều này, cộng với cán cân thương mại xấu đi, đã khiến một số đồng tiền châu Á giảm giá trị từ 10% trở lên so với đồng USD kể từ cuối tháng 3.

Trong 7 tháng qua, giá trị đồng Won của Hàn Quốc đã giảm hơn 17% so với đồng bạc Xanh. Còn đồng Peso của Philippines và Rupee của Ấn Độ lần lượt mất 12% và 10% giá trị. Riêng đồng Rupee đã giảm xuống dưới mức trong cuộc khủng hoảng tiền tệ châu Á năm 1997.

Trong khi đó, Chính phủ và doanh nghiệp tại các thị trường mới nổi thường có nhiều khoản vay bằng đồng USD hoặc các ngoại tệ khác. Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), 70% trong tổng nợ ở Hàn Quốc, Ấn Độ và Thái Lan là bằng ngoại tệ. Ở Philippines, tỷ lệ này lên tới 97%.

Theo các nhà phân tích, tại châu Á, nợ bằng ngoại tệ được ưa chuộng hơn so với nợ bằng nội tệ do lãi suất thấp hơn. Ngoài ra, nợ bằng ngoại tệ có cơ hội thu hút nhà đầu tư tốt hơn nhờ giảm được rủi ro tỷ giá hối đoái. Số tiền huy động được bằng việc phát hành trái phiếu thường được chuyển đổi thành nội tệ. Tuy nhiên, khi đến hạn trả nợ, cần phải chuyển đổi lại sang ngoại tệ. Do đó, khi đồng nội tệ suy yếu, chính phủ và các doanh nghiệp phải mất nhiều tiền hơn (bằng nội tệ) để trả nợ.

Trong bối cảnh lo ngại về nghĩa vụ nợ tăng lên, phí hoán đổi rủi ro tín dụng (credit default swap) cũng tăng lên. Mức phí này (tính theo tỷ lệ % hàng năm trên mỗi đơn vị mệnh giá của hợp đồng) là thước đo mối lo về khả năng không trả được nợ.

Phí hoán đổi rủi ro tín dụng 5 năm với trái phiếu chính phủ nhiều nước đã bắt đầu tăng lên. Mức phí này ở Philippines và Indonesia hiện lần luợt là 1,3% và 1,4%, gấp hơn hai lần so với vào cuối tháng 3 và là mức cao nhất trong vòng 2 năm rưỡi qua. Tại Hàn Quốc, phí hoán đổi rủi ro tín dụng với trái phiếu Chính phủ đã tăng lên 0,7%, mức cao chưa từng thấy kể từ tháng 11/2017.

Mức phí tương tự với trái phiếu doanh nghiệp cũng không nằm ngoài xu hướng này. Phí hoán đổi rủi ro tín dụng đối với trái phiếu của 40 công ty lớn châu Á, không tính Nhật Bản, đã tăng lên mức cao nhất 11 năm là 2,3%. 

“Các nhà đầu tư đang cảnh giác với khả năng mức độ tín nhiệm xấu đi do đồng tiền mất giá”, ông Toru Nishihama, nhà kinh tế trưởng tại Viện nghiên cứu Dai-ichi Life, nhận xét.

Thị trường chứng khoán châu Á rõ ràng cũng chịu ảnh hưởng. Chỉ số MSCI châu Á-Thái Bình Dương không bao gồm  Nhật Bản đã giảm 28% so với cuối năm 2021, trong khi chỉ số MSCI thế giới giảm 18%.

Giới phân tích nhận định, xu hướng đi xuống của thị trường cổ phiếu cùng với gánh nặng nợ tăng lên khiến các công ty khó huy động vốn hơn để đầu tư cho phát triển. Với các nhà đầu tư quốc tế giao dịch mua bán bằng đồng USD, các tiền tệ châu Á mất giá đồng nghĩa lợi nhuận bằng đồng USD cũng giảm xuống.

“Nếu tiền tệ được dự báo sẽ giảm giá, các nhà đầu tư quốc tế sẽ không muốn đầu tư vào thị trường chứng khoán châu Á do lo ngại khả năng thiệt hại do tỷ giá”, nhà phân tích Kota Hirayama tại SMBC Nikko Securities.

Châu Á là trung tâm sản xuất của thế giới, do đó, việc các đồng tiền trong khu vực này suy yếu thường thúc đẩy xuất khẩu và giúp lợi nhuận của doanh nghiệp xuất khẩu tăng lên. Tuy nhiên, làn sóng tăng lãi suất trên toàn cầu thổi bùng nỗi lo suy thoái lại làm giảm hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Các hãng công nghệ thường dễ bị tổn thương khi nền kinh tế suy yếu. Chỉ số chứng khoán Đài Loan, gồm nhiều cổ phiếu công nghệ, hiện đã giảm 29% so với thời điểm cuối năm 2021. Còn chỉ số KOSPI của chứng khoán Hàn Quốc cũng giảm 23% trong cùng kỳ.

Theo dự báo của các nhà phân tích, các đồng tiền châu Á sẽ tiếp tục chịu áp lực giảm giá trong tương lai gần. Thị trường giờ đây đang tập trung chú ý vào tình trạng giảm dự trữ ngoại hối diễn ra trên khắp châu Á.

Dự trữ ngoại hối của Hàn Quốc đã giảm khoảng 12% so với mức đỉnh vào tháng 7 năm ngoái. Trong khi đó, dự trữ của Ấn Độ, Indonesia và Malaysia cũng đã giảm khoảng 10% so với mức đỉnh gần nhất.

Riêng Thái Lan ghi nhận dự trữ ngoại hối giảm 30% so với mức đỉnh thiết lập vào tháng 12/2020 và giảm 20% so với cuối năm 2021. Đây được cho là kết quả của việc Chính phủ nước này can thiệp vào thị trường ngoại hối để bảo vệ đồng Baht.

“Dự trữ ngoại hối thường phải được duy trì ở một mức nhất định vì đây là nguồn tiền dùng để trả nợ nước ngoài. Dự trữ ngoại hối giảm có thể làm hạn chế về lượng tiền có thể được dùng để can thiệp tỷ giá”, ông Teppei Ino, trưởng bộ phân nghiên cứu thị trường toàn cầu tại Tokyo của MUFG Bank, nhận định.

Ngoài ra, thị trường tài chính châu Âu đang dần ổn định sau khi ông Rishi Sunak trở thành Thủ tướng mới của Anh. Điều này có thể gây thêm áp lực đối với các đồng tiền châu Á khi giới đầu tư chuyển hướng bán tháo ở châu Âu sang khu vực châu Á - theo nhận định của ông Eiichiro Tani, chiến lược gia trưởng của Daiwa Securities.