Thặng dư thương mại của Trung Quốc trong tháng 2 năm nay đạt 23,76 tỷ USD, tăng tới 9 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Các số liệu thống kê cho thấy, mức thặng dư này cũng gần chạm mức kỷ lục 23,83 tỷ USD trong tháng 10/2006.

Trong tháng 1, xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc tăng 24,9% trong khi nhập khẩu của Mỹ từ nước này chỉ tăng có 19,8%. Vấn đề là ở chỗ, nhập khẩu của Mỹ từ Trung Quốc lớn hơn tới 4 lần so với xuất khẩu của Mỹ sang nước này.

Mức tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc trong 2 tháng đầu năm nay chủ yếu tập trung ở một số mặt hàng chủ chốt như thép (tăng 180%) và đồ nội thất (tăng 48%) vốn từ lâu là những mặt hàng nhạy cảm về mặt chính trị ở các nước công nghiệp hoá.

Nhiều chuyên gia cảnh báo, những con số thống kê trên chắc chắn sẽ làm tăng thêm căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc trong lĩnh vực thương mại.

Thông tin trên được đưa ra cùng thời điểm các quan chức cấp cao của Trung Quốc khẳng định nước này sẽ tiến hành các biện pháp để giảm sự mất cân đối này.

Đã nhiều năm nay, Mỹ cho rằng Trung Quốc điều khiển tỷ giá đồng Nhân dân tệ khiến hàng hoá Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ rẻ hơn trong khi hàng hoá Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc đắt đỏ hơn.

Trong khi đó, để phản đối yêu cầu của phía Mỹ về việc tăng giá đồng Nhân dân tệ, Trung Quốc lập luận rằng nếu làm vậy quá nhanh sẽ gây ảnh hưởng không tốt đối với quá trình chuyển đổi nền kinh tế nước này thành 1 nền kinh tế thị trường.

Tuy nhiên, sau chuyến thăm của Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Henry Paulson, Trung Quốc đã có những động thái thể hiện sự biến chuyển.

Tuần trước, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc Chu Tiểu Xuyên tuyên bố nước này đang hướng tới một hệ thống tài chính hoạt động theo cơ chế thị trường và sẽ tăng tính linh hoạt của tỷ giá đồng Nhân dân tệ một cách từ từ mặc dù chưa đề ra một lộ trình cụ thể.

Theo Kai Jiang, một chuyên gia về đầu tư của China Fund, tuyên bố của ông Chu Tiểu Xuyên không đồng nghĩa với việc sẽ có một sự thay đổi lớn trong quan điểm của Trung Quốc về việc thả nổi đồng Nhân dân tệ nhưng cũng đã là một bước tiến đáng kể.

Cũng trong tuần trước, Bộ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc Bạc Hy Lai tuyên bố: “Mục tiêu của Trung Quốc không phải là thặng dư thương mại lớn mà là đạt được sự cân bằng với các đối tác thương mại của mình”.

Tuy nhiên, có một lời cảnh báo trong tuyên bố của ông Bạc Hy Lai. Ông nói: “Chúng ta phải đối mặt với một sự thật rằng thương mại có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố không thể được điều chỉnh một cách riêng rẽ hoặc nhanh chóng như mong muốn”.

Theo ông, những biện pháp như đề xuất đánh thuế 27,5% đối với hàng Trung Quốc nhập vào Mỹ sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan hệ thương mại giữa hai nước.