Ba yếu tố then chốt giúp Việt Nam hiện thực hóa trung tâm tài chính quốc tế

Theo các chuyên gia tại Ngân hàng HSBC, Việt Nam là một trong những nền kinh tế năng động nhất châu Á. Với lực lượng lao động trẻ, tỷ lệ sử dụng công nghệ cao và đầu tư nước ngoài ngày càng tăng, có nhiều lợi thế để trở thành một trung tâm tài chính quốc tế.

Tham vọng xây dựng một trung tâm như vậy của Chính phủ không chỉ nhằm củng cố thị trường vốn mà còn hướng đến kiến tạo một hệ sinh thái thúc đẩy đổi mới sáng tạo, năng lực cạnh tranh và tăng trưởng dài hạn. Tuy nhiên, để thành công cần nền tảng pháp lý rõ ràng, chính sách ổn định và sự phối hợp chặt chẽ giữa khu vực công – tư.

BÀI HỌC KINH NGHIỆM TỪ QUỐC TẾ

Ông Phil Wright, Giám đốc cấp cao, Khối nghiệp vụ ngân hàng, HSBC Việt Nam, cho rằng bài học mà Việt Nam có thể rút ra từ các thị trường khác gồm ba nguyên tắc nổi bật: minh bạch, nhất quán và hợp tác.

Thứ nhất, minh bạch thông qua xây dựng niềm tin từ các quy định rõ ràng.

Đơn cử, Vương quốc Anh là một trong những ví dụ điển hình nhất về sự minh bạch trong hành động. Năm 2016, Cơ quan Quản lý Tài chính Vương quốc Anh (FCA) đã triển khai khung pháp lý thử nghiệm có kiểm soát (Sandbox) đầu tiên trên thế giới. Đây là không gian an toàn cho các công ty Fintech thử nghiệm sản phẩm mới với khách hàng thực tế dưới sự giám sát của cơ quan quản lý.

Ông Phil Wright cho biết hiệu quả thể hiện rõ khi start-up nắm rõ quy định, cơ quan quản lý hiểu thêm công nghệ mới, nhà đầu tư tự tin hơn với ý tưởng chưa kiểm chứng. Đến nay, hơn 1.000 công ty đã tham gia cơ chế này.

Nghiên cứu của Hiệp hội Tài chính châu Âu cho thấy doanh nghiệp trong cơ chế thử nghiệm huy động vốn cao hơn 50% và thu hút đầu tư nhiều hơn 15% so với trung bình. Mô hình Vương quốc Anh được nhân rộng toàn cầu, chứng minh đổi mới sáng tạo bứt phá khi có khung pháp lý rõ ràng.

"Nếu Việt Nam cũng áp dụng hướng thử nghiệm tương tự thì đây sẽ là một thông điệp mạnh mẽ gửi tới cộng đồng đổi mới, sáng tạo lẫn các nhà đầu tư: Thử nghiệm được khuyến khích, nhưng trong khuôn khổ pháp lý an toàn và ổn định", chuyên gia HSBC nhận định.

Thứ hai, minh bạch tạo niềm tin cho đổi mới sáng tạo, còn nhất quán giúp mở rộng quy mô.

Singapore đã chứng minh điều đó qua Dự án Guardian do Cơ quan Tiền tệ (MAS) khởi động năm 2022, thử nghiệm token hóa thị trường vốn bằng các chương trình thí điểm có kiểm soát.

Dự án này không dừng ở một thử nghiệm đơn lẻ, MAS liên tục mở rộng, hoàn thiện tiêu chuẩn trong các lĩnh vực như thanh toán, lưu ký và tài sản số. Bằng cách tiếp cận ổn định, theo giai đoạn giúp cộng đồng đổi mới tin rằng nỗ lực của họ được duy trì, còn nhà đầu tư thấy thị trường phát triển an toàn, đáng tin cậy.

Việt Nam có thể học hỏi mô hình này, lồng ghép yếu tố ổn định vào lộ trình xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, bởi sự nhất quán trong chính sách chính là "chìa khóa" để đổi mới trở thành động lực tăng trưởng bền vững.

Thứ ba, hợp tác xây dựng hệ sinh thái thay vì các “ốc đảo”. Theo đó, đổi mới sáng tạo chỉ phát triển mạnh trong một hệ sinh thái.

Hồng Kông chứng minh điều đó qua Cyberport và Công viên Khoa học – Công nghệ, nơi tập hợp start-up, tập đoàn, nhà đầu tư và ngân hàng, cung cấp vốn, tư vấn và chương trình ươm tạo giúp ý tưởng nhanh chóng lan tỏa.

"Bài học rõ ràng rằng đổi mới không thể đơn lẻ mà cần hợp tác giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và giáo dục. Việt Nam có cơ hội xây dựng các cụm tương tự, kết nối Fintech, ngân hàng, nhà đầu tư, viễn thông và trường đại học, hình thành kho ý tưởng, nhân tài và nguồn vốn cho trung tâm tài chính quốc tế trong tương lai", ông Phil nhận định.

ĐỔI MỚI SONG HÀNH VỚI NIỀM TIN VÀ ỔN ĐỊNH

Theo các chuyên gia tại HSBC, thách thức nằm ở việc tìm điểm cân bằng. Một trung tâm tài chính “đổi mới cao nhưng ổn định thấp” dễ tạo bong bóng đầu cơ, giám sát lỏng lẻo và mất niềm tin nhà đầu tư. Ngược lại, “đổi mới cao và ổn định cao” mang lại định hướng rõ ràng, thí điểm đáng tin cậy và bảo đảm an toàn dữ liệu, an ninh mạng.

Việt Nam cần hướng tới sự cân bằng, trong đó vừa khuyến khích thử nghiệm và đổi mới, vừa duy trì tiêu chuẩn cao, hệ thống pháp lý minh bạch và quản lý linh hoạt theo chuẩn quốc tế để nhà đầu tư và doanh nghiệp yên tâm phát triển bền vững.

"Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng. Khi lồng ghép minh bạch, nhất quán và hợp tác vào nền tảng trung tâm tài chính quốc tế, Việt Nam có thể hình thành không chỉ một điểm đến tài chính, mà còn là trung tâm đổi mới sáng tạo kết nối châu Á với thế giới. Mô hình này không chỉ thu hút vốn đầu tư, mà còn tạo việc làm, nuôi dưỡng start-up và nâng tầm vị thế quốc gia. 

Hành trình ấy đòi hỏi tầm nhìn và hợp tác công – tư bền bỉ, nhưng phần thưởng là một môi trường 'đổi mới cao, ổn định cao',  mang lại thịnh vượng và sức bật dài hạn cho kinh tế Việt Nam".

Việc tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế là một trong những yếu tố then chốt, khẳng định trung tâm tài chính quốc tế của Việt Nam được xây dựng theo thông lệ tốt nhất và tương thích xuyên biên giới trong các lĩnh vực như thanh toán, thị trường vốn, tài sản số. Điều này cũng giúp thu hút nhân tài toàn cầu, khi chuyên gia và tổ chức có thể làm việc trong môi trường quen thuộc.

Bên cạnh đó, áp dụng khung pháp lý được quốc tế công nhận về phòng chống rửa tiền, an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu là cần thiết để thu hút doanh nghiệp, nhà đầu tư đa quốc gia tìm kiếm sự tin cậy và ổn định.

Không chỉ vậy, ông Phil Wright cho rằng một trung tâm tài chính quốc tế khó phát triển nếu thiếu nguồn nhân lực chất lượng. Việt Nam cần đầu tư vào giáo dục, đào tạo và phát triển kỹ năng trong các lĩnh vực như phân tích dữ liệu, an ninh mạng, quản trị rủi ro và kỹ thuật tài chính. Đồng thời, hợp tác với các trường đại học, tổ chức chuyên môn và vườn ươm để hình thành thế hệ lãnh đạo fintech tương lai. Song song đó, việc thu hút chuyên gia quốc tế cũng rất quan trọng.