Năm ngoái, sau khi Moscow thành lập các doanh nghiệp mới để quản lý các lợi ích liên quan tới dự án Sakhalin 1 và 2 - nằm ở vùng Viễn Đông của nước này, các thực thể của Nga cho biết sẽ thay đổi phương thức thanh toán cổ tức nhưng không cho biết sẽ sử dụng tiền tệ nào.

Trước khi Nga bị áp trừng phạt, tiền cổ tức từ các dự án Sakhalin được trả bằng đồng USD hai lần mỗi năm thông qua một tài khoản ngân hàng ở Singapore. Tuy nhiên, do các biện pháp trừng phạt chủ yếu nhằm ngăn chặn Nga tham gia vào mạng lưới thanh toán bằng USD, các tổ chức tài chính hiện không muốn thực hiện giao dịch bằng USD liên quan tới Nga.

Đầu năm nay, các thực thể của Nga đã tạo ra một “tuyến đường kiều hối mới” để chi trả cổ tức từ các dự án Sakhalin. Thời gian gần đây, các thực thể của nước này đã sử dụng Nhân dân tệ để chi trả cổ tức cho các công ty thương mại của Nhật có cổ phần trong hai dự án Sakhalin. Giao dịch liên quan tới các khoản chi trả này được cho sẽ do ngân hàng Gazprombank - thuộc tập đoàn dầu khí quốc gia Gazprom - xử lý.

Công ty Phát triển Dầu khí Sakhalin của Nhật hiện nắm giữ khoảng 30% cổ phần tại Sakhalin 1. Còn tại Sakhalin 2, công ty Mitsui & Co. nắm giữ 12,5 % cổ phần và Mitsubishi Corp. nắm 10% cổ phần. Các doanh nghiệp Nhật hiện vẫn tiếp tục nắm cổ phần tại hai dự án này dù nhiều đối tác Mỹ và châu Âu đã rút khỏi. Tuy nhiên, Nhân dân tệ không phải là tiền tệ thanh toán được các doanh nghiệp Nhật ưa chuộng bởi họ phải chịu một số hạn chế nhất định khi chuyển qua biên giới. 

Trên toàn cầu, các giao dịch bằng đồng Nhân dân tệ đang có xu hướng tăng lên. Hôi tháng 3, Công ty Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNOOC) - tập đoàn thuộc sở hữu nhà nước và công ty Total Energies của Pháp đã thực hiện các giao dịch mua bán khí hóa lỏng tự nhiên (LNG) bằng Nhân dân tệ. Các quốc gia Trung Quốc cũng cho biết sẵn sàng thực hiện giao dịch bằng Nhân dân tệ, thay vì USD.

Đặc biệt, giao dịch bằng Nhân dân tệ tại Nga tăng lên đáng kể thời gian qua. Theo Ngân hàng Trung ương Nga (CBR), tỷ trọng của đồng Nhân dân tệ trong các giao dịch ngoại hối của Nga đã tăng lên mức kỷ lục 39% trong tháng 3, trong khi tỷ trọng của USD giảm xuống còn 34%.

Các biện pháp trừng phạt của phương Tây đã loại Nga ra khỏi mạng lưới thanh toán bằng USD, làm giảm tỷ trọng của USD trong dự trữ ngoại hối toàn cầu và có lợi cho tham vọng quốc tế hóa Nhân dân tệ của Trung Quốc.

Theo hai nhà phân tích Stephen Jen và Joana Freire của Eurizon SLJ Capital, tỷ trọng của USD trong dự trữ ngoại hối toàn cầu trong năm 2022 đã giảm nhanh gấp 10 lần so với mức bình quân của 20 năm qua.

Sau khi điều chỉnh theo biến động tỷ giá, Eurizon SLJ Capital ước tính đồng USD đã mất khoảng 11% thị phần kể từ năm 2016 đến nay. Tỷ trọng của USD trong dự trữ ngoại hối chính thức toàn cầu đã giảm từ mức 70% năm 2001 xuống còn khoảng 58% hiện tại. Hai nhà phân tích của Eurizon SLJ Capital nhấn mạnh rằng tỷ trọng của USD đang giảm dần những năm gần đây.

Trong một bài phát biểu vào tháng 5 tại hội nghị thượng đỉnh Liên minh Kinh tế Á-Âu do Nga dẫn đầu, Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh: “Tài chính quốc tế đang diễn ra những thay đổi sâu rộng… Chúng tôi đang theo đuổi chính sách giảm tỷ trọng sử dụng đồng tiền của các quốc gia thiếu thân thiện trong giao dịch quốc tế, đồng thời lên kế hoạch tăng cường hợp tác với các đối tác trên khắp thế giới, bao gồm các nước thuộc EAEU, để dịch chuyển sang những đồng tiền khác”.