Nâng cao tính nhân dân, tính Đảng trong hoạt động của Quốc hội

Phát biểu chỉ đạo Đại hội, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh Đảng bộ Quốc hội là một trong những Đảng bộ tiêu biểu trong lãnh đạo, chỉ đạo hoàn thành tổ chức đại hội đảng các cấp trong Đảng bộ bảo đảm tiến độ và chất lượng theo tinh thần Chỉ thị số 45 của Bộ Chính trị.

Công tác chuẩn bị dự thảo văn kiện và phương án nhân sự Đại hội này được thực hiện chu đáo, nghiêm túc, công phu, khoa học, bảo đảm theo đúng các quy định và hướng dẫn của Trung ương.

Tại Đại hội, Tổng Bí thư gợi mở 2 yêu cầu, 4 định hướng công tác trọng tâm để thảo luận, làm rõ, bổ sung, hoàn thiện và thống nhất thực hiện.

Tổng Bí thư yêu cầu nâng cao tính nhân dân trong mọi hoạt động của Quốc hội. Đây là yêu cầu mang tính bản chất của Quốc hội - cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân.

Quốc hội Việt Nam phải gắn bó máu thịt với nhân dân, thực sự là “Quốc hội của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân” - không chỉ trong lời nói mà trong từng đạo luật, từng phiên chất vấn, từng quyết sách quan trọng, đều phải hướng đến mục tiêu tối thượng: hạnh phúc, ấm no, tự do của nhân dân và sự thịnh vượng của đất nước.

Mỗi đạo luật không chỉ là văn bản pháp lý, mà còn phải là kết tinh của trí tuệ, ý chí, nguyện vọng của nhân dân. Đại biểu Quốc hội không chỉ là người làm luật, người giám sát hay người quyết định, mà trước hết phải là “đại biểu của cử tri” - người đại diện trung thành cho tiếng nói, khát vọng, quyền lợi chính đáng của cử tri và của toàn dân tộc.

Tổng Bí thư nêu rõ cần nâng cao tính Đảng trong hoạt động của Quốc hội. Đây là yêu cầu xuyên suốt, bảo đảm Quốc hội ta luôn kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc, quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân lên trên hết, trước hết.

Tính Đảng không làm giảm đi tính dân chủ, mà trái lại là định hướng để dân chủ được thực hiện đúng bản chất của chế độ ta. Đối với những Đại biểu Quốc hội là đảng viên phải thực hiện tốt “trách nhiệm kép”, là cầu nối trực tiếp giữa Đảng với Quốc hội; giữa ý chí, nguyện vọng của nhân dân với những quyết sách hệ trọng của đất nước.

Về 4 định hướng, Tổng Bí thư chỉ rõ, tiếp tục đổi mới tư duy, tập trung lãnh đạo Quốc hội thực hiện tốt 3 chức năng quan trọng nhất là lập pháp, giám sát tối cao, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Về lập pháp, cần xác định đây là công tác "đột phá của đột phá", không chỉ dừng lại ở việc khắc phục chồng chéo, mâu thuẫn, điểm nghẽn, mà còn phải đi trước, mở đường, dẫn dắt cho phát triển của đất nước, khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức lao động, khơi thông mọi nguồn lực cho phát triển.

Cần tiếp tục hoàn thiện pháp luật về thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo đảm cạnh tranh lành mạnh, nâng cao năng lực hội nhập, phát triển khu vực tư nhân trở thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.

Đặc biệt, các bên liên quan chú trọng những lĩnh vực mới như pháp luật về kinh tế số, tài sản số, dữ liệu, năng lượng tái tạo, tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, môi trường, biến đổi khí hậu, quốc phòng - an ninh phi truyền thống…

Cơ quan của Quốc hội tiếp tục quán triệt và thực hiện có hiệu quả tư duy mới trong công tác xây dựng pháp luật được xác định trong Nghị quyết 66-NQ/TW của Bộ Chính trị, thực hiện nghiêm quy trình lập pháp, phát huy vai trò phản biện xã hội, tham vấn rộng rãi ý kiến chuyên gia, nhà khoa học, cử tri và cộng đồng doanh nghiệp.;

Phải cảnh giác, kiên quyết phòng chống tác động tiêu cực của lợi ích nhóm, sự hướng lái chính sách của các thế lực thù địch hay vận động thiếu minh bạch, bảo đảm mọi đạo luật đều xuất phát từ lợi ích quốc gia - dân tộc và nguyện vọng chính đáng của nhân dân.

Trong giai đoạn mới, giám sát tối cao phải thật sự đi vào chiều sâu, tập trung vào những vấn đề bức thiết nhất như quản lý đất đai, tài nguyên, môi trường, phòng chống tham nhũng, lãng phí, bảo vệ quyền con người, quyền công dân...

Trong công tác giám sát, không chỉ “nghe báo cáo” mà phải đi thực tế, đối thoại trực tiếp với nhân dân, với đối tượng chịu tác động của chính sách. Quan trọng hơn, phải truy đến cùng trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, bảo đảm các kiến nghị sau giám sát được thực hiện nghiêm, có chế tài rõ ràng. Kết hợp phương thức truyền thống với công cụ công nghệ số để nâng cao hiệu quả giám sát.

Tổng Bí thư nhấn mạnh mỗi nghị quyết, mỗi quyết định của Quốc hội không chỉ tác động tức thời đến kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đời sống của hàng triệu người dân hôm nay mà còn in dấu lâu dài vào tương lai của dân tộc.

Vì vậy, Quốc hội cần phải thể hiện rõ bản lĩnh, trí tuệ, khách quan, công tâm khi quyết định những vấn đề hệ trọng như chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, phân bổ ngân sách quốc gia, dự án hạ tầng trọng điểm, chính sách an sinh xã hội, chủ trương lớn về hội nhập quốc tế, hay những vấn đề liên quan đến độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ…

Mọi quyết định Quốc hội phải thực sự đặt lợi ích quốc gia - dân tộc, lợi ích của nhân dân lên trên hết, trước hết, kiên quyết ngăn chặn và loại bỏ mọi sự chi phối của lợi ích nhóm, mọi tác động tiêu cực từ bên ngoài.  

Tổng Bí thư đề nghị tiếp tục nghiên cứu cải tiến, đổi mới cách thức hoạt động của Quốc hội, các cơ quan Quốc hội, bảo đảm hiệu quả, giảm tính hình thức, tăng tính thực chất. Trọng tâm là tiếp tục cải tiến việc xây dựng chương trình kỳ họp, phương thức thảo luận, tranh luận, chất vấn và trả lời chất vấn quy trình thẩm tra, tiếp xúc cử tri, giám sát...