Với tiềm năng to lớn như vậy, Bộ Thông tin và Truyền thông đang ban hành các hành lang pháp lý cần thiết và các cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp nhằm đẩy mạnh triển khai ứng dụng 5G.

Để tiến tới mục tiêu thương mại hóa 5G trên toàn quốc, ngay từ năm 2019, Bộ Thông tin và Truyền thông đã cấp phép thử nghiệm cho các doanh nghiệp và ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, thúc đẩy phát triển và ứng dụng mạng 5G. Trong khi đó, các doanh nghiệp viễn thông Việt Nam cũng không ngừng đầu tư, nghiên cứu và triển khai nhiều hoạt động để phát triển và mở rộng hoạt động của mạng 5G.

CHÍNH SÁCH "CHẠY ĐUA" VỚI 5G

Năm 2024 được Bộ Thông tin và Truyền thông xác định sẽ là năm thương mại hóa 5G trên phạm vi toàn quốc. Để thực hiện mục tiêu này, bài toán khó nhất về tần số đã được Bộ giải quyết thông qua đấu giá thành công quyền sử dụng tần số vô tuyến điện đối với hai khối băng tần B1 (2500-2600 MHz) và C2 (3700-3800 MHz) vào tháng 3/2024, sau 15 năm có quy định về việc đấu giá tần số vô tuyến điện tại Luật Tần số vô tuyến điện 2009.

Tại Diễn đàn cấp cao Chuyển đổi số Việt Nam - ASIA 2024 mới đây, ông Nguyễn Anh Cương, Trưởng phòng Kinh tế, Cục Viễn thông, Bộ Thông tin và Truyền thông, nhận định: “Đây là sự kiện có ý nghĩa quan trọng và là kết quả của nỗ lực tháo gỡ khó khăn chính trong việc đấu giá băng tần; là cơ sở để phát triển hạ tầng số phục vụ chuyển đổi số quốc gia”.

“Trong tương lai, khối băng tần C3 cũng sẽ sớm được đấu giá. Ngoài ra, trong thời gian tới, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng có kế hoạch đấu giá khối băng tần 700 phục vụ công nghệ mạng 5G”, ông Nguyễn Anh Cương cho biết thêm.

Trước đó, ngày 11/1/2024, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch hạ tầng thông tin và truyền thông thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Việt Nam tại Quyết định số 36/QĐ-TTg ngày 11/1/2024.

Quy hoạch đặt ra mục tiêu đến năm 2025, tốc độ tải xuống trung bình tối thiểu là 100 Mbps cho mạng 5G, đến năm 2030 mạng 5G phủ sóng 99% dân số, hướng tới phát triển mạng di động tiên tiến thế hệ tiếp theo. Để hiện thực hóa các mục tiêu này, năm 2024 được coi là thời điểm chín muồi để cấp phép băng tần thương mại hóa 5G.

Đến thời điểm này, Bộ Thông tin và Truyền thông đã cấp giấy phép tần số triển khai mạng 5G cho hai nhà mạng là Viettel và VNPT.

Nhằm tạo thuận lợi cho hạ tầng mạng phát triển, nhất là việc xây dựng và lắp đặt các trạm, Luật Viễn thông sửa đổi 2023 đã mở rộng cơ chế, chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn trong việc sử dụng chung hạ tầng cũng như việc triển khai hạ tầng trên khu vực đất công. Bên cạnh đó, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đang hoàn thiện thông tư để tháo gỡ các vướng mắc trong quản lý giá thuê và sử dụng chung công trình hạ tầng.

Ngoài các chính sách trên, Bộ Thông tin và Truyền thông còn thiết lập Cơ sở đổi mới sáng tạo 5G với mục đích trưng bày, trình diễn công nghệ và ứng dụng tiêu biểu của các nhà mạng viễn thông, doanh nghiệp công nghệ; cung cấp môi trường thử nghiệm ứng dụng, dịch vụ của hạ tầng số hệ sinh thái Việt Nam; làm cầu nối giữa doanh nghiệp công với các nhà mạng viễn thông; hỗ trợ các nhà mạng phát triển các công nghệ mới và ứng dụng hạ tầng số cho các ngành, lĩnh vực trọng điểm quốc gia.

Bộ cũng đề xuất xây dựng Đề án Phòng Lab trọng điểm quốc gia nhằm phục vụ đo kiểm về chất lượng thiết bị, hàng hóa thuộc danh mục sản phẩm hàng hóa có khả năng mất an toàn theo các quy chuẩn kỹ thuật được Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành, đo kiểm chất lượng dịch vụ viễn thông và đo kiểm an toàn phơi nhiễm trường điện từ của các đài vô tuyến điện.

Bộ Thông tin và Truyền thông nhận định việc triển khai và ứng dụng 5G trong các ngành là yếu tố để triển khai toàn diện 5G tại Việt Nam. Bộ chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông phải là nòng cốt tiên phong chủ động đi sâu vào các ngành giúp phát triển và chuyển đổi.

KẾ HOẠCH PHỦ SÓNG 5G CỦA NHÀ MẠNG

Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (Viettel) trong nhiều năm qua đã nỗ lực không ngừng để trở thành doanh nghiệp tiên phong dẫn dắt chuyển đổi số trong các ngành công nghiệp thông minh, cung cấp giải pháp về hạ tầng, kết nối công nghệ thông tin trên nền tảng và công nghệ 5G.

Chặng đường phát triển công nghệ mạng 5G của Viettel được ghi nhận bằng những dấu ấn quan trọng. Năm 2019, Viettel là nhà mạng đầu tiên công bố thử nghiệm thành công 5G thương mại. Trong 5 năm từ 2019 đến 2024, Viettel không ngừng triển khai thử nghiệm 5G trên khắp cả nước. Kết quả ghi nhận 61 tỉnh, thành phố đã được Viettel phát sóng thử nghiệm.

Tháng 7/2023, Viettel đã giới thiệu và khai trương mạng di động 5G PNM đầu tiên tại Việt Nam cho các nhà máy thông minh tại Việt Nam. Tháng 3/2024, Viettel là nhà mạng đầu tiên trúng đấu giá “băng tần vàng” 2500 - 2600 MHz giúp vùng phủ 5G gấp 1,7 lần so với 2 khối băng tần 3700-3800MHz và 3800-3900MHz. Đại diện Viettel cho biết trong năm nay và năm sau, Viettel đặt mục tiêu phủ sóng 5G thương mại rộng khắp trên 63 tỉnh, thành phố trên cả nước.

Tổng công ty Viễn thông MobiFone trong kế hoạch sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển năm 2024 cũng dự kiến triển khai dự án 5G; dự án triển khai lĩnh vực không gian mới; kế hoạch ứng dụng công nghệ cao cá nhân hóa; dự án nâng cấp hệ thống Big Data… MobiFone dự kiến tập trung nguồn lực đầu tư vùng phủ sóng 5G, đồng thời đấu giá quyền sử dụng băng tần 5G để cung cấp nhanh nhất dịch vụ đến cho người dân, các khu công nghiệp, bến cảng, nhà ga, nhà máy,…

Nhà mạng này sẽ triển khai kế hoạch phát sóng mới 1.000 trạm 5G, nâng cấp mạng lõi để truyền tải, truyền dẫn sẵn sàng cho kinh doanh 5G. Bên cạnh đó, MobiFone còn đề ra kế hoạch phát triển hệ sinh thái giải pháp và dịch vụ số trên nền tảng mạng 5G, hướng tới các dịch vụ cho tốc độ dữ liệu cao. Để làm được những điều kể trên, MobiFone dự kiến sẽ hợp tác với các doanh nghiệp trong Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp để tăng khả năng sử dụng chung cơ sở hạ tầng, băng tần, tối ưu hiệu quả đầu tư, chi phí.

Mặc dù chưa sở hữu băng tần dành cho mạng 5G thông qua hình thức đấu giá như Viettel hay VNPT, tuy nhiên đến thời điểm hiện tại, MobiFone đã triển khai thử nghiệm 5G ở TP.HCM, Huế, Nha Trang, Phú Quốc... Quá trình thử nghiệm đã cung cấp những cơ sở dữ liệu ban đầu để nhà mạng đánh giá và xây dựng các phương án mở rộng mạng lưới trong tương lai, đồng thời thực hiện hóa các mục tiêu 5G trong năm nay.

Đối với Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), sau khi đấu giá thành công quyền sử dụng tần số đối với khối băng tần 3700-3800 MHz (C2) vào tháng 3/2024, tập đoàn này có kế hoạch triển khai 5G trên toàn quốc, ưu tiên phát triển hạ tầng mạng 5G theo hướng nâng cao trải nghiệm người dùng, cung cấp tốc độ cao, dung lượng lớn, độ trễ thấp nhất mà vẫn tối ưu hóa chi phí vốn đầu tư nhà nước, tăng hiệu quả kinh doanh.

Ông Tô Dũng Thái, Chủ tịch VNPT, cho biết việc cấp giấy phép thiết lập mạng và cung cấp dịch vụ thông tin di động mặt đất sử dụng công nghệ 5G là bước ngoặt để doanh nghiệp có thể làm các thủ tục triển khai dịch vụ đáp ứng nhu cầu khách hàng. Sau khi được cấp giấy phép thiết lập mạng và cung cấp dịch vụ thông tin di động mặt đất sử dụng công nghệ 5G, VNPT sẽ lên kế hoạch triển khai 5G trên toàn quốc, ưu tiên phát triển hạ tầng mạng 5G theo hướng nâng cao trải nghiệm của người dùng, đem đến tốc độ cao, dung lượng lớn, độ trễ thấp nhất mà vẫn tối ưu chi phí nguồn vốn đầu tư của Nhà nước. VNPT cho biết trước mắt sẽ tập trung triển khai 5G ở những khu vực đòi hòi sự tương tác cao, giao tiếp qua mạng bằng thời gian thực, các khu vực như khu công nghệ cao, đô thị, các trường đại học…

"CÚ HUÝCH" CHO CHUYỂN ĐỔI SỐ

Với khả năng kết nối vượt trội cùng tốc độ truyền tải nhanh chóng, 5G không chỉ hỗ trợ các ngành công nghiệp truyền thống nâng cao hiệu quả mà còn phát triển kinh tế số, mở ra nhiều tiềm năng cho doanh nghiệp và cộng đồng.

Theo Qualcomm, 5G sẽ tạo ra giá trị kinh tế khoảng 13.100 tỷ USD và tạo ra 22,8 triệu việc làm mới trên toàn cầu vào năm 2035, ảnh hưởng đến nhiều ngành nghề từ sản xuất, y tế đến giáo dục... Riêng tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, 5G dự kiến tạo giá trị kinh tế khoảng 113 tỷ USD vào năm 2030. Theo nghiên cứu của Viện Chiến lược thông tin và truyền thông, đến năm 2025, 5G đóng góp vào sự tăng trưởng GDP Việt Nam khoảng 7,34%.

Việc triển khai 5G hiện đang là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. So với các thế hệ mạng cũ, 5G cung cấp thông lượng dữ liệu được cải thiện vượt trội, mạng lưới sử dụng năng lượng ít hơn, hỗ trợ trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), có độ trễ gửi và nhận tín hiệu chỉ bằng 1/5 so với 4G. Mạng 5G sẽ sử dụng năng lượng ít hơn khoảng 10 lần so với 4G, góp phần tạo ra môi trường số bền vững và tiết kiệm năng lượng.

Ông Nguyễn Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Chiến lược mạng lưới và Đổi mới công nghệ Viettel, cho biết: “Viettel đã triển khai giải pháp 5G PNM tại một số nhà máy, cung cấp trực tiếp hạ tầng kết nối cho doanh nghiệp. Kết quả cho thấy giải pháp 5G PNM gần như khắc phục đầy đủ các nhược điểm của mạng wifi truyền thống”.

5G PMN (Private Mobile Network) là giải pháp cung cấp dịch vụ di động cho một nhóm người dùng hoặc máy móc, thiết bị chuyên dụng của một tổ chức, doanh nghiệp cụ thể dựa trên nền tảng công nghệ mạng 5G.
Dựa trên đánh giá thực tế triển khai 5G tại một nhà máy ở Hải Phòng, ông Nguyễn Thanh Hải cho biết trong khi vùng phủ wifi truyền thống chỉ đạt 65% quy mô nhà máy, nhưng khi áp dụng 5G con số này đạt đến 99%.

“Ngoài ra, nhờ khả năng chống nhiễu tốt trên tần số được cấp phép, 5G PNM có hiệu suất sử dụng phổ, có nghĩa cùng tài nguyên được phép của Bộ Thông tin và Truyền thông, mạng 5G cho hiệu suất tốt hơn nhiều so với wifi truyền thống”, ông Hải nhấn mạnh.

Không chỉ có vùng phủ rộng, chống nhiễu tốt, độ trễ thấp, mật độ kết nối cao, 5G còn giúp các doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí khi triển khai lắp ráp hệ thống mạng. Ông Nguyễn Thanh Hải lấy ví dụ: “Chẳng hạn, nếu một nhà nhà máy 250.000 m2 sử dụng mạng 5G, tổng chi phí triển khai về đầu tư và vận hành khai thác sẽ giảm 22% so với wifi trong khi chi phí ban đầu chỉ chênh lệch vài phần trăm. Ngoài ra, 5G PNM còn giúp giảm thiểu đến 50% chi phí vật tư tiêu hao và nhân công khi lắp đặt; chi phí di chuyển và đào tạo nhân sự giảm đến 30% thông qua ứng dụng thực tế ảo và thực tế tăng cường”.

Nhìn chung, với tốc độ Internet nhanh, độ trễ thấp và dung lượng lớn, một khi 5G được triển khai rộng rãi sẽ mở khóa thúc đẩy sự đổi mới trong nhiều lĩnh vực, từ chăm sóc sức khỏe, giao thông vận tải đến sản xuất…, hay các ứng dụng như IoT – hỗ trợ kết nối hàng tỷ thiết bị IoT cùng một lúc tối ưu hóa quản lý chuỗi cung ứng, giám sát sản xuất; công nghiệp thông minh – tự động hóa quy trình sản xuất, từ dây chuyền lắp ráp đến quản lý kho hàng.

Mặc dù việc triển khai 5G gặp nhiều thách thức về cơ sở hạ tầng, cơ sở pháp lý, chi phí đầu tư lớn, nhưng công nghệ mạng này sẽ mang lại rất nhiều tiềm năng cho sự phát triển của kinh tế và xã hội trong tương lai. Vì vậy, theo các chuyên gia, để vượt qua những rào cản, điều quan trọng là cần có sự hợp tác giữa các công ty viễn thông, công ty công nghệ và các bộ, ban, ngành liên quan nhằm tạo ra môi trường phát triển 5G một cách thuận lợi.