UBND TP.HCM vừa có Tờ trình số 3447/TTr - UBND gửi Thủ tướng Chính phủ duyệt chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc TP.HCM - Mộc Bài (giai đoạn 1) theo phương thức PPP, loại hợp đồng BOT. Đây là tờ trình thứ hai của UBND TP.HCM trong vòng 1 tháng trở lại đây. Tờ trình này thay thế Tờ trình số 3080/TTr-UBND ngày 04/6/2024.

PHÁ THẾ ĐỘC ĐẠO CỦA QUỐC LỘ 22

UBND TP.HCM cho biết hiện Quốc lộ 22 (đường xuyên Á) là tuyến quốc lộ duy nhất nối TP.HCM với cửa khẩu quốc tế Mộc Bài (tỉnh Tây Ninh), cửa ngõ quốc tế kết nối với các nước trong khu vực ASEAN.

Qua khảo sát những năm gần đây cho thấy nhu cầu giao thương hai chiều từ khu vực TP.HCM và tỉnh Tây Ninh đang tăng rất nhanh, dẫn tới thường xuyên ùn ứ, làm ảnh hưởng lưu thông hàng hoá và đi lại, gia tăng tai nạn giao thông do tuyến Quốc lộ 22 đã quá tải, nhiều điểm giao cắt cùng mức... Điều này sẽ kìm hãm sự phát triển kinh tế xã hội không chỉ cho các địa phương có tuyến dự án đi qua nói riêng mà mà cho cả vùng Đông Nam Bộ nói chung.

Tuyến cao tốc TP.HCM - Mộc Bài khi được đầu tư hoàn thành sẽ giải quyết cơ bản 4 vấn đề.

UBND TP.HCM phân tích thứ nhất, chia sẻ lưu lượng xe đi vào tuyến Quốc lộ 22, tăng sức cạnh tranh do giảm thời gian và tăng năng lực vận chuyển hàng hóa, hành khách đi/đến TP.HCM; giảm nguy cơ mất an toàn giao thông; tăng sức hút về du lịch trong vùng, giảm ô nhiễm môi trường.

Thứ hai, khi hoàn thành cao tốc TP.HCM -  Mộc Bài sẽ liên kết giữa các đường Vành đai TP.HCM (Vành đai 3 và Vành đai 4) với tỉnh Tây Ninh và nối tiếp tuyến cao tốc Gò Dầu - Xa Mát trong tương lai, phát huy lợi thế các tuyến cao tốc để phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng; pát triển quỹ đất hai bên tuyến và vùng phụ cận, tạo nguồn lực đầu tư phát triển.  

Thứ ba, phát triển quỹ đất hai bên tuyến và vùng phụ cận, tạo nguồn lực đầu tư phát triển.

Thứ tư, việc đầu tư tuyến cao tốc TP.HCM - Mộc Bài sẽ góp phần hoàn thiện mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 9/2021.

"Dự án xây dựng tuyến cao tốc TP.HCM - Mộc Bài cùng với các dự án giao thông đã và đang triển khai trong khu vực như Vành đai 3, Vành đai 4 TP.HCM... sẽ hình thành một mạng lưới giao thông hoàn chỉnh của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, tăng năng lực, hiệu quả khai thác tuyến đường liên vận quốc tế nối TP.HCM - Campuchia", UBND TP.HCM khẳng định.

ĐẦU TƯ PPP GIÚP GIẢM GÁNH NẶNG NGÂN SÁCH

UBND TP.HCM dự kiến thời gian chuẩn bị dự án trong năm 2024; lựa chọn nhà đầu tư: năm 2024 - 2025; giải phóng mặt bằng, tái định cư: năm 2024 - 2025. Phấn đấu khởi công dự án vào tháng 6/2025; thi công xây dựng công trình: năm 2025 - 2027.

Theo đề xuất của UBND TP.HCM, dự án có điểm đầu giao với đường Vành đai 3 TP.HCM thuộc huyện Củ Chi (TP.HCM); điểm cuối kết nối vào Quốc lộ 22 (tại lý trình Km53+850) thuộc huyện Bến Cầu (tỉnh Tây Ninh).

Sơ bộ nhu cầu sử dụng đất của dự án khoảng 409,3ha. Sơ bộ tổng số hộ bị ảnh hưởng khoảng 566 hộ, giải tỏa một lần theo quy mô 06 làn xe cao tốc.

Theo Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, tuyến cao tốc TP.HCM - Mộc Bài có quy mô 6 làn xe cao tốc nhưng trong giai đoạn 1 của dự án, tuyến đường có  quy mô 4 làn xe cao tốc, chiều rộng nền đường 25,5m.

Tổng mức đầu tư sơ bộ dự án là 19.617 tỷ đồng. Trong đó, vốn Nhà nước tham gia 9.674 tỷ đồng, chiếm 49,31% tổng mức đầu tư.

Phần vốn nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP là 9.943 tỷ đồng (bao gồm 12,45 tỷ đồng chi phí chuẩn bị dự án theo Khoản 1 Điều 73 của Luật PPP được bố trí trước từ nguồn vốn ngân sách thành phố và sẽ được nhà đầu tư được lựa chọn hoàn trả), chiếm 50,69% tổng mức đầu tư dự án.

"Dự án thực hiện theo phương thức PPP có tham gia một phần từ ngân sách nhà nước (khoảng 49,31% tổng mức đầu tư) sẽ giảm gánh nặng từ nguồn vốn đầu tư công trong điều kiện còn khó khăn và tranh thủ được nguồn lực tài chính từ nhà đầu tư. Sau thời gian thu hồi vốn, dự án sẽ được chuyển giao cho Nhà nước", Chủ tịch UBND TP.HCM nêu rõ.

Trong đó, phần vốn trung ương hỗ trợ 2.872 tỷ đồng, chi trả kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ, tái định cư dự án (đoạn qua TP.HCM: 1.368 tỷ đồng; đoạn qua tỉnh Tây Ninh: 1.504 tỷ đồng).

Phần vốn ngân sách TP.HCM là 6.802 tỷ đồng (chi trả kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ, tái định cư đoạn qua TP.HCM: 3.902 tỷ đồng; hỗ trợ xây dựng công trình trong dự án thành phần 1 (BOT): 478 tỷ đồng; thực hiện xây dựng công trình trong dự án thành phần 2: 2.422 tỷ đồng).

CƠ CHẾ CHIA SẺ PHẦN TĂNG, GIẢM DOANH THU

Theo tính toán dự án thành phần 1 (BOT) có giá trị hiện tại ròng (NPV) của Dự án khoảng 157,98 tỷ đồng (>0); tỷ suất nội hoàn (IRR) trung bình dự án khoảng 11,08%; tỷ suất lợi ích - chi phí (B/C) trung bình dự án khoảng 1,013 (>1).

Thời gian hoàn vốn dự kiến 14 năm 10 tháng; thời hạn hợp đồng dự án dự kiến 16 năm 9 tháng. Kết quả tính toán, phân tích hiệu quả tài chính cho thấy dự án thành phần 1 (BOT) đảm bảo hiệu quả tài chính.

Cũng trong tờ trình này, UBND TP.HCM kiến nghị cấp có thẩm quyền cho phép áp dụng cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu cho dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc TP.HCM - Mộc Bài theo quy định tại Điều 82 Luật PPP trong quá trình kinh doanh, khai thác công trình.

Cụ thể, khi doanh thu thực tế đạt cao hơn 125% mức doanh thu trong phương án tài chính tại Hợp đồng dự án PPP, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP chia sẻ với Nhà nước 50% phần chênh lệch giữa doanh thu thực tế và mức 125% doanh thu trong phương án tài chính.

Việc chia sẻ phần tăng doanh thu được áp dụng sau khi đã điều chỉnh mức giá, phí sản phẩm, dịch vụ công, điều chỉnh thời hạn hợp đồng dự án PPP theo quy định tại Điều 50, Điều 51 và Điều 65 Luật PPP và được Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán phần tăng doanh thu.

Khi doanh thu thực tế đạt thấp hơn 75% mức doanh thu trong phương án tài chính tại hợp đồng dự án PPP, Nhà nước chia sẻ với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP 50% phần chênh lệch giữa mức 75% doanh thu trong phương án tài chính và doanh thu thực tế.

Việc chia sẻ phần giảm doanh thu được áp dụng khi đáp ứng các điều kiện: quy hoạch, chính sách, pháp luật có liên quan thay đổi làm giảm doanh thu; đã thực hiện đầy đủ các biện pháp điều chỉnh mức giá, phí sản phẩm, dịch vụ công, điều chỉnh thời hạn Hợp đồng dự án PPP theo quy định tại các Điều 50, Điều 51 và Điều 65 Luật PPP nhưng chưa bảo đảm mức doanh thu tối thiểu là 75%; đã được Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán phần giảm doanh thu.

Nguồn vốn dự kiến sử dụng để chi trả phần giảm doanh thu cho dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc TP.HCM - Mộc Bài được huy động từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương.