Tỷ lệ nợ công cao và có xu hướng tăng nhanh, nếu tính cả nợ của các doanh nghiệp nhà nước, nợ bảo hiểm, nợ ngân hàng thương mại, nợ đọng xây dựng cơ bản thì tỷ lệ nợ công đã vượt trần.

Nhận định này được phản ánh tại báo cáo tổng hợp ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội thảo luận ở tổ về tình hình thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2015 và kế hoạch 2016.

Vừa được hoàn thành ngày 29/10, báo cáo đã được gửi đến các vị đại biểu để phục vụ phiên thảo luận toàn thể bắt đầu từ sáng 2/11 của Quốc hội.

Đáng chú ý, một năm trước, ở báo cáo tương tự, đoàn thư ký kỳ họp cũng phản ánh ý kiến của một số vị đại biểu cho rằng báo cáo của Chính phủ và Ủy ban Tài chính - Ngân sách cần đánh giá lại chính xác hơn nhận định cho là nợ công vẫn ở mức an toàn (64%). Vì nếu tính cả số nợ của doanh nghiệp nhà nước, nợ trái phiếu Chính phủ, nợ đọng xây dựng cơ bản thì đã vượt trần.

Lần này, không chỉ còn là một số vị đại biểu mà báo cáo nêu rõ là “nhiều ý kiến cho rằng tỷ lệ nợ công cao và có xu hướng tăng nhanh, năm 2015 là 61,3% sắp chạm đến mức trần 65%, nếu tính cả nợ của các doanh nghiệp nhà nước, nợ bảo hiểm, nợ ngân hàng thương mại, nợ đọng xây dựng cơ bản thì tỷ lệ nợ công đã vượt trần".

Các ý kiến này lo ngại tình trạng nợ công tăng nhanh ảnh hưởng đến nền kinh tế, tạo ra áp lực trả nợ ngày càng lớn, nếu không kịp thời giải quyết thì nền kinh tế sẽ bất ổn.

Trong điều kiện tỷ trọng vốn vay ODA của nước ngoài với ưu đãi lãi suất thấp còn rất ít, phải vay trong nước chủ yếu qua phát hành trái phiếu Chính phủ kỳ hạn ngắn, lãi suất cao hơn dẫn tới áp lực trả nợ trực tiếp của Chính phủ tăng nhanh trong ngắn hạn, đoàn thư ký kỳ hợp phản ánh phân tích của đại biểu.

Kết quả thảo luận tại tổ còn ghi nhận ý kiến cho rằng tiêu chí xác định nợ công chưa rõ, số liệu nợ công trong các báo cáo không thống nhất, chưa minh bạch. Việc xác định mức giới hạn nợ công không thống nhất.

Cụ thể, nhiệm kỳ khóa 11, nợ công ở mức 47-48% thì Chính phủ cho rằng ngưỡng an toàn dưới 50%. Đến nhiệm kỳ khóa 12, nợ công khoảng 57% Chính phủ cũng cho rằng đấy là ngưỡng an toàn, đến cuối nhiệm kỳ khóa 13  tỷ lệ nợ công lên đến 61,3%, Chính phủ lại cho rằng ngưỡng an toàn là 65%.

Bộ trưởng Bộ Tài chính từng nói nếu không vượt quá 60% thì nợ công của nước ta an toàn, bây giờ nợ công đã vượt quá 60% thì vẫn cho là an toàn, báo cáo dẫn lời đại biểu.

Đại biểu cũng đề nghị: không thể nhận định là tăng trưởng kinh tế trong khi nợ công vẫn tăng cao. Không nên đánh giá tỷ lệ nợ công qua các chỉ số mà nên đánh giá hiệu quả đầu tư công để quản lý tốt hơn về nợ công.

Trong mối liên quan mật thiết đến tình trạng căng thẳng của ngân sách, chi trả nợ công năm 2016 và những năm tiếp theo lớn cũng nằm trong lo lắng của không ít đại biểu, được phản ánh tại bản tổng hợp ý kiến thảo luận tổ.

Theo một số ý kiến, 2016 cần cơ cấu lại chi ngân sách cho hợp lý theo hướng tăng chi đầu tư phát triển, giảm chi thường xuyên, giảm dần nợ công. Bội chi ngân sách năm 2016 cần giữ như năm 2015 và ở mức độ ổn định để đến năm 2020 nhỏ hơn 4%.

Đại biểu Quốc hội cũng đề nghị cơ cấu lại các khoản nợ, thận trọng trong việc vay nợ, đặc biệt là các khoản vay ODA. Năm 2014, 2015 cần giảm tốc độ phát hành trái phiếu Chính phủ để kiềm chế tốc độ tăng nợ công; cần giữ số tuyệt đối về vốn vay để giảm tỷ lệ nợ công/GDP.