Nghi ngờ vẫn bao trùm sau thỏa thuận "miệng" Mỹ-Trung

Cam kết mà Mỹ và Trung Quốc vừa đạt được nhằm đi tới một thỏa thuận thương mại toàn diện không có nhiều tác dụng trong việc cải thiện triển vọng tăng trưởng kinh tế ngày càng xấu đi của hai nước và toàn cầu, bởi thỏa thuận mới chỉ được "đóng dấu" bởi một cái bắt tay - điều mà các chuyên gia kinh tế khó lòng tin tưởng.

Thỏa thuận chưa thành văn kiện

Hôm thư Sáu, Trung Quốc nhất trí tăng gấp đôi việc mua các sản phẩm nông sản của Mỹ lên tới 50 tỷ USD. Theo hãng tin Bloomberg, động thái này may chăng chỉ giúp Tổng thống Donald Trump củng cố sự ủng hộ của cử tri nông dân khi ông tái tranh cử vào năm 2020, chứ không tạo ra được một cú huých thực sự có ý nghĩa đối với nền kinh tế quy mô khoảng 21 nghìn tỷ USD của Mỹ.

Trong những dòng trạng thái (tweet) trên mạng xã hội Twitter hôm Chủ nhật, ông Trump nói Trung Quốc đã bắt đầu mua hàng nông sản Mỹ, tái khẳng định những phát biểu ông đã đưa ra ở Phòng Bầu dục của Nhà Trắng vào hôm thứ Sáu - khi ông có cuộc gặp với Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc.

Đổi lại, Mỹ sẽ hoãn đợt áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc mà theo kế hoạch sẽ diễn ra vào ngày thứ Ba tuần này, với thuế quan bổ sung áp lên 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc tăng từ 25% lên 30%.

Tuy nhiên, một đám mây đen lớn vẫn còn đó, phủ lên triển vọng kinh tế hai nước và toàn cầu: thuế quan mà ông Trump dọa áp lên phần còn lại của hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ còn chưa bị đánh thuế trừng phạt, dự kiến bắt đầu thực thi vào ngày 15/12. Kế hoạch áp thuế này sẽ khiến hàng loạt sản phẩm hàng hóa tiêu dùng trở nên đắt đỏ hơn.

"Chúng tôi còn nhiều việc phải làm, nhưng tôi tin tưởng rằng hai bên sẽ nỗ lực nhiều và tin rằng chúng tôi sẽ giải quyết xong chuyện này", Bộ trưởng Bộ Tài chính Steven Mnuchin phát biểu ngày Chủ nhật trên kênh ABC News.

Theo Bloomberg, giới đầu tư vẫn đang bi quan chứ chưa lạc quan như những gì thể hiện qua phát biểu của các quan chức.

Tuần trước, thị trường chứng khoán Mỹ tăng điểm nhờ căng thẳng giảm xuống, nhưng mức tăng đã bị thu hẹp vào buổi chiều ngày thứ Sáu, khi nhà đầu tư suy ngẫm kỹ hơn về sự thật đang diễn ra. Ông Trump gọi thỏa thuận thương mại "giai đoạn 1" vừa đạt được với Trung Quốc là thỏa thuận "lớn nhất trong lịch sử của đất nước chúng ta", nhưng thỏa thuận này có một khiếm khuyết lớn: thỏa thuận chưa phải là một văn kiện được ký kết, cho dù đã ở trên bàn đàm phán hơn 1 năm qua.

Nhà đầu tư và chuyên gia hoài nghi

Bởi vậy mà nhà đầu tư và giới chuyên gia kinh tế tỏ ra hoài nghi về ý nghĩa thực sự của thỏa thuận đối với triển vọng tăng trưởng kinh tế sau gần 1 năm rưỡi thương chiến Mỹ-Trung phủ bóng lên kinh tế hai nước và toàn cầu.

"Chưa có một hướng đi khả thi nào cho việc hạ thuế qua, và nguy cơ leo thang thuế quan vẫn còn lớn", các chiến lược gia của ngân hàng Morgan Stanley nhận định trong một báo cáo ra hôm thứ Sáu. "Bởi vậy, chúng tôi chưa kỳ vọng vào sự khởi sắc mạnh của các hoạt động kinh doanh có thể giúp nâng triển vọng tăng trưởng kinh tế toàn cầu".

Chuyên gia kinh tế trưởng về Trung Quốc của ngân hàng ANZ, ông Raymond Yeung, thì nói rằng cho dù Mỹ-Trung đạt thỏa thuận "giai đoạn 1", căng thẳng giữa hai nước khó sớm xuống thang và rủi ro kinh tế vẫn ở mức cao trong quá trình hai nước đàm phán.

"Thỏa thuận giai đoạn 1 chủ yếu bao trùm vấn đề mua hàng hóa nông sản, hoãn áp thuế quan và gia tăng tiếp cận thị trường. Nhưng những vấn đề cốt lõi là chuyển giao công nghệ và an ninh quốc gia vẫn đối mặt với những rào cản lớn trước khi hai bên tìm ra giải pháp", ông Yeung đánh giá trong báo cáo ra hôm thứ Sáu.

"Những gì đã diễn ra trước đây cho thấy các thỏa thuận về thương mại mà Mỹ-Trung đạt được không thực sự đáng tin, mà lần này, thỏa thuận thậm chí còn chưa được viết ra trên giấy. Tuy nhiên, tình hình hiện tại cũng khá lên được một chúng, và nếu được duy trì, có thể giúp ngăn tăng trưởng kinh tế toàn cầu trượt dốc sâu hơn".

Tuần này sẽ xuất hiện thêm nhiều báo cáo làm sáng tỏ hơn về tình hình kinh tế thế giới.

Vào ngày thứ Ba, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) sẽ bất đầu kỳ họp thường niên ở Washington, với khả năng cắt giảm dự báo tăng trưởng kinh tế toàn càu 2019 và 2020. Tháng 7 năm nay, IMF đã hạ triển vọng tăng trưởng kinh tế toàn cầu còn 3,2% trong năm nay và 3,5% trong năm tới, đánh dấu đợt cắt giảm thứ tư kể từ tháng 10 năm ngoái.

Số liệu tăng trưởng kinh tế quý 3 của Trung Quốc dự kiến sẽ công bố vào ngày thứ Sáu. Giới phân tích dự báo tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ nhì thế giới giảm còn 6,1%, mức thấp nhất trong khoảng 3 thập kỷ.

Vào tháng 11, ông Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ cùng dự Diễn dàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) ở Chile. Giới quan sát kỳ vọng đây sẽ là dịp để hai nhà lãnh đạo bàn bạc và đạt tiến bộ trong những vấn đề gai góc hơn trong quan hệ thương mại giữa hai nước như thực thi thỏa thuận và bảo hộ sở hữu trí tuệ

"Cho tới khi có những bước tiến cụ thể hơn, chúng tôi cho rằng sự tạm dừng hiện nay vẫn rất bấp bênh chứ chưa có gì bền vững", báo cáo của Morgan Stanley được Bloomberg trích dẫn.