Số người Mỹ giàu có từ bỏ địa vị công dân Mỹ đã tăng gấp 7 lần kể từ khi ngân hàng khổng lồ UBS của Thụy Sỹ bị phanh phui chuyện giúp khách hàng ngoại quốc trốn thuế cách đây 4 năm.

Theo hãng tin Bloomberg, đã có khoảng 1.780 người Mỹ sống ở nước ngoài đến các đại sứ quán Mỹ xin từ bỏ quốc tịch trong năm 2011, từ mức 235 người trong năm 2007. Đây là số liệu do ông Andy Sundberg, Thư ký của Học viện Người Mỹ ở nước ngoài tại Geneva cung cấp, dẫn nguồn từ Cục Đăng kiểm Liên bang Thụy Sỹ. Đại sự quán Mỹ tại Bern đã phải triển khai thêm nhân viên khi người Mỹ xếp hàng để trả hộ chiếu.

Mỹ - quốc gia duy nhất trong Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) đánh thuế công dân cho dù họ cư trú ở đâu - đang tìm cách tấn công vào các “thiên đường thuế” ở nước ngoài, trong đó có Thụy Sỹ, để tránh thất thu thuế trong bối cảnh thâm hụt ngân sách gia tăng. Nhiều ngân hàng Thụy Sỹ và Đức vì vậy hiện rất “ngại” giao dịch với các khách hàng giàu có của Mỹ.

Ngoài ra, công dân Mỹ còn đang đối mặt với những quy định ngặt nghèo hơn về kê khai tài sản theo đạo luật về đánh thuế vào tài khoản ở nước ngoài (FATCA) có hiệu lực từ năm 2013. Bởi vậy, ngày càng có nhiều người trong số 6 triệu người Mỹ sống ở nước ngoài cân nhắc việc nên hay không nên tiếp tục giữ hộ chiếu Mỹ.

“Mọi chuyện bắt đầu kể từ khi UBS bị Thuế vụ Mỹ ‘sờ gáy’ và các ngân hàng không đặt trụ sở tại Mỹ cảm thấy quá rủi ro khi làm việc với khách hàng Mỹ sống ở nước ngoài. Số người Mỹ bỏ quốc tịch Mỹ sẽ còn tăng do những đòi hỏi của đạo luật FATCA”, ông Matthew Ledvina, một luật sư về thuế Mỹ tại công ty luật Anaford AG ở Zurich, nhận định.

Số người có quốc tịch Mỹ sống tại Thụy Sỹ từ bỏ địa vị công dân Mỹ cao hơn so với ở các quốc gia khác vì họ lo ngại sẽ bị giám sát chặt chẽ hơn sau vụ UBS, chưa kể nhà chức trách Mỹ còn đang điều tra 11 công ty tài chính Thụy Sỹ khác để phá các vụ trốn thuế.

Một buổi lễ từ bỏ quốc tịch Mỹ kéo dài 10 phút, trong đó nhân viên đại sự quá sẽ hỏi người xin bỏ quốc tịch là họ có đang hành động tự nguyện và hiểu tác động của việc từ bỏ hộ chiếu Mỹ. Người từ bỏ quốc tịch sẽ phải trả một khoản phí 450 USD và phải đóng thuế nếu tài sản vượt quá 2 triệu USD hoặc mức thuế trung bình mà họ phải nộp cho thuế vụ Mỹ mỗi năm vượt 151.000 USD trong 5 năm qua. Trong vòng 3 tháng sau đó, người xin bỏ quốc tịch Mỹ sẽ nhận được giấy chứng nhận về việc họ không còn là không dân Mỹ.

Vào năm 2009, ngân hàng lớn nhất Thụy Sỹ UBS đã phải nộp phạt 780 triệu USD giao nộp dữ liệu của 4.700 tài khoản cho Thuế vụ Mỹ (IRS). Việc UBS giúp khách hàng Mỹ trốn thuế bị phanh phui sau khi một cựu nhân viên của UBS là Bradley Birkenfeld báo cho Chính phủ và Quốc hội Mỹ về hoạt động trốn thuế của các khách hàng Mỹ tại UBS. Ông Birkenfeld sau đó đã lĩnh án tù 40 tháng tại Mỹ vì hành vi giúp người Mỹ trốn thuế.

Sau vụ UBS, đã có 33.000 người Mỹ tự nguyện kê khai tài sản với IRS trong thời gian 3 năm tính đến hết năm 2011, giúp thu về hàng tỷ USD tiền thuế từ nước ngoài về cho nước Mỹ. Theo hãng tư vấn Boston Consulting Group, vào năm 2010, giá trị tài sản do các ngân hàng Thụy Sỹ quản lý cho các khách hàng tại Bắc Mỹ đã giảm 60% xuống còn 66 tỷ USD.