Tổng giám đốc Hòa Phát: "Chúng tôi chưa nhận được đơn đặt hàng nào của Chính phủ về sản xuất thép đường ray"

Chiều ngày 2/10, dưới sự chỉ đạo nội dung của Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, Vụ Kinh tế Tổng hợp, Viện nghiên cứu Chính sách và Chiến lược, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam và Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy đã tổ chức Diễn đàn Kinh tế mới - VNEF 2025 và Chương trình Thương hiệu Mạnh lần thứ 22.

Diễn đàn do Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị và Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đồng chủ trì với sự tham dự của hơn 300 đại biểu là lãnh đạo các cơ quan của Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các địa phương, các hiệp hội, tập đoàn kinh tế, lãnh đạo các tổ chức quốc tế, các hiệp hội doanh nghiệp trong nước, nước ngoài cùng lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp FDI.

Thảo luận tại diễn đàn, các lãnh đạo tập đoàn/doanh nghiệp và khách mời đối thoại, phản hồi là các đại diện bộ, ban, ngành, địa phương, chuyên gia cho ý kiến về mô hình tăng trưởng xuất khẩu theo hướng tăng vị thế và tăng giá trị trong các chuỗi cung ứng.

Phát biểu tại phiên thảo luận, ông Nguyễn Việt Thắng, Tổng giám đốc Tập đoàn Hòa Phát, cho biết hiện nay ngành thép Việt Nam đứng thứ 12 thế giới và đứng đầu Đông Nam Á. Mặc dù là cường quốc sản xuất thép trên thế giới rồi nhưng thực tiễn Việt Nam vẫn chỉ sản xuất thép xây dựng trong khi thép chế tạo hợp kim chúng ta sản xuất ít.

Đặc thù đầu tư ngành thép là ngành thâm dụng vốn lớn nên chỉ doanh nghiệp lớn mới có thể đầu tư thượng nguồn. Việt Nam hiện có 2 tổ hợp thép lớn là Dung Quất và Fomosa Hà Tĩnh. Để đầu tư thì Hòa Phát đã có tích lũy nguồn lực hơn 30 năm nay. Hòa Phát đang đứng trong top đơn vị sản xuất thép lớn thế giới.

Thép là sản phẩm phục vụ hầu hết ngành công nghiệp từ xây dựng, cơ khí đóng tầu, năng lượng, đường sắt. Đây đều là những ngành sử dụng thép nhưng doanh nghiệp sử dụng thép đa phần là doanh nghiệp nhỏ. Hòa Phát tiếp cận nhiều doanh nghiệp trong Hiệp hội cơ khí, mỗi năm họ cho biết cần các chủng loại thép khác nhau nhưng chỉ khoảng 10-20 tấn thép trong khi một mẻ thép Hòa Phát sản xuất là 300 tấn.

"Nếu sản xuất một mẻ của Hòa Phát thì họ phải dùng vài ba năm. Bài toán "con gà quả trứng" đặt ra là: Nếu không có ngành công nghiệp nền đủ lớn mạnh thì không có doanh nghiệp cơ khí lớn, nếu không có thị trường lớn thì doanh nghiệp sản xuất không biết bán đi đâu. Và bài toán đó rất khó", đại diện Hòa Phát cho hay.

Hòa Phát vướng bài toán đó và phải xác định là doanh nghiệp đi đầu nên chấp nhận đầu tư một phần vào ngành và phải đi trước. Ví dụ vừa rồi Hòa Phát đầu tư nhà máy sản xuất thép ray. Chưa từng có doanh nghiệp Việt Nam nào sản xuất thép ray đường sắt thường chứ chưa nói tốc độ cao.

"Nhiều nhà đầu tư, nhiều ngân hàng hỏi chúng tôi là nếu Chính phủ không mua thép của Hòa Phát thì sao? Chúng tôi trả lời rằng chúng tôi có niềm tin mạnh mẽ vào chủ trương của Chính phủ là sẽ đặt hàng doanh nghiệp nếu doanh nghiệp đầu tư sản xuất ra sản phẩm chất lượng với chi phí hợp lý. Đó là niềm tin chúng tôi làm nhà máy đó.

Chính phủ cũng có Nghị định về việc đặt hàng doanh nghiệp nhưng đến nay chúng tôi chưa nhận được đơn đặt hàng nào về sản xuất thép ray. Mặc dù vậy, chúng tôi vẫn đang đầu tư nhà máy, triển khai quyết liệt để đến 2027 có thể vận hành.

Hòa Phát mong muốn Chính phủ có chính sách rõ ràng hơn, đặt hàng doanh nghiệp thế nào, chi phí giá cả tiến độ thế nào...", Tổng giám đốc Hòa Phát chia sẻ.

Chia sẻ với Tổng giám đốc Hòa Phát, ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch CMC Group cho biết CMC cũng đã nhận hai nhiệm vụ quốc gia. "Nhưng với chúng tôi cần có hợp đồng vì chúng tôi cần sự đảm bảo. Quan điểm chúng tôi không chờ nhưng nếu có thêm bệ đỡ của Chính phủ thì doanh nghiệp công nghệ Việt Nam chắc chắn sẽ có khả năng cạnh tranh được", ông Chính khẳng định. 

Mới đây, Hòa Phát và Tập đoàn Primetals vừa ký kết hợp đồng cung cấp dây chuyền đúc và cán thép chất lượng cao công suất 500.000 tấn/năm. Với dây chuyền này, Tập đoàn Hòa Phát sẽ đẩy mạnh sản xuất các dòng thép chất lượng cao

Theo thỏa thuận, Primetals sẽ thiết kế, cung cấp, lắp đặt máy đúc phôi cho phép Hòa Phát sản xuất sản phẩm thép làm tanh lốp ô tô (tire cord, bead wire), thép chế tạo, thép vòng bi, thép dự ứng lực... và nhiều sản phẩm chất lượng cao khác. Đặc biệt, dây chuyền còn tích hợp dự chờ cho module đúc phôi khổ lớn để sản xuất thép đường ray (bloom), và phôi beam blank để sản xuất các loại thép hình đến 800mm phục vụ ngành kết cấu thép.

Theo Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hòa Phát Trần Đình Long, Tập đoàn tập trung đẩy mạnh sản xuất thép chất lượng cao, thép chế tạo để góp phần thay thế mặt hàng thép cao cấp đang phải nhập khẩu.

Hòa Phát tự tin sản xuất được các loại thép phục vụ ngành công nghiệp đường sắt, trục bánh xe tàu hỏa, tàu cao tốc theo đặt hàng của Chính phủ cũng như các loại thép chất lượng cao phục vụ cho các dự án trọng điểm quốc gia và xuất khẩu ra thị trường thế giới.