Khơi thông, huy động nguồn lực đất đai thúc đẩy phát triển

Tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội sẽ xem xét, thông qua 9 dự án luật, trong đó, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được dư luận đặc biệt quan tâm. Đối với dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Quốc hội đã cho ý kiến hai lần tại Kỳ họp thứ 4 và thứ 5, được tổ chức lấy ý kiến rộng rãi của các tầng lớp Nhân dân, được Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ tổ chức họp nhiều lần để tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo...

Về cơ bản, dự án Luật đã được điều chỉnh, bổ sung và ngày càng hoàn thiện hơn, nhiều nội dung khó, mới, phức tạp từng bước được xác định cụ thể. Tuy nhiên, hiện dự án Luật vẫn còn một số nội dung, vấn đề quan trọng chưa được thống nhất, vẫn còn 2 phương án.

VẤN ĐỀ HÀNH CHÍNH ĐẤT ĐAI VÀ TÀI CHÍNH ĐẤT ĐAI LÀ "LINH HỒN" CỦA LUẬT

Bên hàng lang Quốc hội, chia sẻ vấn đề này, đại biểu đoàn TP. Hà Nội Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam nhấn mạnh, Luật Đất đai là bộ luật quan trọng liên quan tới cuộc sống của người dân, phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

Trong những ngày này, cử tri cả nước đang hướng về Hội trường Ba Đình để chờ đợi quyết sách quan trọng của Quốc hội liên quan tới Luật Đất đai.

Đến thời điểm hiện nay Luật Đất đai và các quy định có liên quan đang là một điểm nghẽn lớn cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Ông Lộc cho rằng việc huy động nguồn lực đất đai cho sự phát triển của đất nước rất quan trọng, đặc biệt ở các nước có nền kinh tế phát triển trung bình như Việt Nam.

Do đó, khi sửa đổi Luật Đất đai một cách đồng bộ với các pháp luật có liên quan sẽ trở thành giải pháp quan trọng để có thể khơi thông các nguồn lực, thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội trong thời gian tới, ông Lộc nói.

Trong quá trình soạn thảo Luật Đất đai, cử tri, nhân dân trên cả nước đã tham gia rất tích cực với hơn 12 triệu lượt ý kiến. Tuy nhiên đến nay vẫn còn nhiều vấn đề có ý kiến khác nhau.

Chia sẻ quan điểm về những nội dung còn ý kiến khác nhau trong Dự thảo Luật, đại biểu Lộc cho hay, ông và các đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm đến 2 nội dung cốt lõi, là linh hồn của Dự thảo Luật Đất đai đang còn ý kiến khác nhau và cần những đổi mới đột phá; đó là vấn đề hành chính đất đai và tài chính đất đai.

Trong đó, hành chính đất đai liên quan đến các nội dung như: quy hoạch, thủ tục hành chính trong đó có việc thu hồi, thỏa thuận, giải tỏa, đền bù chuyển giao quyền sử dụng đất…

Về tài chính đất đai liên quan tới vấn đề giá đất, địa tô chênh lệch, kiểm soát giá của quyền sử dụng đất. Theo đại biểu, giá của quyền sử dụng đất đai rất quan trọng vì liên quan đến sức cạnh tranh của nền kinh tế. Do đó không phải giá đất càng cao càng tốt, không phải Nhà nước thu được càng nhiều càng tốt trong việc cho thuê, hay chuyển giao quyền sử dụng đất mà giá đất phải hợp lý để đảm bảo năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong cạnh tranh quốc tế.

TẠO ĐIỀU KIỆN CHO DOANH NGHIỆP TIẾP CẬN NGUỒN LỰC ĐẤT ĐAI

Hiện nay vấn đề tranh chấp, khiếu kiện đất đai đang là những khiếu kiện hàng đầu, do đó, trong việc sửa đổi Luật Đất đai phải xuất phát từ nhu cầu thể chế hóa đường lối của Đảng; đồng thời, đảm bảo yêu cầu của thực tiễn cuộc sống, từ cuộc sống của người dân.

Ông Lộc cho biết đặc biệt quan tâm tới vấn đề thu hồi đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, nhất là đất nông nghiệp chuyển sang công nghiệp, dịch vụ, phát triển đô thị. Hiện nay, Nghị quyết Trung ương yêu cầu Nhà nước sẽ thu hồi đất đối với những dự án phát triển kinh tế xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng nhưng những dự án nào được coi là dự án vì lợi ích quốc gia, công cộng thì đang còn nhiều ý kiến khác nhau.

Đại biểu cho rằng, những dự án lớn, trọng điểm nằm trong quy hoạch phát triển ngành, vùng, phát triển quốc gia; những dự án đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư, kể cả dự án được Hội đồng nhân dân các cấp thông qua là những dự án hội tụ đủ điều kiện vì lợi ích quốc gia, công cộng. Dù thu hồi để đấu giá, đấu thầu để các doanh nghiệp triển khai thì các dự án đều không chỉ nhằm mục đích tạo lợi nhuận cho doanh nghiệp mà còn tạo công ăn việc làm cho xã hội, đóng góp vào tăng trưởng, tạo ra nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.

Bên cạnh đó, hiện nay, chúng ta có phần ưu tiên cho các dự án về phát triển công nghiệp nhưng phát triển dịch vụ, thương mại, du lịch, hay trung tâm tài chính quốc tế cũng có vai trò quan trọng không thua kém. Trong khi những lĩnh vực đó có vai trò hoàn toàn không thua kém gì các dự án phát triển công nghiệp, khu công nghiệp bởi vì chúng ta đang trong quá trình thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Việt Nam đang chuyển dịch cơ cấu kinh tế; trong đó cơ cấu dịch vụ du lịch đang là lĩnh vực tập trung phát triển vì có khả năng tạo ra giá trị gia tăng cao cho nền kinh tế. Việt Nam đặt mục tiêu khu vực dịch vụ đến năm 2030 chiếm 50% cơ cấu kinh tế; khu vực du lịch phải chiếm đến 15% tổng GDP của nền kinh tế. Đây chính là khu vực phát triển có tính chất động lực của nền kinh tế. Để tạo nên những thành quả như vậy cần có những dự án động lực, dự án trọng điểm cho từng vùng, từng địa phương và trong cả nước.

Do đó, những dự án trọng điểm đã nằm trong quy hoạch và đã được các cấp cấp có thẩm quyền thông qua, nhằm thực hiện đường lối của Đảng về phát triển kinh tế xã hội có thể đưa vào diện thu hồi đất và giao cho các doanh nghiệp theo các phương thức phù hợp.

Tuy nhiên, ở đây cũng có vấn đề liên quan tới giá chuyển nhượng và địa tô chênh lệch. Theo ông Lộc, chúng ta đã đề ra nguyên tắc: giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất phải theo giá thị trường và địa tô chênh lệch phải đảm bảo phân bổ hài hòa giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Khi đã đảm bảo giá theo nguyên tắc thị trường và phân phối một cách hài hòa địa tô do chuyển đổi mục đích sử dụng đất sẽ đảm bảo được mục đích của Luật Đất đai.

Mặt khác, vấn đề thỏa thuận bồi thường, đền bù khi doanh nghiệp thu hồi đất hiện nay là rất phức tạp và khó. Do đó, Nhà nước đứng ra đảm nhận là phù hợp. Bởi vì ở đây có các chủ thể tham gia, phải đảm bảo hài hòa quyền lợi của nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Nếu chỉ doanh nghiệp với người dân đứng ra thỏa thuận thì rất khó khăn nhưng Nhà nước với vai trò trung gian, chủ sở hữu đất đai đứng ra thực hiện sẽ đảm bảo hài hòa lợi ích của người dân, doanh nghiệp đồng thời đảm bảo lợi ích của của Nhà nước.

Do đó, việc mở rộng đối tượng thu hồi đất, là các dự án trọng điểm đã được các cấp có thẩm quyền quyết định theo quy hoạch phát triển kinh tế xã hội đều hội tụ đủ điều kiện để là dự án vì lợi ích quốc gia, công cộng. Việc bổ sung trong dự thảo Luật những đối tượng này sẽ tạo động lực to lớn, tháo gỡ các vướng mắc về tiếp cận đất đai hiện nay trong thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, ông Lộc nói.

Ông nêu thực tế có nhiều dự án doanh nghiệp có thị trường, có vốn nhưng không triển khai được do không tiếp cận được mặt bằng sản xuất kinh doanh và việc chậm trễ trong tiếp cận đất đai có khi kéo dài cả chục năm. Khi tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn lực đất đai nhanh hơn có nghĩa chúng ta có thể thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá nhanh hơn theo đúng chủ trương của Đảng.

Vấn đề quan trọng nhất là giá đất phải đảm đảm bảo giá thị trường và địa tô chênh lệch được phân bổ một cách hợp lý sẽ tạo ra bước đột phá trong việc thông qua dự Luật Đất đai (sửa đổi) đáp ứng mong đợi của toàn dân, ông Lộc nhấn mạnh.