Mỹ áp thuế con tôm Việt Nam hơn 35%, doanh nghiệp xuất khẩu sẽ ra sao?

Nhận định về triển vọng đàm phán thuế quan và cơ hội các nhóm ngành trên thị trường chứng khoán, ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường, Công ty Cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS), nhấn mạnh hiện đàm phán đang có nhiều yếu tố tiến triển tốt.

Trong các vòng đàm phán gần đây, Việt Nam và Mỹ đã cam kết đẩy nhanh tiến độ đàm phán, thiện chí tiếp cận xây dựng, cân bằng thương mại bền vững. Việt Nam cam kết nhập khẩu máy bay, nhiên liệu, khí hóa lỏng - LNG, nông sản, năng lượng. Mỹ muốn Việt Nam giảm nhập khẩu nguyên vật liệu từ Trung Quốc, đưa ra lộ trình cụ thể.

Về các cam kết với Mỹ, ngay từ tháng 3 – 4/2025, Việt Nam đã ký hợp tác trị giá 90 tỷ USD nhằm giảm thâm hụt với Mỹ. Ngay từ 2025, có khoảng 50 tỷ USD giảm dần thâm hụt thông qua việc mua sắm máy bay, dịch vụ hàng không, dầu khí, hóa dầu…

Tuần vừa qua, Việt Nam cam kết nhập khẩu thêm nông sản của Mỹ với giá trị 3 tỷ USD gồm: ngũ cốc và nguyên liệu chăn nuôi, thịt (1,1 tỷ USD) và nông nghiệp, gỗ. Việt Nam đã ký 20 biên bản ghi nhớ với các bang của Mỹ, chẳng hạn như Iowa (800 triệu USD), Ohio (600 triệu USD), Maryland (300 triệu), Washington DC (1,1 tỷ USD) …

Với những cam kết mang có số liệu rõ ràng và quy mô lớn, ông Sơn cho rằng mức thuế mà Việt Nam kỳ vọng đạt được có thể khá tích cực. Con số 46% có thể được giảm xuống rất sâu. Sau đàm phán, nếu thuế quan Việt Nam thấp hơn Trung Quốc, hàng hóa Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì lợi thế và dòng vốn FDI sẽ tiếp tục chảy về nước ta.

Nhận định về triển vọng nhóm xuất khẩu gồm dệt may, thủy sản, cao su, ông Sơn cho biết, trong thời gian vừa qua, ông Trump đã tuyên bố muốn làm những sản phẩm công nghệ cao như chế tạo tên lửa, máy bay, tàu ngầm, chip bán dẫn, AI, công nghệ phần mềm. Đây là những sản phẩm đại diện cho nền kinh tế Mỹ. Đồng thời, ông cũng nói rằng Mỹ không tập trung vào sản xuất những sản phẩm nhỏ như dệt may, da giày hay quần áo.

Với những tiêu chí như vậy, thuế áp lên dệt may, da giày có thể thấp hơn. Nếu đánh thuế mạnh vào những sản phẩm này, người tiêu dùng Mỹ sẽ thiệt hại, ảnh hưởng đến lạm phát của Mỹ. Ông Trump đang liên tục thúc giục Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất ngay và luôn nhưng nếu lạm phát nóng lên, Fed sẽ có những sự thận trọng nhất định.

Bởi vậy, nếu ông Trump không tập trung vào những sản phẩm Mỹ không có lợi thế cạnh tranh, thuế áp lên chúng sẽ thấp đi. Nhìn về mặt triển vọng, nếu da giày, dệt may… chịu thuế thấp thì nhóm cổ phiếu dệt may và những cổ phiếu khác sẽ hưởng lợi.

Tuy nhiên, trong bối cảnh còn nhiều thông tin biến động, câu chuyện đàm phán chưa rõ ràng thì các công ty dệt may, thủy sản, da giày vẫn chịu rủi ro liên quan về mặt thông tin. Khi thông tin chưa rõ ràng, sự phản ánh vào giá cổ phiếu rất biến động. Chỉ khi thông tin thực sự rõ ràng, tác động mới bớt đi và nhà đầu tư mới có thể tự tin mua vào ở vùng giá chiết khấu lớn.

Về trung và dài hạn, Việt Nam vẫn có lợi thế riêng có về nhân công, chi phí để sản xuất dệt may, da giày. Một số đối tác lớn như Nike, Decathlon vẫn tiếp tục đặt nhà máy tại Việt Nam. Do đó, với triển vọng thuế thấp đi, nhóm cổ phiếu này về trung hạn sẽ tương đối ổn. Nhưng về ngắn hạn, nhà đầu tư cần cẩn trọng trước nhiễu động thông tin.

Với mặt hàng tôm, mức thuế chống bán phá giá tôm đông lạnh mà Bộ Thương mại Mỹ (DOC) áp đặt lên tới 35,29% chưa từng có trong lịch sử 19 năm, sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến những doanh nghiệp đang sản xuất, chế biến, xuất khẩu tôm đông lạnh tại Việt Nam. Khi bị áp thuế cao, xu hướng giảm đơn hàng xuất khẩu sẽ diễn ra rất nhanh do sản phẩm bị mất tính cạnh tranh. Thứ hai, chi phí sản xuất, sản lượng sẽ bị ảnh hưởng.

Những doanh nghiệp xuất khẩu tôm lớn như FMC, MPC sẽ chịu ảnh hưởng lớn trong ngắn hạn nếu mức thuế trên có hiệu lực và được áp dụng. Tuy nhiên, về mặt dài hạn, nhà đầu tư nên có chiến lược ứng phó việc Mỹ áp thuế lên nhiều quốc gia, điều tra chống bán phá giá nhiều mặt hàng như tôm, thép…

Đối với ngành tôm nói riêng, Việt Nam cần đa dạng hóa thị trường, giảm sự phụ thuộc vào Mỹ. Đồng thời, tạo nhóm sản phẩm có giá trị gia tăng cao để đáp ứng nhu cầu không chỉ của Mỹ mà còn Trung Quốc, Đông Nam Á, thị trường trong nước. Ngoài ra, Việt Nam cần phản hồi về chính sách thuế của Mỹ, yêu cầu Washington rà soát, đảm bảo thương mại rõ ràng, công bằng hơn.