Tờ Financial Times dẫn số liệu từ báo cáo Theo dõi Thương mại Thế giới (World Trade Monitor) của Cục Phân tích chính sách kinh tế Hà Lan (CPB) cho thấy trong tháng 7, khối lượng thương mại toàn cầu giảm 3,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là mức giảm tháng mạnh nhất kể từ tháng 8/2020 - thời gian đầu của đại dịch.

Trước đó, khối lượng thương mại toàn cầu đã giảm 2,4% trong tháng 6. Tốc độ giảm sâu hơn của thương mại là một bằng chứng cho thấy tăng trưởng kinh tế toàn cầu đang ngày càng chậm.

Sau thời kỳ tăng trưởng bùng nổ trong đại dịch, nhu cầu hàng hoá xuất khẩu trên toàn cầu đã suy yếu dưới áp lực của lạm phát cao, lãi suất tăng, và xu hướng người tiêu dùng chi tiêu nhiều hơn vào dịch vụ thay vì hàng hoá khi các nền kinh tế mở cửa trở lại sau các đợt phong toả. Sự suy giảm của khối lượng hàng hoá xuất khẩu diễn ra trên diện rộng, với phần lớn các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới chứng kiến sự giảm sút trong tháng 7.

Trung Quốc, nước xuất khẩu hàng hoá lớn nhất thế giới, có khối lượng xuất khẩu hàng hoá giảm 1,5% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 7. Đối với khu vực eurozone, mức giảm là 2,5%. Mỹ chứng kiến mức giảm 0,6% khối lượng xuất khẩu trong tháng 7.

Các chỉ số niềm tin cho thấy thương mại toàn cầu sẽ còn yếu trong những tháng sắp tới.

Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) của S&P Global theo dõi đơn hàng xuất khẩu mới báo hiệu một sự sụt giảm mạnh mẽ trong tháng 8 và tháng 9 ở cả Mỹ, Eurozone và Anh. Các nhà kinh tế học đang dự báo khối lượng xuất khẩu của Eurozone cả năm nay đi ngang so với năm ngoái, thay vì tăng 2% như dự báo đưa ra hồi đầu năm.

Lãi suất được dự báo sẽ không tăng thêm nhiều trong những tháng sắp tới, nhưng các ngân hàng trung ương khó sớm cắt giảm lãi suất vì họ cần có thêm bằng chứng thuyết phục rằng áp lực lạm phát đã được kiểm soát. Theo các nhà phân tích, với điều kiện tín dụng còn chưa được nới lỏng, hoạt động xuất khẩu còn đương đầu với áp lực giảm.

“Với hiệu ứng đến trễ của lãi suất cao có thể gia tăng sức ép lên nhu cầu đối với một số hàng hoá nhất định, có lẽ còn phải mất nhiều tháng trước khi thương mại toàn cầu chạm đáy”, nhà kinh tế Ariane Curtis của công ty tư vấn Capital Economics nhận định. Nhu cầu đối với hàng hoá nhập khẩu mà người mua thường phải đi vay để mua, như ô tô, đồ nội thất và trang thiết bị máy móc sẽ giảm nhiều nhất, ông Curtis nhấn mạnh.

Nhà kinh tế Mohit Kumar của công ty dịch vụ tài chính Jefferies nói rằng thương mại có thể đi theo xu hướng của tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Ông dự báo tăng trưởng kinh tế “sẽ giảm tốc ở mọi nền kinh tế lớn trong những quý sắp tới”.

Ngoài tăng trưởng kinh tế yếu đi, căng thẳng địa chính trị cũng là một nhân tố khiến thương mại giảm sút. Trong báo cáo triển vọng kinh tế mới nhất, Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) cho rằng các hạn chế thương mại đã gây cản trở xuất khẩu từ năm 2018 đến nay.

“Sự phân tán địa kinh tế và xu hướng dịch chuyển sang chính sách thương mại hướng nội nhiều hơn có thể làm suy giảm các lợi ích từ thương mại toàn cầu và gây ảnh hưởng đến mức sống, nhất là ở các quốc gia và các hộ gia đình nghèo nhất”, báo cáo của OECD cảnh báo.

Cũng theo báo cáo của CPB, sản lượng công nghiệp toàn cầu giảm 0,1% trong tháng 7 so với cùng kỳ năm ngoái, do sự sụt giảm mạnh mẽ ghi nhận ở Nhật Bản, eurozone và Anh. Trong khi đó, sản lượng công nghiệp của Mỹ tăng 0,7%, làm dấy lên hy vọng về một cuộc hạ cánh mềm cho nền kinh tế lớn nhất thế giới – kịch bản mà ở đó lạm phát giảm về ngưỡng mục tiêu mà không gây ra suy thoái.