Trợ cấp thất nghiệp là một chính sách mới được người lao động chờ đợi, thủ tục đăng ký thất nghiệp đã được tối giản để tạo điền kiện thuận lợi nhất cho người được hưởng.

Mặc dù vậy, sự phối hợp chưa đồng bộ giữa cơ quan bảo hiểm xã hội, doanh nghiệp lại gây ra nhiều khó khăn, thậm chí có thể làm cho người lao động mất cơ hội được hưởng chính sách này.

Luật Bảo hiểm thất nghiệp có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2009 nhưng đến ngày 1/1/2010 bắt đầu thực hiện chi trả. Theo đó, lao động đóng bảo hiểm thất nghiệp đủ từ 12 tháng trở lên, khi bị thất nghiệp nếu có đăng ký thất nghiệp với các trung tâm giới thiệu việc làm và chưa tìm được việc làm trong thời gian quy định, thì được nhận bảo hiểm thất nghiệp.

Đồng thời người lao động cũng được tham gia các khoá học nghề, có thể là bổ túc thêm tay nghề hoặc học nghề mới phù hợp với môi trường làm việc mới có nhu cầu; trong quá trình tìm kiếm việc làm sẽ được tư vấn, giới thiệu tìm việc làm; được hưởng chế độ bảo hiểm y tế trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Theo thông kê từ Cục Việc làm, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, sau hơn 10 ngày thực hiện nhận đăng ký thất nghiệp và làm thủ tục hưởng bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động cả nước đã có gần 2.500 người lao động đăng ký thất nghiệp tại các địa phương. Việc triển khai thực hiện tiếp nhận đăng ký thất nghiệp và làm thủ tục hưởng bảo hiểm thất nghiệp đã được các sở lao động - thương binh và xã hội triển khai nhưng tiến độ vẫn rất chậm chạp.

Nhiều vướng mắc trong thủ tục nảy sinh, đặc biệt là việc thiếu sổ bảo hiểm xã hội do doanh nghiệp chưa trả cho lao động, khiến nhiều lao động thất nghiệp có nguy cơ không đủ điều kiện hưởng bảo hiểm thất nghiệp.

Hiện tại, Tp.HCM là nơi có nhiều người đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp nhất toàn quốc, gần 1.500 người. Đối với Hà Nội, tính đến ngày 6/1/2010 mới chỉ tiếp nhận được 10 hồ sơ của người lao động đến đăng ký hưởng bảo hiểm thất nghiệp. Ngày 12/1 tại địa điểm Trung tâm giới thiệu việc làm Hà Nội tại 285 Trung Kính (Cầu Giấy, 1 trong 7 địa điểm tiếp nhận hồ sơ đăng ký hưởng bảo hiểm thất nghiệp của Hà Nội cũng mới tiếp nhận lao động thứ 49 đến đăng ký làm thủ tục hưởng bảo hiểm thất nghiệp.

Trong số 49 trường hợp thì mới chỉ có 1 trường hợp duy nhất đủ hồ sơ nhận trợ cấp thất nghiệp. Các trường hợp còn lại đều thiếu sổ bảo hiểm xã hội do công ty mà trước đây lao động làm việc chưa trả sổ. Theo phản ánh của nhiều lao động, phải 1 tháng nữa họ mới có thể nhận được sổ bảo hiểm xã hội từ phía doanh nghiệp.

Trong số gần 1.500 người đăng ký thất nghiệp ở Tp.HCM cũng mới có 280 người đã làm hồ sơ để hưởng trợ cấp thất nghiệp và cũng chỉ có khoảng 1/3 số này đủ hồ sơ được nhận trợ cấp thất nghiệp.

Theo quy định thì người lao động bị thất nghiệp phải nộp đủ hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp trong thời gian 15 ngày kể  từ ngày đăng ký thất nghiệp. Như vậy, nếu sau thời gian này, người lao động không hoàn thiện đủ hồ sơ thì sẽ không đủ điều kiện để hưởng trợ cấp thất nghiệp. Người lao động sẽ phải chịu thiệt thòi lớn khi đã đóng bảo hiểm thất nghiệp suốt 12 tháng, chưa có việc làm, mà lại không được hưởng chế độ bảo hiểm thất nghiệp như trợ cấp hàng tháng, học nghề, giới thiệu việc làm...

Ông Lê Quang Trung, Phó cục trưởng Cục Việc làm cho biết, bảo hiểm thất nghiệp là một chính sách mới, trong các nước Đông Nam Á thì Việt Nam triển khai thứ 2 sau Thái Lan nên sẽ vừa làm vừa tháo gỡ vướng mắc. Hiện tại thủ tục đăng ký hưởng bảo hiểm thất nghiệp đã được đơn giản đến mức tối đa.

Ngay sau khi thất nghiệp, người lao động đến các điểm đăng ký kê khai tình trạng việc làm của mình vào một mẫu giấy đã được in sẵn và kèm theo số chứng minh nhân dân. Sau khi kê khai, trong vòng 7 ngày họ hoàn thành hồ sơ đề nghị hưởng bảo hiểm thất nghiệp bao gồm đơn đề nghị hưởng, quyết định cho nghỉ việc của doanh nghiệp, bản photo copy hợp đồng lao động và sổ bảo hiểm xã hội. Sau đó trong vòng 15 ngày nhận hồ sơ họ sẽ được đồng ý cấp trợ cấp thất nghiệp và bắt đầu hưởng trợ cấp từ ngày thứ 16 trở đi.

Liên quan đến việc chậm trả sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động, ông Lê Quang Trung cho biết: Hiện tại có chuyện các sở lao động - thương binh và xã hội chậm phối hợp với cơ quan bảo hiểm xã hội cấp tỉnh để chốt sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động nên phát sinh vấn đề như vậy.