Theo tính toán của Bộ Y tế, Việt Nam cần chi khoảng 25,2 nghìn tỷ đồng để mua 150 triệu liều vaccine phòng Covid-19 để tiêm phòng cho khoảng 75 triệu người dân. Đây là một khoản chi lớn với ngân sách, do đó, để huy động sự đóng góp của xã hội ngày 26/5, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 779/QĐ-TTg thành lập Quỹ vaccine phòng Covid-19.

Chia sẻ với VnEconomy về Quỹ vaccine phòng Covid – 19, ông Võ Thành Hưng, Vụ trưởng Vụ Ngân sách nhà nước - Bộ Tài chính cho biết, đợt dịch Covid – 19 thứ 4 này tại Việt Nam diễn ra trên quy mô rộng và số ca nhiễm bệnh tăng cao. Do đó, Bộ chính trị, Ban bí thư, và Chính phủ đã có chủ trương mua đủ lượng vaccine cần thiết như tính toán của Bộ Y tế  để tiêm phòng cho nhân dân. Tuy nhiên, để mua đủ lượng vaccine này cần một nguồn kinh phí rất lớn, trong khi đó ngân sách đang chịu áp lực lớn do ảnh hưởng của dịch Covid – 19.

Quỹ vaccine phòng Covid – 19 được thành lập khá gấp, tuy nhiên để minh bạch trong hoạt động thu – chi của Quỹ, nguyên tắc hoạt động của quỹ nên như thế nào, thưa ông?

Đúng là việc thành lập Quỹ rất gấp, tuy nhiên Bộ Tài chính cũng đã khẩn trương triển khai xây dựng để ban hành Quy chế hoạt động của Quỹ và thiết lập bộ máy quản lý ngay sau khi Thủ tướng ban hành quyết định thành Quỹ.

Quỹ sẽ được mở tài khoản tại ngân hàng thương mại và các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp muốn đóng góp vào quỹ thì có thể chuyển tiền qua hệ thống các ngân hàng thương mại.

Với các khoản tiền một số doanh nghiệp đã tài trợ mua vaccine phòng Covid – 19 trước khi thành lập Quỹ mà Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Bộ Y tế đang quản lý cũng sẽ được chuyển vào Quỹ để thống nhất quản lý chung.

Hiện này Bộ Tài chính đang gấp rút hoàn thiện Quy chế hoạt động của Quỹ vaccine phòng Covid – 19. Trong trường hợp cần thiết sẽ phải xin ý kiến thêm của Bộ Y tế và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để hoàn thiện. Dự kiến troong tuần đầu tháng 6/2021 này Quy chế sẽ được ban hành.

Từ giờ đến khi Quy chế được ban hành, Mặt Trận tổ Quốc và Bộ Y tế vẫn tiếp tục được tiếp nhận các khoản đóng góp của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp. Sau khi Quy chế bàn hành các khoản đóng góp này sẽ được chuyển vào Quỹ.

Mặc dù chưa có thống kê cụ thể nhưng dự kiến đến thời điểm này con số đóng góp cho Quỹ vaccine phòng Covid – 19 sẽ lên tới nhiều nghìn tỷ đồng. Đây là số tiến lớn, vậy đơn vị nào sẽ được giao chịu trách nhiệm quản lý số tiền này?

Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Bộ Tài chính quản lý nguồn tài chính của Quỹ vaccine phòng Covid – 19. Tuy nhiên, Bộ Tài chính chỉ có chức năng quản lý tài chính, còn quyết định sử dụng khi nào và mỗi lần bao nhiêu thì các cơ quan liên quan sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ để quyết định.

Trên cơ sở quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính sẽ xuất tiền từ quỹ để mua vaccine.

Ngoài ra, để minh bạch trong thu – chi của Quỹ thì toàn bộ sẽ được công khai minh bạch trên các trang thông tin điện tử của Bộ Tài chính và Kho bạc Nhà nước. Trong trường hợp cần thiết sẽ có thanh tra, kiểm toán theo quy định. Trong quá trình sử dụng, mục tiêu sử dụng chủ yếu để mua vaccine hoặc hỗ trợ sản xuất vaccine trong nước.

Căn cứ vào yêu cầu thực tế và căn cứ quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính sẽ xuất tiền từ quỹ. Như vậy chúng tôi cho rằng quỹ sẽ được quản lý, sử dụng  hoàn toàn công khai, minh bạch.

Đây là Quỹ chung do trung ương quản lý, vậy nếu các địa phương có nhu cầu thành lập Quỹ tương tự có được không, thưa ông?

Hiện tại việc mua vaccine, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đang giao Bộ Y tế làm cơ quan đầu mối nên các địa phương không cần thành lập quỹ. Trong trường hợp các doanh nghiệp muốn hỗ trợ địa phương nào đó thì có thể hỗ trợ chính quyền địa phương. Có thể đóng góp trực tiếp cho ngân sách địa phương mà không nhất thiết phải thành lập quỹ vì liên quan đến công tác quản lý thu – chi khá phức tạp.

Nếu các doanh nghiệp có tham gia đóng góp vào Quỹ thì người lao động trong trong doanh nghiệp đó có thuộc đối tượng được ưu tiên tiêm vaccine không, thưa ông?

Việc mua vaccine hiện nay tập trung qua đầu mối là Bộ Y tế và cơ quan này cũng được giao xác định các nhóm đối tượng được ưu tiên tiêm trong thời gian đầu.