TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Tp.HCM: Nhức nhối ô nhiễm từ khu công nghiệp
Các loại ô nhiễm do các công nghiệp, khu chế xuất gây ra đã đến mức báo động là ô nhiễm nguồn nước, khí thải, bụi và rác
Hiện nay Tp.HCM có trên 14 khu công nghiệp, khu chế xuất, trong đó có 13 khu chính thức hoạt động, có trên 1.100 dự án đầu tư, thu hút hơn 250.000 lao động, kim ngạch xuất khẩu đạt 16 tỷ USD.
Hoạt động của các khu này đã mang lại sự chuyển biến tích cực trong phát triển kinh tế xã hội của thành phố. Tuy nhiên, sau nhiều năm hoạt động, điều bất lợi phát sinh từ các khu công nghiệp, khu chế xuất chính là vấn đề ô nhiễm môi trường.
Theo kết quả khảo sát của ngành chức năng, các loại ô nhiễm do các công nghiệp, khu chế xuất gây ra đã đến mức báo động là ô nhiễm nguồn nước, khí thải, bụi và rác. Ngày 13/10/2008, lực lượng cảnh sát môi trường cùng đại diện Ban Quản lý khu chế xuất - khu công nghiệp đã phát hiện và lập biên bản đối với hành vi xóa dấu vết hiện trường tại khu vực xả thải của Công ty Cổ phần Thuộc da Hào Dương ở Khu công nghiệp Hiệp Phước huyện Nhà Bè.
Hành vi cố tình vi phạm môi trường
Trước đó, đêm 10/10/2008, sau khi bắt quả tang người của Công ty Hào Dương bơm hàng trăm mét khối nước thải độc hại từ quá trình thuộc da tươi ra sông, để có cơ sở xử lý vụ việc, lực lượng chức năng đã cho niêm phong toàn bộ hệ thống ống bơm nổi trên bể chứa.
Theo kết quả xét nghiệm ban đầu các mẫu nước của Công ty Hào Dương xả thẳng ra sông do Phòng Cảnh sát Môi trường(PC36) - Công an Tp.HCM lấy đã phát hiện nhiều chỉ tiêu vượt tiêu chuẩn cho phép hàng chục lần, trong đó có chất crom, một chất có thể gây ung thư cao. Hiện PC36 đã xác định 3 hành vi vi phạm của Công ty Hào Dương: Xả nước thải không qua xử lý thẳng ra sông, chưa tách hệ thống thoát nước mưa ra khỏi hệ thống xử lý nước thải và quản lý chất thải nguy hại chưa đúng qui định.
Ông Trần Văn Hai, ở xã Tân Nhựt, huyện Bình Chánh bức xúc trước thực trạng ô nhiễm do khu công nghiệp Lê Minh Xuân gây ra, cho biết: “Nguồn nước bị ô nhiễm hoá chất khu công nghiệp thải ra sẽ thẩm thấu đến nguồn nước ngầm bị ô nhiễm nhiều quá. Do nguồn nước thải ra xung quanh kéo dài, cá chết hàng loạt, cây lúa cũng không sống nổi. Gió thổi về hướng nào thì nơi đó phải chịu. Theo tôi mức độ ô nhiễm hiện phải nói là đang báo động”.
Ở khu công nghiệp Vĩnh Lộc cũng tương tự. Bà Tống Thị Thu, ngụ tại ấp 5 xã Vĩnh Lộc, cho biết: “Ô nhiễm môi trường ở vùng Vĩnh Lộc rất trầm trọng. Bao nhiêu xí nghiệp, nhà máy thải ra kênh, nước đen ngòm. Ống cống của xí nghiệp làm không đậy nắp, trời nắng là bốc hơi bay lên”.
Nguyên nhân gây ô nhiễm là từ quy định?
Theo Ban quản lý Các khu chế xuất, khu công nghiệp, nguyên nhân sâu xa nhất là do qui định của thành phố phải lấp đầy 50% diện tích đất trong khu công nghiệp thì mới xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung. Chính từ qui định này, có nhiều khu công nghiệp hoạt động đã vài năm nhưng vẫn chưa xử lý được nước thải. Theo con số thống kê cho thấy, có đến 35.000 m3 nước bẩn được thải ra từ các khu này chỉ trong một ngày.
Theo ông Ngô Anh Tuấn, Phó Ban quản lý Các khu chế xuất, khu công nghiệp: “Giai đoạn đầu qui định là khu công nghiệp 70% lấp đầy thì mới xây dựng bể thải, sau đó Bộ Tài nguyên-Môi trường mới dựa trên cơ sở của UBND Tp.HCM nói là 50%. Bộ Tài nguyên và Môi trường và Sở Tài nguyên và Môi trường cấp phép xả thải cho các doanh nghiệp này với điều kiện phải xử lý ra loại B, nhưng vấn đề không phải chỗ đó. Ban quản lý nhận thấy theo Luật môi trường qui định khu công nghiệp hoạt động phải xây dựng nhà máy xử lý nước thải, rồi mới cho cấp phép đầu tư”.
Bên cạnh đó khí thải phát sinh từ các hoạt động sản xuất cũng đáng báo động. Trong 949 doanh nghiệp, có ít nhất 170 doanh nghiệp phát sinh khí thải, phần lớn là khí thải độc hại, hơi dầu, hơi a-xít, xi mạ, mùi hôi từ thuộc da, mùi từ các cơ sở sản xuất chế biến gỗ. Có 2/3 trong số đó không trang bị hệ thống xử lý khí thải.
Ông Nguyễn Minh Hoàng, Trưởng ban Kinh tế ngân sách HĐND Tp.HCM cho biết: “Tình hình ô nhiễm môi trường từ nước thải các khu công nghiệp rất nghiêm trọng. Hiện các khu công nghiệp xả nước thải chưa qua xử lý, xả trực tiếp qua sông rạch gây ô nhiễm môi trường, như khu công nghiệp Tân Phú Trung, một phần khu công nghiệp Trảng Bàng, Linh Trung 3, xả nước thải trực tiếp ra kênh Thầy Cai.
Khu vực các xã, thị trấn thuộc các huyện Bình Chánh bị ô nhiễm bởi nước thải của khu công nghiệp Lê Minh Xuân, khu công nghiệp Vĩnh Lộc do đầu tư thiếu đồng bộ, chưa có hệ thống xử lý nước thải, gây ô nhiễm trên phạm vi rộng. Nghiêm trọng hơn là hoạt động của các cơ sở sản xuất tại phường Bình Hưng Hoà A, quận Bình Tân”.
Không cấp phép ngành nghề gây ô nhiễm
Ông Đào Anh Kiệt, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết, tính đến thời điểm này, đã có 12/13 khu công nghiệp - khu chế xuất đã xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung với công suất trên 50.000 m3/ngày, đi vào vận hành xử lý. Tuy nhiên vẫn còn rất nhiều doanh nghiệp chưa đấu nối vào hệ thống nhưng để đối phó với ngành chức năng họ không vận hành mà xả thải lén lút ra kênh rạch. Sắp tới Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ tăng cường hơn nữa thực thi trách nhiệm của mình.
Theo ông Đào Anh Kiệt: “Trách nhiệm là phải đưa ra biện pháp xử lý, trong đó đề ra biện pháp gì, biện pháp đó thuộc ngành nào thì ngành đó xử lý, thuộc quận, huyện nào, quận huyện đó xử lý. Từng ngành, từng cấp sẽ căn cứ vào chức năng nhiệm vụ của mình để làm hết trách nhiệm trong sự nghiệp bảo vệ môi trường”.
Ông Nguyễn Trung Tín, Phó Chủ tịch UBND Tp.HCM cho biết: “Đối với các khu công nghiệp, khu chế xuất phải hoàn chỉnh sớm xây nhà máy xử lý nước thải tập trung và buộc các doanh nghiệp phải có đấu nối, chưa có hệ thống xử lý nước thải riêng dứt khoát phải đóng cửa. Phải lắp đặt cái máy quan trắc nước thải tự động tại các cửa xả thải khi xử lý nước thải tập trung để tránh tình trạng khi có kiểm tra thì nhà máy hoạt động, khi không có thì nhà máy nghỉ. Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra các doanh nghiệp nâng cao vai trò trách nhiệm của Ban quản lý khu chế xuất, khu công nghiệp kiểm tra, thanh tra và xử phạt, đồng thời thành phố cũng không duyệt cấp phép mới các ngành nghề sản xuất gây ô nhiễm”.
Hoạt động của các khu này đã mang lại sự chuyển biến tích cực trong phát triển kinh tế xã hội của thành phố. Tuy nhiên, sau nhiều năm hoạt động, điều bất lợi phát sinh từ các khu công nghiệp, khu chế xuất chính là vấn đề ô nhiễm môi trường.
Theo kết quả khảo sát của ngành chức năng, các loại ô nhiễm do các công nghiệp, khu chế xuất gây ra đã đến mức báo động là ô nhiễm nguồn nước, khí thải, bụi và rác. Ngày 13/10/2008, lực lượng cảnh sát môi trường cùng đại diện Ban Quản lý khu chế xuất - khu công nghiệp đã phát hiện và lập biên bản đối với hành vi xóa dấu vết hiện trường tại khu vực xả thải của Công ty Cổ phần Thuộc da Hào Dương ở Khu công nghiệp Hiệp Phước huyện Nhà Bè.
Hành vi cố tình vi phạm môi trường
Trước đó, đêm 10/10/2008, sau khi bắt quả tang người của Công ty Hào Dương bơm hàng trăm mét khối nước thải độc hại từ quá trình thuộc da tươi ra sông, để có cơ sở xử lý vụ việc, lực lượng chức năng đã cho niêm phong toàn bộ hệ thống ống bơm nổi trên bể chứa.
Theo kết quả xét nghiệm ban đầu các mẫu nước của Công ty Hào Dương xả thẳng ra sông do Phòng Cảnh sát Môi trường(PC36) - Công an Tp.HCM lấy đã phát hiện nhiều chỉ tiêu vượt tiêu chuẩn cho phép hàng chục lần, trong đó có chất crom, một chất có thể gây ung thư cao. Hiện PC36 đã xác định 3 hành vi vi phạm của Công ty Hào Dương: Xả nước thải không qua xử lý thẳng ra sông, chưa tách hệ thống thoát nước mưa ra khỏi hệ thống xử lý nước thải và quản lý chất thải nguy hại chưa đúng qui định.
Ông Trần Văn Hai, ở xã Tân Nhựt, huyện Bình Chánh bức xúc trước thực trạng ô nhiễm do khu công nghiệp Lê Minh Xuân gây ra, cho biết: “Nguồn nước bị ô nhiễm hoá chất khu công nghiệp thải ra sẽ thẩm thấu đến nguồn nước ngầm bị ô nhiễm nhiều quá. Do nguồn nước thải ra xung quanh kéo dài, cá chết hàng loạt, cây lúa cũng không sống nổi. Gió thổi về hướng nào thì nơi đó phải chịu. Theo tôi mức độ ô nhiễm hiện phải nói là đang báo động”.
Ở khu công nghiệp Vĩnh Lộc cũng tương tự. Bà Tống Thị Thu, ngụ tại ấp 5 xã Vĩnh Lộc, cho biết: “Ô nhiễm môi trường ở vùng Vĩnh Lộc rất trầm trọng. Bao nhiêu xí nghiệp, nhà máy thải ra kênh, nước đen ngòm. Ống cống của xí nghiệp làm không đậy nắp, trời nắng là bốc hơi bay lên”.
Nguyên nhân gây ô nhiễm là từ quy định?
Theo Ban quản lý Các khu chế xuất, khu công nghiệp, nguyên nhân sâu xa nhất là do qui định của thành phố phải lấp đầy 50% diện tích đất trong khu công nghiệp thì mới xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung. Chính từ qui định này, có nhiều khu công nghiệp hoạt động đã vài năm nhưng vẫn chưa xử lý được nước thải. Theo con số thống kê cho thấy, có đến 35.000 m3 nước bẩn được thải ra từ các khu này chỉ trong một ngày.
Theo ông Ngô Anh Tuấn, Phó Ban quản lý Các khu chế xuất, khu công nghiệp: “Giai đoạn đầu qui định là khu công nghiệp 70% lấp đầy thì mới xây dựng bể thải, sau đó Bộ Tài nguyên-Môi trường mới dựa trên cơ sở của UBND Tp.HCM nói là 50%. Bộ Tài nguyên và Môi trường và Sở Tài nguyên và Môi trường cấp phép xả thải cho các doanh nghiệp này với điều kiện phải xử lý ra loại B, nhưng vấn đề không phải chỗ đó. Ban quản lý nhận thấy theo Luật môi trường qui định khu công nghiệp hoạt động phải xây dựng nhà máy xử lý nước thải, rồi mới cho cấp phép đầu tư”.
Bên cạnh đó khí thải phát sinh từ các hoạt động sản xuất cũng đáng báo động. Trong 949 doanh nghiệp, có ít nhất 170 doanh nghiệp phát sinh khí thải, phần lớn là khí thải độc hại, hơi dầu, hơi a-xít, xi mạ, mùi hôi từ thuộc da, mùi từ các cơ sở sản xuất chế biến gỗ. Có 2/3 trong số đó không trang bị hệ thống xử lý khí thải.
Ông Nguyễn Minh Hoàng, Trưởng ban Kinh tế ngân sách HĐND Tp.HCM cho biết: “Tình hình ô nhiễm môi trường từ nước thải các khu công nghiệp rất nghiêm trọng. Hiện các khu công nghiệp xả nước thải chưa qua xử lý, xả trực tiếp qua sông rạch gây ô nhiễm môi trường, như khu công nghiệp Tân Phú Trung, một phần khu công nghiệp Trảng Bàng, Linh Trung 3, xả nước thải trực tiếp ra kênh Thầy Cai.
Khu vực các xã, thị trấn thuộc các huyện Bình Chánh bị ô nhiễm bởi nước thải của khu công nghiệp Lê Minh Xuân, khu công nghiệp Vĩnh Lộc do đầu tư thiếu đồng bộ, chưa có hệ thống xử lý nước thải, gây ô nhiễm trên phạm vi rộng. Nghiêm trọng hơn là hoạt động của các cơ sở sản xuất tại phường Bình Hưng Hoà A, quận Bình Tân”.
Không cấp phép ngành nghề gây ô nhiễm
Ông Đào Anh Kiệt, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết, tính đến thời điểm này, đã có 12/13 khu công nghiệp - khu chế xuất đã xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung với công suất trên 50.000 m3/ngày, đi vào vận hành xử lý. Tuy nhiên vẫn còn rất nhiều doanh nghiệp chưa đấu nối vào hệ thống nhưng để đối phó với ngành chức năng họ không vận hành mà xả thải lén lút ra kênh rạch. Sắp tới Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ tăng cường hơn nữa thực thi trách nhiệm của mình.
Theo ông Đào Anh Kiệt: “Trách nhiệm là phải đưa ra biện pháp xử lý, trong đó đề ra biện pháp gì, biện pháp đó thuộc ngành nào thì ngành đó xử lý, thuộc quận, huyện nào, quận huyện đó xử lý. Từng ngành, từng cấp sẽ căn cứ vào chức năng nhiệm vụ của mình để làm hết trách nhiệm trong sự nghiệp bảo vệ môi trường”.
Ông Nguyễn Trung Tín, Phó Chủ tịch UBND Tp.HCM cho biết: “Đối với các khu công nghiệp, khu chế xuất phải hoàn chỉnh sớm xây nhà máy xử lý nước thải tập trung và buộc các doanh nghiệp phải có đấu nối, chưa có hệ thống xử lý nước thải riêng dứt khoát phải đóng cửa. Phải lắp đặt cái máy quan trắc nước thải tự động tại các cửa xả thải khi xử lý nước thải tập trung để tránh tình trạng khi có kiểm tra thì nhà máy hoạt động, khi không có thì nhà máy nghỉ. Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra các doanh nghiệp nâng cao vai trò trách nhiệm của Ban quản lý khu chế xuất, khu công nghiệp kiểm tra, thanh tra và xử phạt, đồng thời thành phố cũng không duyệt cấp phép mới các ngành nghề sản xuất gây ô nhiễm”.
