Trả lời về các dự án bauxite tại phiên chất vấn sáng 13/6, Phó thủ tướng thường trực Chính phủ Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, phải làm từng dự án mới tốt được, và Quốc hội không yêu cầu Chính phủ báo cáo về quy hoạch bauxite.

Đại biểu Dương Trung Quốc hỏi như vậy phải chăng đó là “lỗi tại Quốc hội?”. Phó thủ tướng trả lời: “Tôi không có ý đổ lỗi cho Quốc hội”.

Quốc hội không yêu cầu Chính phủ báo cáo?

Phó thủ tướng khẳng định, những việc làm trong quá trình triển khai hai dự án Tân Rai và Nhân Cơ là đúng pháp luật, đúng nguyên tắc lãnh đạo của Đảng, minh bạch, trong sáng, cầu thị và có trách nhiệm.

Trong quá trình thảo luận, chất vấn trước đó, nhiều đại biểu đã đặt vấn đề tại sao Chính phủ không trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư các dự án bauxite Tây Nguyên. Phó thủ tướng giải thích, “theo các quy định hiện hành, Quốc hội không yêu cầu Chính phủ báo cáo về các quy hoạch”.

Báo cáo giải trình của Chính phủ còn cho biết, các dự án Tân Rai và Nhân Cơ do nước ta tự đầu tư, không liên doanh với nước ngoài. Việc thiết kế và xây dựng được thực hiện thông qua đấu thầu quốc tế công khai, đơn vị trúng thầu là một công ty Trung Quốc có uy tín trong lĩnh vực này.

Đến ngày 1/6/2009, trên cả hai dự án có 667 người lao động nước ngoài (gồm 4 công dân Úc và 663 công dân Trung Quốc) làm việc được quản lý theo pháp luật của Việt Nam. Số lao động này sau khi xây dựng xong, bàn giao nhà máy, chuyển giao công nghệ và quản lý vận hành cho phía Việt Nam, sẽ trở về nước.

Đồng thời với việc triển khai hai dự án Tân Rai và Nhân Cơ, Chính phủ sẽ từng bước rút kinh nghiệm, tổng kết, bổ sung, hoàn chỉnh quy hoạch và kế hoạch cho giai đoạn tiếp theo, Phó thủ tướng nói.

Đại biểu Dương Trung Quốc hỏi: "Nói như Phó thủ tướng là việc không đưa ra Quốc hội là lỗi tại Quốc hội, vì Quốc hội không yêu cầu. Nhưng nhiều đại biểu nói Chính phủ tách nhỏ dự án hoặc lách luật, đề nghị Phó thủ tướng trả lời ý kiến đó”.

“Theo quy định của pháp luật hiện hành, các loại quy hoạch nói chung đều đã được Quốc hội phân cấp, quy hoạch ngành, vùng, phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có quy hoạch khai thác bauxite... Tôi không có ý đổ lỗi cho Quốc hội. Tôi không dùng từ nào là lỗi của Quốc hội", Phó thủ tướng trả lời.

Đại biểu Quốc chưa đồng tình: "Phó thủ tướng vẫn chưa trả lời thẳng vào câu hỏi của tôi là có phải tách  nhỏ dự án hay không, còn Phó thủ tướng nói rằng là không phải đổ lỗi cho Quốc hội nhưng là ngôn ngữ, cách nói thôi. Quốc hội không đặt ra thì chúng ta không trả lời. Như thế trách nhiệm là về phía Quốc hội, chúng ta mất cảnh giác”.

“Chúng ta lập từng dự án theo quy định của pháp luật, mỗi dự án có xem xét một cách khá toàn diện. Chúng ta làm chưa được thì chúng ta phải làm cho được, làm chưa tốt thì phải làm cho tốt, tôi thấy các đồng chí bộ trưởng trả lời rất rõ vấn đề này, kể cả trong phát biểu ở Quốc hội không có ý là tách ra. Chúng ta phải làm theo dự án và cũng phải làm từng dự án như vậy mới làm tốt được” Phó thủ tướng trả lời.

Ông Hùng nhấn mạnh, đây cũng là tư duy của Chính phủ, quy hoạch nào chưa hoàn chỉnh thì hoàn chỉnh, dự án nào chưa thật chu đáo thì phải làm cho chu đáo. "Chính phủ nhận thấy trách nhiệm phải làm tốt hơn, vì nước, vì dân".

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng cho rằng, ý kiến của các đại biểu Quốc hội là xây dựng, trách nhiệm, chân thành, là những ý kiến phản biện, nhắc nhở cảnh báo mà chúng ta không nên bỏ qua, phải hết sức chân thành. Vừa qua, Đảng, Chính phủ đều đã tiếp thu các ý kiến đúng đắn hợp lý của các đồng chí nguyên lãnh đạo, trí thức để ra được kết luận của Bộ Chính trị và Chính phủ tiếp tục có kế hoạch triển khai.

Và ông lưu ý Chính phủ "cần tiếp tục lắng nghe, cập nhật thông tin, sẵn sàng thay đổi khi cần thiết". Chủ tịch cũng khẳng định Quốc hội "sẵn sàng thực hiện đúng chức năng giám sát, bảo đảm cùng Chính phủ thực hiện cho được chủ trương mang tính chiến lược quan trọng này.

"Nếu năm ngoái tôi mua chứng khoán thì giờ khá rồi"

Đồng thuận và kỷ cương là các vấn đề được đặt ra trong nhiều câu hỏi với các thành viên Chính phủ và Phó thủ tướng.

Đại biểu Nguyễn Minh Thuyết chất vấn vì sao trong thời gian gần đây có nhiều đề án, dự án của Chính phủ hoặc là của một số địa phương không nhận được sự đồng tình cao ở trong xã hội, thậm chí gây phản ứng gay gắt từ một số bộ phận cử tri?

Phó thủ tướng cho rằng, nói là có nhiều dự án vẫn còn một số ý kiến, có dự án có nhiều ý kiến thì chính xác hơn. Không nên coi những ý kiến đóng góp là không đồng thuận. “Chúng ta sẽ cố gắng đồng thuận. Không chỉ dự án mà còn nhiều chuyện khác nữa”, ông Hùng nói.

Đưa ra ba dẫn chứng cụ thể, đại biểu Thuyết đặt vấn đề trách nhiệm của Thủ tướng và của Chính phủ trong việc để tồn tại tình trạng "trên bảo dưới không nghe" ở rất nhiều nơi.

Phó thủ tướng khẳng định: “Tôi thấy trên bảo dưới nghe đấy chứ, làm gì có chuyện "trên bảo dưới không nghe". Nhưng trong quản lý nền hành chính này có nhiều điểm trục trặc, đáng lẽ cấp anh hùng rồi nhưng trục trặc chưa cấp, đáng cấp đất, cấp nhà rồi nhưng trục trặc chưa cấp. Chỗ này cũng có nguyên nhân cụ thể của nó nhưng phải xử lý tốt, trách nhiệm của ta cơ quan quản lý nhà nước và tôi”. Theo Phó thủ tướng thì qua kết quả chất vấn kỳ này thì có thể nói là "dưới bảo trên cũng nghe", chứ không phải "trên bảo dưới không nghe".

Chất vấn về sự yếu kém của công tác dự báo,  đại biểu Nguyễn Minh Thuyết lấy ngay một ví dụ: “Cách đây hơn một năm tôi có nghe Phó thủ tướng nói khi thị trường chứng khoán sau một thời gian trượt dốc dài bắt đầu có le lói màu xanh trở lại “nếu tôi có tiền, tôi sẽ đầu tư vào chứng khoán”. Nhưng ngay sau đó thì thị trường chứng khoán xuống thủng đến mấy lần đáy, suốt một năm trời bây giờ mới bắt đầu le lói màu xanh. Tôi xin hỏi ý kiến đó của Phó Thủ tướng để khích lệ các nhà đầu tư hay dựa trên một kết quả dự báo?”.

“Đúng là tôi nói mua, nhưng mua chứng khoán có hai loại chứng khoán, một là chứng khoán lướt sóng, hai là chứng khoán cổ phần. Tôi mà mua là tôi cổ phần bây giờ tôi thắng rồi, cổ phần là đầu tư dài hạn. Tôi khuyến khích đầu tư dài hạn, sinh ra chứng khoán để đầu tư dài hạn chứ không phải chỉ có hôm nay mua mai bán. Tất nhiên ngắn hạn cũng cần thiết vì có ngắn hạn thì mới giải quyết được dài hạn, dài hạn đem bán đi trong lúc khó khăn, trong lúc có chuyện thì ông ngắn hạn lại mua cho, cho nên chúng ta mới có câu chuyện là thị trường chứng khoán nhưng khuyến khích vào thị trường dài hạn. Nếu năm ngoái mua thì bây giờ khá đấy, nhưng không có tiền để mua thôi”, Phó thủ tướng trả lời.

Kết thúc phiên họp sáng nay, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng tổng kết: nội dung của chất vấn đã đề cập đến vấn đề thời sự nóng hổi bức xúc của thực tiễn cuộc sống. Không khí chất vấn và trả lời chất vấn thật sự dân chủ, thẳng thắn, xây dựng và trách nhiệm.

“Nhìn một cách tổng thể có thể nói phiên chất vấn tại kỳ họp này là có chất lượng. Tiếp tục có bước đổi mới, cải tiến theo chiều sâu hơn, thực chất hơn, được cử tri, nhân dân và dư luận xã hội đánh giá tốt”, Chủ tịch phát biểu khép lại hơn hai ngày chất vấn 7 thành viên Chính phủ với 106 chất vấn trực tiếp.